พิมเสน
| พิมเสน | |
|---|---|
 |
 |
| ชื่อตาม IUPAC | endo-1,7,7-Trimethyl- bicyclo[2.2.1]heptan-2-ol |
| เลขทะเบียน | |
| เลขทะเบียน CAS | [507-70-0][CAS] |
| PubChem | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| SMILES | |
| InChI | |
| ChemSpider ID | |
| คุณสมบัติ | |
| สูตรโมเลกุล | C10H18O |
| มวลโมเลกุล | 154.25 g mol−1 |
| ลักษณะทางกายภาพ | เกล็ดสีขาวถึงไม่มีสี |
| กลิ่น | ฉุนคล้ายการบูร |
| ความหนาแน่น | 1.011 g/cm3 (20 °C)[1] |
| จุดหลอมเหลว |
208 °C, 481 K, 406 °F |
| จุดเดือด |
213 °C, 486 K, 415 °F |
| ความสามารถละลายได้ ใน น้ำ | ละลายได้บ้าง (D-form) |
| ความสามารถละลายได้ ใน ตัวทำละลายอื่น | ละลายในคลอโรฟอร์ม เอทานอล แอซีโทน อีเทอร์ เบนซีน โทลูอีน เดคาลิน เททราลิน |
| ความอันตราย | |
| NFPA 704 |
 2
2
0
|
| สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน | |
| สารประกอบที่เกี่ยวข้อง | Bornane (hydrocarbon) |
| หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa | |
| สถานีย่อย:เคมี | |
พิมเสน (อังกฤษ: borneol) เป็นสารประกอบอินทรีย์ชนิดไบไซคิก (มีสองวงแหวนในโครงสร้าง) และเป็นสารกลุ่มเทอร์พีน มีสูตรเคมีคือ C10H18O มีลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวถึงไม่มีสี มีกลิ่นหอมฉุนคล้ายการบูร ติดไฟให้แสงจ้าและมีควันมาก ไม่มีเถ้า มีความถ่วงจำเพาะเท่ากับ 1.011[2]
พิมเสนพบในพืชหลายชนิดเช่น หนาด (Blumea balsamifera), เปราะหอม (Kaempferia galanga), พืชวงศ์ยางนา (Dipterocarpaceae) และพืชสกุล Artemisia[3] พิมเสนเป็นสารที่ถูกออกซิไดซ์กลายเป็นสารกลุ่มคีโตน (การบูร) ได้ง่ายมาก จึงมีชื่อเรียกในอดีตว่า Borneo camphor พิมเสนสามารถสังเคราะห์ได้จากปฏิกิริยารีดักชันระหว่างการบูรกับโซเดียมบอโรไฮไดรด์ (NaBH4) ซึ่งจะได้พิมเสนในรูปไอโซบอร์เนออล (isoborneol)
พิมเสนมีสรรพคุณขับเหงื่อ ขับลม บำรุงหัวใจ แก้ลมวิงเวียนหน้ามืด[4] ใช้ผสมในน้ำมันหอมระเหย[5] และเป็นสารไล่แมลง[6] อย่างไรก็ตามพิมเสนทำให้ระคายเคืองต่อดวงตา ผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจและระบบทางเดินอาหาร[7]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Lide, D. R., บ.ก. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. p. 3.56. ISBN 0-8493-0486-5.
- ↑ คำอธิบาย ตำราพระโอสถพระนารายณ์, ชยันต์ พิเชียรสุนทร และคณะ, หน้า 499, พ.ศ. 2544, สำนักพิมพ์อมรินทร์ กรุงเทพฯ
- ↑ Wong, K. C.; Ong, K. S.; Lim, C. L. (2006). "Composition of the essential oil of rhizomes of Kaempferia Galanga L.". Flavour and Fragrance Journal. 7 (5): 263–266. doi:10.1002/ffj.2730070506.
- ↑ พิมเสน - ฐานข้อมูลเครื่องยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
- ↑ Plants containing borneol Archived 2015-09-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases)]
- ↑ "Chemical Information". sun.ars-grin.gov. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2004-11-07. สืบค้นเมื่อ 2008-03-02.
- ↑ Material Safety Data Sheet, Fisher Scientific
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ พิมเสน- "Borneol - MSDS" (PDF). USC Upstate. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2015-09-12. สืบค้นเมื่อ 2016-10-22.
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ 
บทความเกี่ยวกับเคมีนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:เคมี