หอบรรพบุรุษ

แท่นบูชาพร้อมป้ายวงตระกูลใน ฮ่องกง

ประตูเสาคิว ฮั่นตะวันออก (25-220 AD) หินแกะสลักแบบจีน ในฉงชิ่ง ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นของ วัดที่สร้างอุทิศให้กับขุนพล Ba Manzi ในยุค สงครามรัฐ

หอวงสกุล หรือ ศาลสกุล (จีน: 祠堂 หรือ 宗祠; พินอิน: Cítáng หรือ Zōngcí; สือถัง หรือ จงสือ ตามสำเนียงจีนกลาง; เวียดนาม Nhà thờ họ) เป็นอาคารที่สร้างขึ้นเพื่ออุทิศให้กับต้นกำเนิด และใช้เคารพในพิธีไหว้วงสกุลในประเพณีจีน หอต้นสกุลยังเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับปรัชญาในลัทธิขงจื้อ ซึ่งเน้นความกตัญญูกตเวที

องค์ประกอบสำคัญและการใช้งาน

องค์ประกอบสำคัญทั่วไปของหอวงสกุลคือ "ป้ายสกุล" ซึ่งเป็นที่เก็บรวบรวมวิญญาณเชื้อสกุลที่ล่วงลับไปแล้ว โดยทั่วไปป้ายวงสกุลจะจัดเรียงตามลำดับอาวุโสของวงตระกูล แท่นบูชา และวัตถุที่ใช้ในพิธีกรรมต่าง ๆ เช่น กระถางธูปรูปปั้นวงสกุลรูปปั้น และรูปปั้นเทพเจ้าเพื่อแสดงความวงศ์สกุลเชื้อสกุลที่ล่วงลับไปแล้ว

หอวงศ์วานนอกจากจะใช้สำหรับพิธีเคารพสายสกุลและงานรวมญาติเพื่อฉลองร่วมกันเพื่อเป็นเกียรติแก่เชื้อสกุลแล้ว ในหลายชุมชนยังใช้เป็นสถานที่กลางสำหรับงานพิธีอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับครอบครัวและชุมชน เช่น งานแต่งงาน และงานศพ บางชุมชนยังใช้เป็นสถานที่ในการชุมนุมต่าง ๆ เช่น การประชุมหมู่บ้าน และการเลือกตั้งท้องถิ่น

ในพิธีแต่งงานแบบประเพณีจีนดั้งเดิม โถงประชุมของหอวงศ์สกุลยังทำหน้าที่ในเชิงสัญลักษณ์ที่สำคัญของ การแต่งงานเข้าครอบครัวสามีของฝ่ายหญิง โดยในระหว่างพิธีแต่งงานคู่บ่าวสาวจะสักการะศาลปู่ย่าตายายของเจ้าบ่าวโดยโค้งคำนับดังนี้:

1. คำนับแรก - สวรรค์และโลก
2. คำนับที่สอง - เครือสกุล
3. คำนับที่สาม - มารดาบิดาและผู้อุปการะเลี้ยงดู
4. คำนับที่สี่ - คู่สมรส

สามเดือนหลังจากแต่งงาน ภรรยาทำพิธีสักการะที่ศาลเชื้อสกุลของฝ่ายสามีในพิธีที่เรียกว่า เมี่ยวเจี้ยน (จีนตัวย่อ: 庙见; จีนตัวเต็ม: 廟見)

ในจีนแผ่นดินใหญ่ หอเชื้อสกุลและรวมถึงวัดต่าง ๆ มักถูกแปรสภาพเพื่อใช้งานในทางฆราวาส เช่น ใช้เป็นโรงเรียนประจำหมู่บ้าน หรือ ยุ้งฉางในช่วงการปฏิรูปที่ดินในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1950 และในช่วงการปฏิวัติวัฒนธรรม ซึ่งหอเชื้อสกุลหลายแห่งสามารถฟื้นฟูกลับมาใช้ตามวัตถุประสงค์ดั้งเดิม นับตั้งแต่การเปิดเสรีทางเศรษฐกิจในช่วงคริสต์ทศวรรษที่ 1980 โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฟื้นฟูหอเชื้อสกุลอย่างเข้มแข็งในภาคใต้ของจีนที่ซึ่งสมาคมตระกูลและเชื้อสายมีรากฐานที่แข็งแกร่งในวัฒนธรรมท้องถิ่น และมีสมาชิกตระกูลที่อาศัยอยู่ในโพ้นทะเลซึ่งให้การสนับสนุนการสร้างหอเชื้อสกุลขึ้นใหม่

