ดูต้นฉบับสำหรับ รายพระนามพระอัครมเหสีในพระมหากษัตริย์ไทย

{{กึ่งล็อก2}}
{{เพิ่มอ้างอิง}}
{{Infobox Political post
| post = สมเด็จพระบรมราชินี<br>แห่งราชอาณาจักรไทย
| insignia = Queen's Standard of Thailand.svg
| insigniacaption = ธงราชินีใหญ่ประจำพระราชอิสริยยศ
| style = ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท<br>ใต้ฝ่าละอองพระบาท
| image = Queen Suthida, Royal ploughing ceremony 2019.jpg
| appointer = [[พระมหากษัตริย์ไทย]]
| inaugural = ภุมมาวดีเทวี
| incumbentsince = 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2562
| incumbent = [[สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี]]
| residence = [[พระราชวังดุสิต]]<br>[[พระบรมมหาราชวัง]] {{small|(ตามพระราชพิธี)}}
| formation = ''ไม่ปรากฏ''
| termlength = ''ตลอดรัชกาลของพระสวามี''
}}
'''รายพระนามพระอัครมเหสีใน[[พระมหากษัตริย์ไทย]]'''

== อาณาจักรอยุธยา ==
=== [[ราชวงศ์อู่ทอง|ราชวงศ์ละโว้-อโยธยา]] ===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=15% | พระนาม
! width=5% | ตำแหน่ง
! width=10% | ดำรงตำแหน่ง
! width=10% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=10% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| ภุมมาวดีเทวี
| พระมเหสี
| พ.ศ. 1893
| พ.ศ. 1912
| [[สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1]]
| <ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 475</ref>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม
| พระมเหสี
| พ.ศ. 1912 <small>(ครั้งที่ 1)</small><br>พ.ศ. 1931 <small>(ครั้งที่ 2)</small>
| พ.ศ. 1913 <small>(ครั้งที่ 1)</small><br>พ.ศ. 1938 <small>(ครั้งที่ 2)</small>
| [[สมเด็จพระราเมศวร]]
| 
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม
| พระมเหสี
| พ.ศ. 1938
| พ.ศ. 1952
| [[สมเด็จพระเจ้ารามราชา]]
| 
|-
| [[นางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์]]
| พระอัครมเหสี
| colspan="2 " style="text-align:center;" | พ.ศ. 2091
| [[ขุนวรวงศาธิราช]]
| <ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 494-495</ref>
|-
|}

===[[ราชวงศ์สุพรรณภูมิ]]===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=15% | พระนาม
! width=5% | ตำแหน่ง
! width=10% | ดำรงตำแหน่ง
! width=10% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=10% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| พระมเหสีไม่ปรากฏพระนาม
| พระมเหสี
| rowspan="2" | พ.ศ. 1913
| rowspan="2" | พ.ศ. 1931
| rowspan="2" | [[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1]]
|
|-
| [[พระมหาเทวีแห่งสุโขทัย (พระชายาในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1)|พระมหาเทวีแห่งสุโขทัย]] (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระชายา
| <ref>''การเมืองในประวัติศาสตร์ ยุคสุโขทัย-อยุธยา พระมหาธรรมราชา กษัตราธิราช'', หน้า 30-39</ref><ref>''ประวัติศาสตร์สุโขทัย'', หน้า 129</ref><ref>''กรุงสุโขทัย มาจากไหน ?'', หน้า 121-129</ref>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''มิได้สถาปนา''
| colspan="2 " style="text-align:center;" | พ.ศ. 1931
| [[สมเด็จพระเจ้าทองลัน]]
|
|-
| พระมเหสีไม่ปรากฏพระนาม
| พระมเหสี
| rowspan="2" | พ.ศ. 1952
| rowspan="2" |  พ.ศ. 1967
| rowspan="2" | [[สมเด็จพระอินทราชา]]
|
|-
| พระราชเทวีจาก[[ราชวงศ์พระร่วง|วงศ์พระร่วง]] (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระมเหสี
| <ref>''การเมืองในประวัติศาสตร์ ยุคสุโขทัย-อยุธยา พระมหาธรรมราชา กษัตราธิราช'', หน้า 67, 83</ref>
|-
| พระราชเทวีจากวงศ์พระร่วง (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระมเหสี
| พ.ศ. 1967
| พ.ศ. 1991
| [[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2]]
| <ref>''ฟื้นฝอยหาตะเข็บ'', หน้า 220</ref><ref>''การเมืองในประวัติศาสตร์ ยุคสุโขทัย-อยุธยา พระมหาธรรมราชา กษัตราธิราช'', หน้า 76</ref>
|-
| พระราชเทวีจากวงศ์พระร่วง (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระอัครมเหสี
| พ.ศ. 1991
