เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์

เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์
เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์
ไฟล์:เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์.jpg
โอรสเจ้านครแพร่
พิราลัย	พ.ศ. 2463
หม่อม	หม่อมจ้อย
พระบุตร	เจ้าอินทรเดช เทพวงศ์ เจ้าอินทร์ศร เทพวงศ์ เจ้าอินทร์ทรงรัศมี เทพวงศ์
ราชวงศ์	ราชวงศ์เทพวงศ์
พระบิดา	เจ้าพิริยเทพวงษ์
พระมารดา	แม่เจ้าบัวไหลราชเทวี

เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์ หรือ''เจ้าอินทร์แปง'' เป็นราชโอรสองค์เดียวในเจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 22 (องค์สุดท้าย) กับแม่เจ้าบัวไหล ราชเทวีในเจ้าพิริยเทพวงษ์ ผู้มีสิทธิในตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครแพร่องค์ถัดไปหากไม่เกิดการจาลาจลในปี พ.ศ. 2445

พระประวัติ

เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์ เป็นราชโอรสองค์เดียวในเจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 22 กับแม่เจ้าบัวไหล ราชเทวี มีพระเชษฐภคินี คือ

• เจ้ากาบคำ
• เจ้าเวียงชื่น
• เจ้าสุพรรณวดี
• เจ้ายวงคำ
• เจ้ายวงแก้ว
• เจ้าหอมนวล

เป็นรัชทายาทผู้ที่จะได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่องค์ถัดไปหากไม่เกิดการจาลาจลเงี้ยวปล้นเมืองแพร่ เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 เจ้าพิริยเทพวงษ์ต้องลี้ภัยไปอยู่ที่เมืองหลวงพระบาง ประเทศลาว และไม่ได้กลับมาอีกเลย จนกระทั่งถึงแก่พิราลัยที่นั่นในปี พ.ศ. 2455 ส่วนแม่เจ้าบัวไหล และเจ้าอินทร์แปลงพร้อมด้วยบุตรหลานองค์อื่นๆได้อพยพไปอยู่กรุงเทพฯ ตามพระบรมราชโองการ ภายใต้การควบคุมดูแลของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (พระยศขณะนั้น) เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย เป็นเวลา 4-5 ปี จึงได้รับพระบรมราชานุญาตให้กลับคืนบ้านเมืองได้ และหลังจากเหตุการณ์เงี้ยวปล้นเมืองแพร่ทางกรุงเทพฯก็ได้ยกเลิกตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครแพร่นับแต่นั้น

เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์ ถึงแก่อนิจกรรมในปี พ.ศ. 2463 ขณะไปเยี่ยมโชติ แพร่พันธุ์ บุตรชายคนโตที่อยู่กรุงเทพ และได้จัดพิธีฌาปณกิจ ณ เมรุวัดสระเกศ กรุงเทพฯ

ครอบครัว

เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์ ลักลอบได้เสียกับ “จ้อย” เป็นต้นห้องของหม่อมเฉื่อย พระมารดาของหม่อมเจ้าพูนพิศมัย ดิศกุล ขณะไปอยู่วังดำรงสถิตของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งได้กำเนิดโอรสคนแรก คือ

• เจ้าอินทรเดช เทพวงศ์ หรือ โชติ แพร่พันธุ์ เจ้าของนามปากกา ยาขอบ สมรสกับจรัส แพร่พันธุ์ มีบุตร 1 คน คือ

1. มานะ แพร่พันธุ์

ภายหลังเจ้าอินทร์แปลงกับจ้อยได้เลิกรากัน ต่อมาเจ้าอินทร์แปลงได้รับพระบรมราชานุญาตให้กลับคืนมาอยู่เมืองนครแพร่ และได้เสกสมรสกับ “เจ้าคำเกี้ยว วงศ์พระถาง” (ธิดาเจ้าวงศ์ กับเจ้าฟองจันทร์ วงศ์พระถาง) แต่ไม่มีโอรส-ธิดาด้วยกัน ต่อมาได้เสกสมรสอีกครั้งกับ“เจ้าเทพเกษร ณ น่าน” (ราชธิดาในพระเจ้าสุริยพงศ์ผริตเดช พระเจ้านครน่าน กับแม่เจ้ายอดหล้า) มีโอรสด้วยกัน 2 คน คือ

• เจ้าอินทร์ศร เทพวงศ์ สมรสกับคำป้อ เทพวงศ์ มีธิดา 2 คน คือ

1. มาลี ถนอมคุณ (เทพวงศ์)
2. มาลัย รูปวิเชตร (เทพวงศ์)

• เจ้าอินทร์ทรงรัศมี เทพวงศ์ สมรสกับอุไร เทพวงศ์ มีบุตร 1 คน คือ

1. จงรักษ์ เทพวงศ์

การทำงาน

เจ้าอินทร์แปลง เคยรับราชการในกรมมหาดเล็กที่กรุงเทพฯ และในปีพ.ศ. 2458 ท่านได้ถวายฎีกาขอพระบรมราชานุญาตรับสัมปทานป่าไม้ป่าห้วยแม่แฮด เมืองนครแพร่

ป่าไม้เมืองแพร่ยังมีว่างอยู่เท่านี้ นอกนั้นตกเป็นของชาวต่างประเทศเช่าทำ คนพื้นเมืองไม่มีที่อาไศรยหากิน แม้อาไศรยเขาบ้างก็ได้แต่นำช้างของตนไปรับจ้างลากลงมาจากลำห้วย ได้ประโยชน์ย่อมเยาว์แพ้เปรียบชาวต่างประเทศยิ่งนัก จึงขอพระราชทานเช่าทำป่า 3 รายนี้ (ตำบลแม่แฮด ห้วยม่วง ห้วยรากไม้) มีกำหนด 30 ปี

— นายอินแปลง
บุตรเจ้าพิริยเทพวงษ์

โดยเรื่องนี้พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชกระแสว่า

ให้นายอินแปลงไปหาเสนาบดีมหาดไทยเพื่อจะได้พูดคุยกันอีกคราว 1 จะดี

— ร.6
พระราชกระแส

แต่ทว่าผลการเจรจาเป็นอย่างไรไม่มีรายละเอียด เพราะสุดท้ายรัฐบาลก็ไม่ได้อนุญาตให้ทำสัมปทาน

ราชตระกูล

พงศาวลีของเจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์

เจ้าวังขวา                       พระยาพิมพิสารราชา                             พระยาเทพวงศ์               เจ้าปิ่นแก้ว                       แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี               เจ้าพิริยเทพวงษ์                                   แม่เจ้าธิดา                             เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์                                         เจ้าไชยสงครามพะเยา                             แม่เจ้าบัวไหล                                   เจ้านางอิ่น

อ้างอิง

ก่อนหน้า		เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์		ถัดไป
เจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่		ผู้อ้างสิทธิในตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครแพร่ (พ.ศ. 2455 - พ.ศ. 2463)		เจ้าอินทรเดช เทพวงศ์ (โชติ แพร่พันธุ์)