ข้ามไปเนื้อหา

พิมเสน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สำหรับพืช ดูที่ พิมเสน (พืช)
พิมเสน
Borneol
Borneol
ชื่อ
IUPAC name
endo-1,7,7-Trimethyl- bicyclo[2.2.1]heptan-2-ol
เลขทะเบียน
3D model (JSmol)
ChEBI
ChEMBL
เคมสไปเดอร์
ECHA InfoCard 100.006.685 แก้ไขสิ่งนี้ที่วิกิสนเทศ
KEGG
UNII
  • InChI=1S/C10H18O/c1-9(2)7-4-5-10(9,3)8(11)6-7/h7-8,11H,4-6H2,1-3H3/t7-,8+,10+/m1/s1 checkY
    Key: DTGKSKDOIYIVQL-WEDXCCLWSA-N checkY
  • InChI=1/C10H18O/c1-9(2)7-4-5-10(9,3)8(11)6-7/h7-8,11H,4-6H2,1-3H3/t7-,8+,10+/m1/s1
    Key: DTGKSKDOIYIVQL-WEDXCCLWBQ
  • O[C@H]1C[C@H]2CC[C@]1(C)C2(C)C
คุณสมบัติ
C10H18O
มวลโมเลกุล 154.253 g·mol−1
ลักษณะทางกายภาพ เกล็ดสีขาวถึงไม่มีสี
กลิ่น ฉุนคล้ายการบูร
ความหนาแน่น 1.011 g/cm3 (20 °C)[1]
จุดหลอมเหลว 208 องศาเซลเซียส (406 องศาฟาเรนไฮต์; 481 เคลวิน)
จุดเดือด 213 องศาเซลเซียส (415 องศาฟาเรนไฮต์; 486 เคลวิน)
ละลายได้บ้าง (D-form)
ความสามารถละลายได้ ใน ตัวทำละลายอื่น ละลายในคลอโรฟอร์ม เอทานอล แอซีโทน อีเทอร์ เบนซีน โทลูอีน เดคาลิน เททราลิน
ความอันตราย
NFPA 704 (fire diamond)
NFPA 704 four-colored diamondHealth 2: Intense or continued but not chronic exposure could cause temporary incapacitation or possible residual injury. E.g. chloroformFlammability 2: Must be moderately heated or exposed to relatively high ambient temperature before ignition can occur. Flash point between 38 and 93 °C (100 and 200 °F). E.g. diesel fuelInstability 0: Normally stable, even under fire exposure conditions, and is not reactive with water. E.g. liquid nitrogenSpecial hazards (white): no code
2
2
0
จุดวาบไฟ 65 องศาเซลเซียส (149 องศาฟาเรนไฮต์; 338 เคลวิน)
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS) External MSDS
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง
 Bornane (hydrocarbon)
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
การสังเคราะห์พิมเสนจากปฏิกิริยารีดักชันของการบูร

พิมเสน (อังกฤษ: borneol) เป็นสารประกอบอินทรีย์ชนิดไบไซคิก (มีสองวงแหวนในโครงสร้าง) และเป็นสารกลุ่มเทอร์พีน มีสูตรเคมีคือ C10H18O มีลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวถึงไม่มีสี มีกลิ่นหอมฉุนคล้ายการบูร ติดไฟให้แสงจ้าและมีควันมาก ไม่มีเถ้า มีความถ่วงจำเพาะเท่ากับ 1.011[2]

พิมเสนพบในพืชหลายชนิดเช่น หนาด (Blumea balsamifera), เปราะหอม (Kaempferia galanga), พืชวงศ์ยางนา (Dipterocarpaceae) และพืชสกุล Artemisia[3] พิมเสนเป็นสารที่ถูกออกซิไดซ์กลายเป็นสารกลุ่มคีโตน (การบูร) ได้ง่ายมาก จึงมีชื่อเรียกในอดีตว่า Borneo camphor พิมเสนสามารถสังเคราะห์ได้จากปฏิกิริยารีดักชันระหว่างการบูรกับโซเดียมบอโรไฮไดรด์ (NaBH4) ซึ่งจะได้พิมเสนในรูปไอโซบอร์เนออล (isoborneol)

พิมเสนมีสรรพคุณขับเหงื่อ ขับลม บำรุงหัวใจ แก้ลมวิงเวียนหน้ามืด[4] ใช้ผสมในน้ำมันหอมระเหย[5] และเป็นสารไล่แมลง[6] อย่างไรก็ตามพิมเสนทำให้ระคายเคืองต่อดวงตา ผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจและระบบทางเดินอาหาร[7]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Lide, D. R., บ.ก. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. p. 3.56. ISBN 0-8493-0486-5.
  2. ↑ คำอธิบาย ตำราพระโอสถพระนารายณ์, ชยันต์ พิเชียรสุนทร และคณะ, หน้า 499, พ.ศ. 2544, สำนักพิมพ์อมรินทร์ กรุงเทพฯ
  3. ↑ Wong, K. C.; Ong, K. S.; Lim, C. L. (2006). "Composition of the essential oil of rhizomes of Kaempferia Galanga L.". Flavour and Fragrance Journal. 7 (5): 263–266. doi:10.1002/ffj.2730070506.
  4. ↑ พิมเสน - ฐานข้อมูลเครื่องยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
  5. ↑ Plants containing borneol เก็บถาวร 2015-09-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases)]
  6. ↑ "Chemical Information". sun.ars-grin.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2004-11-07. สืบค้นเมื่อ 2008-03-02.
  7. ↑ Material Safety Data Sheet, Fisher Scientific

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
  • วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ พิมเสน
  • "Borneol - MSDS" (PDF). USC Upstate. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-12. สืบค้นเมื่อ 2016-10-22.
Stub icon

บทความเคมีนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พิมเสน&oldid=10250775"