| พ.ศ. 2031
| [[สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ]]
|
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม
| พระมเหสี
| พ.ศ. 2006
| พ.ศ. 2034
| [[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3]]
|
|-
| สุริยวงศาเทวี
| พระอัครมเหสี
| พ.ศ. 2034
| rowspan="3" | พ.ศ. 2072
| rowspan="3" | [[สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2]]
| <ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 485</ref>
|-
| นางสร้อยทอง
| พระมเหสีซ้าย
| 
| <ref name="พันวษา">คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 488</ref>
|-
| นางแว่นฟ้าทอง
| พระสนมเอก
| 
| <ref name="พันวษา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม
| พระมเหสี
| พ.ศ. 2072
| พ.ศ. 2076
| [[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4]]
|
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''มิได้สถาปนา''
| พ.ศ. 2076
| พ.ศ. 2077
| [[สมเด็จพระรัษฎาธิราช]]
|
|-
| [[พระมเหสีจิตรวดี]]
| พระมเหสีขวา
| rowspan="2" | พ.ศ. 2077
| 
| rowspan="2" | [[สมเด็จพระไชยราชาธิราช]]
| <ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 492</ref>
|-
| [[นางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์]]
| พระมเหสีซ้าย
| พ.ศ. 2089
| <ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 65</ref>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''มิได้สถาปนา''
| พ.ศ. 2089
| พ.ศ. 2091
| [[สมเด็จพระยอดฟ้า]]
|
|-
| [[พระสุริโยทัย]] หรือพระมหาเทวี
| พระอัครมเหสี
| พ.ศ. 2091
| 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2092
| rowspan="2" | [[สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ]]
| <ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 79</ref><ref name="มหาเทวี">คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 497</ref>
|-
| รัตนมณีเนตร
| พระสนมเอก
| 
|
| <ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 503</ref>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''ไม่มีข้อมูล''
| พ.ศ. 2106 <small>(ครั้งที่ 1)</small><br> พ.ศ. 2111 <small>(ครั้งที่ 2)</small>
| พ.ศ. 2111 <small>(ครั้งที่ 1)</small><br> พ.ศ. 2112 <small>(ครั้งที่ 2)</small>
| [[สมเด็จพระมหินทราธิราช]]
|
|-
|}

=== [[ราชวงศ์สุโขทัย]] ===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=10% | พระนาม
! width=5% | ตำแหน่ง
! width=5% | ดำรงตำแหน่ง
! width=5% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=10% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| [[พระวิสุทธิกษัตรีย์]] หรือพระบรมเทวี
| พระมเหสี
| พ.ศ. 2112
| พ.ศ. 2133
| [[สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช]]
| <ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 71</ref><ref name="มหาเทวี"/>
|-
| [[พระมณีรัตนา]]
| พระมเหสี
| 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2133
| rowspan="3" | 25 เมษายน พ.ศ. 2148
| rowspan="3" | [[สมเด็จพระนเรศวรมหาราช]]
| <ref>คำให้การขุนหลวงหาวัด, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 705</ref>
|-
| [[พระเอกกษัตรี]]
| พระมเหสี
| พ.ศ. 2138
| <ref>ตำนานนางกษัตริย์, หน้า 310</ref><ref name="ละแวก">{{cite web |url= http://www.iseehistory.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538787072&Ntype=12 |title= พระนเรศวรฯ กับเมืองละแวก ใน พงศาวดารละแวก ฉะบับแปล จ.ศ. ๑๑๗๐ |author=|date= 21 เมษายน 2555 |work= I see history |publisher=|accessdate= 10 มิถุนายน 2561}}</ref>
|-
| โยดะยามิบะยา หรือ มังตรานะมะโด (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระมเหสี
| พ.ศ. 2139
| <ref>''โคลงเรื่องมังทรารบเชียงใหม่'', หน้า 14</ref><ref>''โยเดียกับราชวงศ์พม่า เรื่องจริงที่ไม่มีใครรู้'', หน้า 122</ref>
|-
| พระสวัสดี
| พระมเหสี
| rowspan="8" | 25 เมษายน พ.ศ. 2148
| rowspan="8" | พ.ศ. 2153
| rowspan="8" | [[สมเด็จพระเอกาทศรถ]]
