ฉบับร่าง:เออร์ซูล่า

เออร์ซูล่า
ตัวละครใน เงือกน้อยผจญภัย
ปรากฏครั้งแรก	เงือกน้อยผจญภัย (1989)
ปรากฏครั้งสุดท้าย	เงือกน้อยผจญภัย (2023)
แสดงโดย	ควีน ลาติฟาห์ (การแสดงละครบรอดเวย์) เมลิสซา แม็กคาร์ธี (ภาพยนตร์ฉบับคนแสดง) เจสสิก้า อเล็กซานเดอร์ (ร่างวาเนสซา; ภาพยนตร์ฉบับคนแสดง)
ให้เสียงโดย	อังกฤษ: แพต แคร์รอล โจดี เบนสัน (ร่างวาเนสซา) ไทย: นภาเพ็ชร์ แก้วดอนชัยเลิศ นนทิยา จิวบางป่า (ภาพยนตร์ฉบับคนแสดง)
ข้อมูลตัวละครในเรื่อง
ชื่อเต็ม	เออร์ซูล่า
นามแฝง	แม่มดแห่งท้องทะเล วาเนสซา (ในร่างมนุษย์)
เผ่าพันธุ์	ซิเซเลีย (ครึ่งมนุษย์ ครึ่งหมึกยักษ์) มนุษย์ (ร่างจำแลง)
เพศ	หญิง
ตำแหน่ง	ราชินีแห่งแอตแลนติกา หลังยึดอำนาจราชาไตรตัน แม่มดแห่งท้องทะเล
สังกัด	วายร้ายดิสนีย์
ครอบครัว	มอร์กานา (น้องสาว)
บ้านเกิด	แอตแลนติกา
สัญชาติ	แอตแลนติก

เออร์ซูล่า (อังกฤษ: Ursula) เป็นตัวละครฝ่ายร้ายในภาพยนตร์แอนิเมชันลำดับที่ 28 ของวอลต์ดิสนีย์โปรดักชันส์ เรื่อง เงือกน้อยผจญภัย นางคือแม่มดแห่งท้องทะเลผู้ทำข้อตกลงกับแอเรียล เพื่อเปลี่ยนเธอให้เป็นมนุษย์ โดยมีข้อแลกเปลี่ยนคือเสียงอันไพเราะของเธอ มีข้อแม้ว่า แอเรียลจะต้องได้รับจุมพิตจากเจ้าชายอีริค ชายที่เธอรัก ก่อนดวงอาทิตย์ลับฟ้าในวันที่สาม เพื่อคงร่างมนุษย์ไว้ถาวร ซึ่งนั่นเป็นส่วนหนึ่งของแผนการของนางที่จะครอบครองแอตแลนติกา ตัวละครตัวนี้ดัดแปลงมาจาก แม่มดแห่งท้องทะเล ในเทพนิยายเดนมาร์กของฮันส์ คริสเตียน แอนเดอร์เซน เรื่อง เงือกน้อย (Den lille havfrue)

บทบาท

เงือกน้อยผจญภัย

เออร์ซูล่าปรากฏตัวครั้งแรกขณะที่นางกำลังใช้เวทมนตร์จับตามองแอเรียล ธิดาองค์สุดท้องของราชาไตรตัน ในถ้ำอันมืดมิดของนาง นางกล่าวกับตัวเองถึงการที่นางโดนราชาไตรตันและชาวเงือกขับไล่ออกจากแอตแลนติกา แล้วจึงสั่งให้ฟลอตแซม กับ เจตแซม ปลาไหลมอเรย์สองตัว ลูกสมุนของนาง จับตาดูแอเรียลให้ดี เพราะนางจะใช้ความหลงไหลในโลกมนุษย์ของแอเรียลเป็นเครื่องมือในการยึดครองอาณาจักรแอตแลนติกา วันหนึ่ง แอเรียลได้ช่วยชีวิตเจ้าชายมนุษย์นามว่า อีริค และได้ตกหลุมรักเขา เออร์ซูล่าซึ่งจับตามองผ่านเวทมนตร์อยู่จึงคิดว่า นี่เป็นโอกาสที่ดี เพราะยังไงแอเรียลก็จะต้องการไปอยู่กับชายที่เธอรัก ซึ่งนั่นสร้างความหวังให้กับเออร์ซูล่าเป็นอย่างมาก

