วัดโคกหัวข้าว

วัดโคกหัวข้าว
ชื่อสามัญ	วัดโคกหัวข้าว, วัดหลุมข้าว, วัดอุดมธัญญาหาร
ที่ตั้ง	ตำบลท่าถ่าน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดโคกหัวข้าว เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลท่าถ่าน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา

วัดโคกหัวข้าว เดิมชื่อ วัดหลุมข้าว ตั้งขึ้นราว พ.ศ. 2325 โดยชาวบ้านที่อพยพจากนครเวียงจันทน์ในพื้นที่ประมาณ 2 ไร่ มีหมู่บ้านล้อมรอบ เมื่อ พ.ศ. 2450 พระอธิการบุญมีเป็นเจ้าอาวาสและได้สร้างอุโบสถขึ้นในราว พ.ศ. 2468 ฝังลูกนิมิต พ.ศ. 2475 วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อพ.ศ.2527

วัดโคกหัวข้าวมีเนินโบราณอยู่สองแห่งกลางทุ่งนา อยู่ทางทิศตะวันตกของวัดเก่า ตัวเนินมีความสูงกว่าพื้นที่โดยรอบประมาณ 4 เมตร วัดเก่าตั้งอยู่ในหมู่บ้าน พบหลักฐานทางโบราณคดีคือ ระฆังหินปูน จำนวน 3 ชิ้น ระฆังหินมีรูเจาะไว้ตรงกลาง พบชิ้นส่วนประติมากรรมทำจากหินทรายสีเขียว และเครื่องถ้วยสมัยราชวงศ์เหม็งตอนปลาย

ที่เนินดินทั้งสองแห่งดังกล่าวเป็นเนินอาคารโบราณสถาน พบเศษอิฐกระจายอยู่ทั่วไปเนื้ออิฐมีส่วนผสมของแกลบ ตัวโบราณสถานจมอยู่ใต้ดิน ไม่สามารถวัดขนาดได้ พบเศษภาชนะดินเผา มีทั้งแถบเนื้อดินธรรมดา เนื้อหิน และเนื้อแกร่ง ประเภทเนื้อดินธรรมดา และเนื้อหินจะพบที่เป็นภาชนะประเภทไหมากที่สุด ส่วนที่เป็นเนื้อแกร่งจะเป็นเครื่องถ้วยชามจีน สมัยราชวงศ์หมิงตอนปลาย

นอกจากนั้นยังมีเนินโบราณสถานอีกแห่งหนึ่งอยู่ทางด้านเหนือห่างออกไปประมาณ 500 เมตร เป็นเนินดินโบราณสถานเหมือนแห่งแรก พบภาชนะดินเผาเนื้อดิน แบบเนื้อหินเป็นภาชนะประเภทไห สมัยอยุธยาพบอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม พบว่าการเรียงอิฐเรียงแบบด้านยาวสลับด้านสั้นไปตลอด และในแนวดิ่งก็เรียง หัวอิฐสลับกันตลอด ซึ่งเป็นแบบที่พบมากในการก่อสร้างโบราณสถานในสมัยทวารวดี ถึงสมัยอยุธยาตอนปลาย