| <ref>คำให้การขุนหลวงหาวัด (ฉบับหลวง), ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 335</ref><ref name="เอกา">คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 516</ref>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
| ไม่ปรากฏพระนาม 
| พระมเหสี
| <ref name="เอกา"/>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''ไม่มีข้อมูล''
| พ.ศ. 2153
| พ.ศ. 2154
| [[สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์]]
|
|-
| พระจันทชายา
| พระมเหสี
|
| 
| rowspan="3" | [[สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม]]
| <ref name="ประชุม1">''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 90-91</ref><ref name="หาวัด1"/>
|-
| พระขัตติยเทวี
| พระมเหสี
|
| 
| <ref name="ประชุม1"/><ref name="หาวัด1"/>
|-
| พระองค์อัมฤทธิ์
| พระชายา
|
| 
| <ref>''[[จดหมายเหตุวันวลิต]]''. พ.ศ. 2507.</ref>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''ไม่มีข้อมูล''
| พ.ศ. 2171
| พ.ศ. 2172
| [[สมเด็จพระเชษฐาธิราช]]
|
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''ไม่มีข้อมูล''
| colspan="2" align="center"| พ.ศ. 2172
| [[สมเด็จพระอาทิตยวงศ์]]
|
|-
|}

=== [[ราชวงศ์ปราสาททอง]] ===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=15% | พระนาม
! width=10% | ตำแหน่ง
! width=5% | ดำรงตำแหน่ง
! width=5% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=10% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| พระปทุมาเทวี หรือพระประทุมา
| พระมเหสีขวา
| rowspan="8" | พ.ศ. 2172
| rowspan="8" | พ.ศ. 2199
| rowspan="8" | [[สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง]]
| <ref name="หาวัด1">คำให้การขุนหลวงหาวัด, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 711</ref><ref name="ประชุม">''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 92</ref>
|-
| พระสุริยา
| พระมเหสีขวา
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
| พระจันทาเทวี หรือพระจันทเทวี
| พระมเหสีขวา
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
| พระสิริกัลยา หรือพระศิริกัลยา
| พระมเหสีขวา
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
| พระอุบลเทวี
| พระมเหสีซ้าย
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
| พระนภาเทวี หรือพระประภาวดี
| พระมเหสีซ้าย
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
| พระอรบุตรี หรือพระไวยบุตรี
| พระมเหสีซ้าย
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
| พระกนิษฐาเทวี
| พระมเหสีซ้าย
| <ref name="หาวัด1"/><ref name="ประชุม"/>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''ไม่มีข้อมูล''
| colspan="2 " style="text-align:center;" | พ.ศ. 2199
| [[สมเด็จเจ้าฟ้าไชย]]
|
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''ไม่มีข้อมูล''
| colspan="2 " style="text-align:center;" | พ.ศ. 2199
| [[สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา]]
|
|-
| [[พระกษัตรีย์]]
| พระมเหสีขวา
| rowspan="3" | 26 ตุลาคม พ.ศ. 2199
| 
| rowspan="4" | [[สมเด็จพระนารายณ์มหาราช]]
| <ref name="เจิม2">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 525</ref><ref name="หาวัด">คำให้การขุนหลวงหาวัด, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 716</ref>
|-
| พระพันปี (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระมเหสีซ้าย
| 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2231
| <ref name="เจิม2"/><ref name="หาวัด"/>
|-
| [[ท้าวศรีจุฬาลักษณ์ (แจ่ม)]]
| พระสนมเอก
| 
| <ref name="แจ่ม">ภูธร ภูมะธน. ''โกษาปาน ราชทูตกู้แผ่นดิน''. กรุงเทพฯ : สถาบันการเรียนรู้และสร้างสรรค์ (พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้), 2550, หน้า 33</ref><ref>พลับพลึง มูลศิลป์. ''ความสัมพันธ์ไทย-ฝรั่งเศส สมัยอยุทธยา''. กรุงเทพฯ : บรรณกิจ, 2523, หน้า 110, 238</ref>
|-
| [[นางกุสาวดี|พระราชชายาเทวี (สมบุญ)]]
| พระสนมเอก
|
| 
| <ref>คำให้การขุนหลวงหาวัด, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 720</ref>
|-
|}