คืนหนึ่ง ขณะที่แอเรียลกำลังเสียใจที่พ่อของเธอทำลายสมบัติมนุษย์ที่เธอสะสมไว้ ปลาไหลคู่ของเออร์ซูล่าได้ว่ายเข้ามาและเสนอว่า ผู้ที่จะช่วยให้แอเรียลได้ครองรักกับอีริคได้นั้น มีเพียงเออร์ซูล่า แอเรียลจึงว่ายน้ำตามปลาไหลคู่ไปยังถ้ำของเออร์ซูลา เออร์ซูลาต้อนรับอย่างดีและยื่นข้อเสนอว่า นางจะใช้เวทมนตร์เปลี่ยนแอเรียลให้กลายเป็นมนุษย์เป็นเวลาสามวัน โดยมีข้อแลกเปลี่ยนคือเสียงอันไพเราะของเธอ และมีข้อแม้ว่า แอเรียลจะต้องได้รับ "จุมพิตจากรักแท้" จากเจ้าชายอีริคภายในสามวันนั้นอีกด้วย เพื่อที่จะได้เป็นมนุษย์ถาวร แต่หากไม่สำเร็จ เธอจะเปลี่ยนร่างกลับเป็นเงือดตามเดิม และจะตกเป็นทาสของเออร์ซูลา เออร์ซูลาพยายามโน้มน้าวให้แอเรียลยอมรับข้อตกลง ในที่สุด แอเรียลก็เซ็นสัญญากับเออร์ซูลา นางจึงกักเก็บเสียงของแอเรียลไว้ในสร้อยคอเปลือกหอย แล้วเปลี่ยนให้แอเรียลกลายเป็นมนุษย์

คืนวันที่สอง แอเรียลและอีริคได้พายเรือเล่นกันในทะเลสาบ ในขณะที่ทั้งคู่กำลังจะจูบกัน เออร์ซูล่าก็ส่งปลาไหลคู่ของนางเข้ามาขัดขวางให้เรือคว่ำ เออร์ซูล่าตัดสินใจแปลงร่างเป็นหญิงสาวสวยชื่อ วาเนสซา เธอสวมสร้อยคอเปลือกหอยที่บรรจุเสียงของแอเรียลไว้ เธอเข้าสะกดจิตเจ้าชายอีริคให้หลงรักเธอ อีริคหมั้นกับวาเนสซาและประกาศแต่งงาน ในพิธีอภิเษกสมรสของเจ้าชายอีริคกับวาเนสซา สกัตเติล นกนางนวลเพื่อนของแอเรียล ซึ่งรู้ตัวตนที่แท้จริงของวาเนสซา ได้เข้ามากระชากสร้อยคอเปลือกหอยจนแตก เสียงจึงกลับคืนสู่แอเรียลที่มาถึงพอดี ในขณะที่แอเรียลและอีริคกำลังจะได้จุมพิตกัน ดวงอาทิตย์ก็ลับขอบฟ้าไปแล้ว แอเรียลกลับร่างเป็นเงือกตามเดิม และเออร์ซูล่าก็กลับคืนสู่ร่างซิเซเลียดังเดิม ก่อนจะพาแอเรียลกลับสู่ท้องทะเล

เออร์ซูล่าถูกขัดขวางโดยราชาไตรตัน พ่อของแอเรียล ซึ่งทราบเรื่องและเข้ามาช่วนลูกสาว เขาพยายามทำลายสัญญา แต่ก็ไม่เป็นผล เออร์ซูล่าจึงเผยว่าสัญญานี้ไม่มีผู้ใดสามานถทำลายได้ แต่นางก็เต็มใจเจรจาต่อรองกับราชาไตรตันว่า เขาสามารถยอมสละตนเองแทนแอเรียลได้ ด้วยความรักที่พ่อมีต่อลูก ราชาไตรตันจึงยอมตกเป็นทาสของเออร์ซูล่าซะเอง เออร์ซูลาสาปราชาไตรตันให้กลายเป็นดอกไม้ทะเล แอเรียลเสียใจจึงเข้าโจมตีเออร์ซูล่า นางพยายามทำร้ายแอเรียล แต่อีริคเข้ามาช่วยโดยโยนฉมวกใส่นาง เออร์ซูล่าสั่งให้ปลาไหลคู่ตามไปรัดตัวอีริค ในขณะที่นางก็ลังจะใช้ตรีศูลสังหารอีริคนั้นเอง แอเรียลก็เข้ามาขัดขวางจนเออร์ซูล่าเผลอฆ่าปลาไหลคู่ตายโดยไม่ได้ตั้งใจ เออร์ซูล่าโกรธจัดจึงขยายร่างกายให้ใหญ่มหึมาเหนือท้องทะเล ร่ายเวทมนตร์อย่างบ้าคลั่ง สร้างคลื่นยักษ์ สายฟ้า สายฝน และลมพายุมาคุกคามแอเรียลและอีริค ในขณะที่เออร์ซูล่ากำลังจะสังหารแอเรียลนั้นเอง อีริคก็พยายามปีนขึ้นซากเรืออับปางที่ถูกน้ำซัดขึ้นมา แล้วบังคับเรือให้พุ่งชนเข้าที่ท้องของเออร์ซูล่าจนสิ้นใจไป และจมลงใต้ทะเล