• 
  หอชาติสกุลตระกูล Yu ใน เจ้อเจียง
• 
  หอเชื้อสกุล ใน มณฑลอานฮุย
• 
  หอเชื้อสกุลตระกูล เหลียง ใน มณฑลเจียงซี
• 
  หอเชื้อสกุลตระกูล เฉิน ใน มณฑลกวางตุ้ง
• 
  หอเชื้อสกุลตระกูล หวาง ใน มณฑลกวางตุ้ง
• 
  หอเชื้อสกุลตระกูล ไล ใน ไต้หวัน
• 
  หอเชื้อสกุลตระกูล Xiao ใน เมืองTianzhong ของ Changhua County ไต้หวัน

หอเชื้อสกุลในเขตบริหารพิเศษฮ่องกง และประเทศอื่น ๆ

ฮ่องกง

หอเชื้อสกุลที่มีชื่อเสียงในเขตบริหารพิเศษฮ่องกง ได้แก่ :

• หอเชื้อสกุลบุรุษเติ้งซ่งหลิง (鄧松嶺祠堂 Tang Chung Ling Ancestral Hall) หอเชื้อสกุลที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในฮ่องกง สร้างขึ้นในปี 1525 เพื่อรำลึกถึงเชื้อสกุลผู้ก่อตั้ง (เติ้งซ่งหลิง)
• หอเชื้อสกุลตระกูลเติ้ง (鄧氏宗祠 Tang Ancestral Hall) และ หอเชื้อสกุลยู่เชี่ยวเอ้อกง (愈喬二公祠 Yu Kiu Ancestral Hall) ตามเส้นทางมรดกทางวัฒนธรรมผิงชาน (Ping Shan Heritage Trail)
• คิงลอว์กะจุ๊

• 
  หอเชื้อสกุลเติ้งซ่งหลิง
• 
  พื้นที่ข้างหอเชื้อสกุลเติ้งซ่งหลิง
• 
  หอเชื้อสกุลตระกูลเติ้ง (Tang Ancestral Hall)
• 
  หอเชื้อสกุลยู่เชี่ยวเอ้อกง

ไทย

ในประเทศไทย หอเชื้อสกุล หรือ ศาลเชื้อสกุล มักถูกเรียกว่า ศาลเจ้าเชื้อสกุล เนื่องจากชุมชนจีนในประเทศไทยไม่ได้อาศัยเป็นหมู่บ้านประจำตระกูล แต่รวมกันเป็นชุมชนจีนกลางเมือง (China Town; ย่านชาวจีน) หอเชื้อสกุลเหล่านี้มักมีการสร้างรูปปั้นเทพเจ้าและรูปเคารพต่าง ๆ เพื่อความสะดวกในการใช้ประกอบศาสนพิธีอื่น ๆ เป็นส่วนหนึ่งในการเป็นศาสนสถานร่วมของชุมชน รูปปั้นเทพเจ้าจึงเป็นที่มาของการเรียกชื่อรวมกัน ศาลเจ้าเชื้อสกุล (ศาลเจ้า-ศาลเชื้อสกุล) ซึ่งในชื่อภาษาจีนยังคงเรียกตามความหมายเดิม (ศาลบรรพบุรุษ) เช่น ในจังหวัดภูเก็ต

เวียดนาม

หอเชื้อสกุลในเวียดนามเรียกว่า nhà thờ họ หรือ nhà thờ tộc ซึ่งทุกปีจะใช้ในการจัดพิธีวันครบรอบการเสียชีวิตของเชื้อสกุล และโดยปกติแล้วพิธีครบรอบนี้จะใช้เป็นโอกาสในการต่ออายุความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในวงตระกูล

ในศาสนาและวัฒนธรรมอื่น ๆ

หอวงศ์เชื้อสกุลหรือแนวคิดที่คล้ายคลึงกันยังมีอยู่ทั่วไปในศาสนาและวัฒนธรรมอื่น ๆ ไม่เพียงแต่ในเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้น ยังพบในศาสนาแอฟริกันดั้งเดิม ซึ่งมีศาลเชื้อสกุล หรือ สุสานเชื้อสกุล การบูชาเชื้อสกุลเป็นพิธีกรรมที่สำคัญและยังคงปฏิบัติอยู่ทั่วไปโดยสาวกของศาสนาพื้นเมืองของแอฟริกา รวมถึงชาวแอฟริกาที่นับถือศาสนาคริสต์และมุสลิมด้วย