=== [[ราชวงศ์บ้านพลูหลวง]] ===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=15% | พระนาม
! width=10% | ตำแหน่ง
! width=5% | ดำรงตำแหน่ง
! width=5% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=10% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| [[กรมพระเทพามาตย์ (กัน)|พระอัครมเหสี (กัน)]]
| พระอัครมเหสีกลาง
| rowspan="3" | พ.ศ. 2231
| rowspan="3" | พ.ศ. 2246
| rowspan="3" | [[สมเด็จพระเพทราชา]]
| <ref name="เจิม">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)'', หน้า 318</ref>
|-
| [[กรมหลวงโยธาทิพ]]
| พระอัครมเหสีซ้าย<ref name="เจิม"/><br>พระอัครมเหสีขวา<ref name="กรุงเก่า">คำให้การชาวกรุงเก่า, ''คำให้การขุนหลวงหาวัด และเอกสารอื่น'', หน้า 540</ref>
| <ref name="เจิม3">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)'', หน้า 333</ref>
|-
| [[กรมหลวงโยธาเทพ]]
| พระอัครมเหสีซ้าย
| <ref name="เจิม3"/><ref>คำให้การขุนหลวงหาวัด, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 737</ref>
|-
| [[สมเด็จพระพันวษา]] หรือ พระพันปีหลวง  (ไม่ปรากฏพระนาม)
| พระอัครมเหสี
| rowspan="3" | พ.ศ. 2246
| พ.ศ. 2251
| rowspan="3" | [[สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8]]
| <ref name="เก่า1">คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 622-623</ref><ref name="เก่า2">คำให้การชาวกรุงเก่า, ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 173</ref><ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 542</ref>
|-
| พระองค์รัตนา
| พระสนมเอก
| 
| <ref name="เก่า3">คำให้การขุนหลวงหาวัด (ฉบับหลวง), ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 455-456</ref>
|-
| [[พระกรัดนางกัลยาณี]] หรือพระแก้วฟ้า
| พระมเหสีซ้าย
| พ.ศ. 2251
| <ref>คำให้การขุนหลวงหาวัด, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 741</ref><ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 112</ref><ref>คำให้การขุนหลวง วัดประดู่ทรงธรรม, ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 278</ref>
|-
| [[กรมหลวงราชานุรักษ์]]
| พระอัครมเหสี
| rowspan="4" | พ.ศ. 2251
| rowspan="4" | พ.ศ. 2275
| rowspan="4" | [[สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9]]
| <ref name="เก่า1"/><ref name="เก่า2"/>
|-
| [[พระองค์เจ้าทับทิม]]
| พระอัครมเหสี
| <ref name="เก่า1"/><ref name="เก่า2"/><ref>คำให้การขุนหลวงหาวัด (ฉบับหลวง), ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 448</ref>
|-
| เจ้าเสฐ
| พระมเหสีรอง
| <ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 547</ref>
|-
| พระองค์เอี้ยง
| พระชายา
| <ref name="เก่า1"/><ref name="เก่า2"/><ref name="เก่า3"/>
|-
| [[กรมหลวงอภัยนุชิต]]
| พระอัครมเหสีขวา
| rowspan="3" | พ.ศ. 2275
| พ.ศ. 2280
| rowspan="3" | [[สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ]]
| <ref name="เจิม1">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 356</ref><ref name="ประดู่">คำให้การขุนหลวง วัดประดู่ทรงธรรม, ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 285</ref>
|-
| [[กรมหลวงพิพิธมนตรี]]
| พระราชมเหสีกลาง
| พ.ศ. 2301
| <ref name="เจิม1"/><ref name="ประดู่"/>
|-
| [[เจ้าฟ้าสังวาลย์]] หรืออินทสุชาเทวี
| พระมเหสีซ้าย
| พ.ศ. 2298
| <ref name="ประดู่"/><ref>คำให้การชาวกรุงเก่า, ''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 117</ref>
|-
| เจ้าฟ้าท้าวต่อย
| พระอัครมเหสี
| colspan="2 " style="text-align:center;" | พ.ศ. 2301
| [[สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร]]
| <ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 552</ref>
|-
| [[กรมขุนวิมลพัตร]]
| พระอัครมเหสี
| พ.ศ. 2301
| พ.ศ. 2310
| [[สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์]]
| <ref>''ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง'', หน้า 177</ref><ref>''พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ตรวจสอบชำระจากฉบับตัวเขียน'', หน้า 340</ref><ref name="พม่า">''พระราชพงศาวดารพม่า'', หน้า 1135</ref>
|-
|}

== อาณาจักรธนบุรี ==
=== [[ราชวงศ์ธนบุรี]] ===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=15% | พระนาม
! width=5% | ตำแหน่ง
! width=10% | ดำรงตำแหน่ง
! width=10% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=10% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| [[กรมหลวงบาทบริจา]]
| พระอัครมเหสี
| rowspan="2" | 28 ธันวาคม พ.ศ. 2310
| rowspan="2" | 6 เมษายน พ.ศ. 2325
| rowspan="2" | [[สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี]]
| 
|-
| [[กรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์]]
| พระมเหสีซ้าย
| <ref name="ศรีฟ้า1">{{cite web |url= https://my.dek-d.com/bird711/writer/viewlongc.php?id=524172&chapter=176 |title= พระบรมราชอนุสรณ์ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช |author= จุลลดา ภักดีภูมินทร์ |date=|work= เด็กดีดอตคอม |publisher=|accessdate= 5 สิงหาคม 2560}}</ref><ref name="สมุด">{{cite web |url= http://3king.lib.kmutt.ac.th/KingTarksinCD/chapter18/page2.html |title=พระราชวงศ์และต้นตระกูลอันเป็นเชื้อพระวงศ์ (หน้า 2) |author=|date=|work= สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี |publisher=|accessdate= 5 สิงหาคม 2560}}</ref>
|-
|}

== อาณาจักรรัตนโกสินทร์ ==
===[[ราชวงศ์จักรี]]===
{| width=100% class="wikitable"
|-
! width=15% | พระนาม
! width=5% | ตำแหน่ง
! width=10% | ดำรงตำแหน่ง
! width=10% | พ้นจากตำแหน่ง
! width=15% | พระราชสวามี
! width=5% | หมายเหตุ
|-
| [[สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี]]
| มิได้สถาปนา
| 6 เมษายน พ.ศ. 2325
| 7 กันยายน พ.ศ. 2352
|[[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช]]
| 
|-
| [[สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี]]
| มิได้สถาปนา
| 7 กันยายน พ.ศ. 2352
| rowspan="2" | 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367
| rowspan="2" | [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]
| 
|-
| [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี]]
| มิได้สถาปนา
| ราว พ.ศ. 2358
|
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''มิได้สถาปนา''
| 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367
| 2 เมษายน พ.ศ. 2394
| [[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
|
|-
| [[สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี]]
| พระนางนาฏบรมอัครราชเทวี
| 2 มกราคม พ.ศ. 2395
| 10 ตุลาคม พ.ศ. 2395
| rowspan="3" | [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| <ref name= "ราชาศัพท์">{{cite book | author = คุณหญิงกุลทรัพย์ เกษแม่นกิจ และสายไหม จบกลศึก (บรรณาธิการ) | title = ราชาศัพท์ | url = http://www.identity.opm.go.th/identity/doc/nis05223.PDF | publisher = สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี | location = กรุงเทพฯ | year = 2555 | page = 272 }}{{ลิงก์เสีย|date=สิงหาคม 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
|-
| [[สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี]]
| พระนางนาถราชเทวี
| ราว พ.ศ. 2396
| 9 กันยายน พ.ศ. 2404
|
|-
| [[พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย]]
| มิได้สถาปนา
| ราว พ.ศ. 2396
| 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411
|
|-
| [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทักษิณชา นราธิราชบุตรี]]
| มิได้สถาปนา
| ราว พ.ศ. 2415
| ราว พ.ศ. 2415
| rowspan="9" | [[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 66-71</ref>
|-
| [[พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์]]
| พระอรรคชายาเธอ
| rowspan="2" | ราว พ.ศ. 2412−2416
| 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2430
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 78</ref>
|-
| [[พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัลยา]]
| พระอรรคชายาเธอ
| rowspan="3" | 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 89</ref>
|-
| [[สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี]]
| พระราชเทวี
| ราว พ.ศ. 2420
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 103</ref>
|-
| [[สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า]]
| พระบรมราชเทวี
| rowspan="3" | ราว พ.ศ. 2421
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 120</ref>
|-
| [[สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี]]
| พระบรมราชเทวี
| 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2423
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 130</ref>
|-
| [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง]]
| พระบรมราชินีนาถ
| rowspan="3" | 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 139</ref>
|-
| [[พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา]]
| พระอรรคชายาเธอ
| ราว พ.ศ. 2426
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 229</ref>
|-
| [[เจ้าดารารัศมี พระราชชายา]]
| พระราชชายา
| 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2430
| <ref>''พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5'', หน้า 307</ref>
|-
| [[สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา]]
| พระวรราชชายา
| 12 มกราคม พ.ศ. 2464
| rowspan="3" | 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468
| rowspan="3" | [[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| <ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=39|issue=56|pages=1-3|title=ประกาศ สถาปนาพระวรราชชายาเธอ พระอินทรศักดิศจี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2465/A/56.PDF|date=12 มิถุนายน พ.ศ. 2465|language=ไทย|access-date=2019-08-13|archive-date=2011-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20111110152515/http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2465/A/56.PDF|url-status=dead}}</ref>
|-
| [[พระนางเธอ ลักษมีลาวัณ]]
| พระนางเธอ
| 27 สิงหาคม พ.ศ. 2465
| <ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=39|issue=99|pages=1-3|title=ประกาศ สถาปนาพระนางเธอลักษมีลาวัณ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2465/A/99.PDF|date=27 สิงหาคม พ.ศ. 2465|language=ไทย}}</ref>
|-
| [[พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี]]
| พระวรราชเทวี
| 10 สิงหาคม พ.ศ. 2467
| <ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=42|issue=192|pages=1-3|title=ประกาศ สถาปนาพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/191.PDF|date=11 ตุลาคม พ.ศ. 2468|language=ไทย}}</ref>
|-
| [[สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี]]
| พระบรมราชินี
| 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2469
| 2 มีนาคม พ.ศ. 2478
| [[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| <ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=42|issue=372|pages=1-2|title=ประกาศ สถาปนาสมเด็จพระบรมราชินี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/355.PDF|date=3 มีนาคม พ.ศ. 2468|language=ไทย}}</ref>
|-
|-valign="top" bgcolor=dddddd
|colspan="2" align="center"| ''มิได้อภิเษกสมรส''
| 2 มีนาคม พ.ศ. 2478
| 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489
| [[พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร]]
|
|-
| [[สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง]]
| พระบรมราชินีนาถ
| 28 เมษายน พ.ศ. 2493
| 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559
| [[พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร]]
| <ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=67|issue=24|pages=1-2|title=ประกาศ เรื่อง สถาปนาสมเด็จพระราชินี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/A/024/1.PDF|date=28 เมษายน พ.ศ. 2493|language=ไทย}}</ref>
|-
| [[สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี]]
| พระบรมราชินี
| 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2562
| ยังอยู่ในตำแหน่ง
| [[พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| <ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=136|issue=11|pages=1|title=ประกาศ เรื่อง สถาปนาสมเด็จพระราชินี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/B/011/T_0001.PDF|date=1 พฤษภาคม พ.ศ. 2562|language=ไทย}}</ref>
|-
|}

== ดูเพิ่ม ==
* [[รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย]]

== อ้างอิง ==
=== เชิงอรรถ ===
{{รายการอ้างอิง|2}}
=== บรรณานุกรม ===
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = กนกวรรณ โสภณวิจิตร | ชื่อหนังสือ = ประวัติศาสตร์สุโขทัย | จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = สารคดี | ปี = 2554 | ISBN = 978-974-484-349-4 | จำนวนหน้า = 164}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = กิตติ วัฒนะมหาตม์ | ชื่อหนังสือ = ตำนานนางกษัตริย์ | จังหวัด = กรุงเทพฯ |พิมพ์ที่ = สร้างสรรค์บุ๊คส์ | ปี =  2553 | ISBN = 978-974-341-666-8 | จำนวนหน้า = 458}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = จิรวัฒน์ อุตตมะกุล, นายแพทย์ | ชื่อหนังสือ = พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ 5 | จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = ลายคำ | ปี = 2559 | ISBN = 978-974-9747-52-0 | จำนวนหน้า = 600}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ | ชื่อหนังสือ = การเมืองในประวัติศาสตร์ ยุคสุโขทัย-อยุธยา พระมหาธรรมราชา กษัตราธิราช | จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = มติชน | ปี = 2553 | ISBN = 978-974-02-0401-5 | จำนวนหน้า = 184}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ | ชื่อหนังสือ = ฟื้นฝอยหาตะเข็บ | จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = มติชน | ปี = 2553 | ISBN = 978-974-02-0490-9 | จำนวนหน้า = 248}}
* {{อ้างหนังสือ | ผู้แต่ง = [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์|นราธิปประพันธ์พงศ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ]] | ชื่อหนังสือ = พระราชพงศาวดารพม่า | URL =| พิมพ์ที่ = ศรีปัญญา | จังหวัด = นนทบุรี | ปี = 2550 | ISBN = 978-974-7088-10-6| จำนวนหน้า = 1136}}
* {{อ้างหนังสือ | ผู้แต่ง = มิคกี้ ฮาร์ท| ชื่อหนังสือ = โยเดียกับราชวงศ์พม่า เรื่องจริงที่ไม่มีใครรู้ | URL =| พิมพ์ที่ = สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ | จังหวัด = กรุงเทพฯ | ปี = 2561 | ISBN = 978-974-13-3129-1| จำนวนหน้า = 225}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = สุจิตต์ วงษ์เทศ | ชื่อหนังสือ = กรุงสุโขทัยมาจากไหน ? | จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = มติชน | ปี = 2548 | ISBN = 974-323-517-5 | จำนวนหน้า = 192}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = ศานติ ภักดีคำ. พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ฉบับตัวเขียน| ชื่อหนังสือ = พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ตรวจสอบชำระจากเอกสารตัวเขียน | จังหวัด = กรุงเทพฯ| พิมพ์ที่ = [[อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง]]| ปี = 2558| ISBN = 978-616-92351-0-1| จำนวนหน้า = 558| หน้า = (35)-(50)}} [จัดพิมพ์โดยเสด็จพระราชกุศลในการพระราชทานเพลิงศพพระธรรมปัญญาบดี (ถาวร ติสฺสานุกโร ป.ธ.๔)]
* {{อ้างหนังสือ | ผู้แต่ง =| ชื่อหนังสือ = ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง | URL =| พิมพ์ที่ = แสงดาว | จังหวัด = กรุงเทพฯ | ปี = 2553 | ISBN = 978-616-508-073-6| จำนวนหน้า =536}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = | ชื่อหนังสือ = พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น| จังหวัด = นนทบุรี| พิมพ์ที่ = ศรีปัญญา| ปี = 2553| ISBN = 978-616-7146-08-9| จำนวนหน้า = 800}}

{{รายพระนามคู่อภิเษกสมรส}}
{{พระมเหสีราชวงศ์จักรี}}

[[หมวดหมู่:รายพระนามคู่อภิเษกสมรส|ท]]
[[หมวดหมู่:รายพระนามคู่อภิเษกสมรสในพระมหากษัตริย์|ท]]
[[หมวดหมู่:รายชื่อชาวไทยแบ่งตามหน้าที่]]
[[หมวดหมู่:รายชื่อสตรีไทย]]
[[หมวดหมู่:พระอัครมเหสีไทย]]
[[หมวดหมู่:ประวัติศาสตร์ไทย]]