จำกัด พลางกูร

พันตรี จำกัด พลางกูร
พันตรี จำกัด พลางกูร เลขาธิการขบวนการเสรีไทยสายในประเทศ
เกิด	30 ตุลาคม พ.ศ. 2457 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	7 ตุลาคม พ.ศ. 2486 (28 ปี) ฉงชิ่ง ประเทศจีน
สัญชาติ	ไทย
อาชีพ	นักการเมือง นักการทูต ทหารบก
คู่สมรส	ฉลบชลัยย์ พลางกูร

พันตรี จำกัด พลางกูร (30 ตุลาคม พ.ศ. 2457 - 7 ตุลาคม พ.ศ. 2486) สมาชิกและเลขาธิการเสรีไทยสายในประเทศ และ ผู้แทนขบวนการเสรีไทยผู้มีอำนาจเต็มเดินทางไปแจ้งข่าวและเจรจากับฝ่ายสัมพันธมิตรที่เมืองฉงชิ่ง ประเทศจีน ระหว่างปลายเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486 - 7 ตุลาคม พ.ศ. 2486 ซึ่งเป็นวันที่ จำกัด พลางกูร เสียชีวิตที่เมืองฉงชิ่ง

ประวัติ

จำกัด พลางกูร เกิดเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2457 จังหวัดพระนคร เป็นบุตรคนโตสุดของพระยาผดุงวิทยาเสริม (กำจัด พลางกูร พ.ศ. 2426 - พ.ศ. 2497) และคุณหญิงเหรียญ สกุลเดิม นิโครธานนท์ มีพี่น้องรวมทั้งสิ้น 9 คนได้แก่ ศาสตราจารย์ ดร. กำแหง แพทย์หญิงคุณหญิงตระหนักจิตร (หริณสุต) ดร. บรรเจิด นางลำเพา (สุทธเสถียร) พลตรีเกรียงเดช รองศาสตราจารย์สลวย (กรุแก้ว) ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ กัมปนาท และนางเสาวรส (ทองปาน)

จำกัดใช้ชีวิตสมรส ชื่อนางฉลบชลัยย์ พลางกูร (นามสกุลเดิม มหานีรานนท์)

ทั้งปู่และบิดาของจำกัดจบการศึกษาจากประเทศอังกฤษ บิดารับราชการเป็นครูและดำรงตำแหน่งเจ้ากรมแต่งตำราและเจ้ากรมสามัญศึกษา เมื่อเยาว์วัย จำกัดศึกษาที่โรงเรียนวัดบวรนิเวศ โรงเรียนเทพศิรินทร์และเข้าศึกษาต่อระดับมหาวิทยาลัยในคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและได้ทุนไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษเมื่อ พ.ศ. 2474 เข้าเรียนที่โรงเรียน Bromsgrove School เมือง Worcestershire และเข้าเรียนที่มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดเมื่อ พ.ศ. 2478 ศึกษาวิชาปรัชญาการเมืองและเศรษฐศาสตร์ เรียนจบได้รับปริญญาตรีเกียรตินิยม (B.A. Hons.) และเดินทางกลับถึงประเทศไทยเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2481 (เท่ากับ พ.ศ. 2482 อันเนื่องจากปีใหม่เริ่มนับวันที่ 1 เดือนเมษายน)

วีรกรรมในขบวนการเสรีไทย

จำกัด พลางกูร เป็นปัญญาชนที่เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญในการต่อต้านญี่ปุ่น จึงได้รับความไว้วางใจจากนายปรีดี พนมยงค์ ผู้นำขบวนการเสรีไทยในประเทศไทย ให้เดินทางไปในประเทศจีน เพื่อประกาศท่าทีของประเทศไทยต่อจีนว่า การประกาศสงครามกับสัมพันธมิตรของรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงครามนั้น เป็นโมฆะ เพราะคนไทยส่วนใหญ่ไม่เห็นด้วย และขอทราบท่าทีของจีนรวมถึงชาติสัมพันธมิตรอื่น ๆ จำกัดได้เดินทางเข้าประเทศจีนพร้อมกับ นายไพศาล ตระกูลลี้ ล่ามภาษาจีน ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2486 ได้มีจดหมายถึงประเทศไทยว่า เดินทางถึงคุนหมิงโดยปลอดภัยแล้ว แต่ต่อมาก็ขาดการติดต่อไป ซึ่งจำกัดได้เข้าพบกับจอมพลเจียงไคเช็ค ผู้นำจีนในขณะนั้น ซึ่งจอมพลเจียงไคเช็คได้สัญญาว่าเมื่อสงครามสงบ รัฐบาลจีนจะประกันเอกราชให้กับประเทศไทย

ชีวิตในจุงกิงและมรณกรรม

จำกัด พลางกูร ขณะอยู่ที่ฉงชิ่ง (ในขณะนั้นเรียกว่า "จุงกิง") ซึ่งสรุปภารกิจได้ 4 ประการ ได้แก่ 1. เสนอแผนการของขบวนการเสรีไทยอย่างเป็นทางการต่ออังกฤษ และได้รับคำตอบจากอังกฤษในวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2486 2. การพบกับจอมพลเจียงไคเช็คนั้น ทำให้ทราบถึงท่าทีของจีนที่มีต่อไทย 3. การพบกันระหว่างจำกัด กับ หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน์ ผู้นำเสรีไทยในอังกฤษ ได้รับทราบถึงท่าทีของอังกฤษที่มีต่อเสรีไทยในประเทศ 4. การมาถึงของนายสงวน ตุลารักษ์ เพื่อสานงานต่อจากจำกัด

ระหว่างที่จำกัดพำนักอยู่ฉงชิ่งนั้น ได้เขียนบันทึกส่วนตัวเป็นจำนวนกว่า 900 หน้า ที่บันทึกเรื่องราวของตัวเองในปี พ.ศ. 2486 โดยทางการจีนอนุญาตให้จำกัดจัดตั้งรัฐบาลพลัดถิ่นขึ้นที่นั่น แต่จำกัดได้ไตร่ตรองแล้วเกรงว่าจะทำให้ชาติอื่น ๆ ที่สนับสนุนเสรีไทยแคลงใจ จึงไม่ได้มีการจัดตั้งรัฐบาลพลัดถิ่นขึ้น

จำกัด พลางกูร ถึงแก่กรรมในวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2486 ซึ่งแพทย์ชาวแคนาดาลงความเห็นว่าเป็นมะเร็งตับและกระเพาะอาหาร แต่ก็ยังมีข้อกังขาจากเจ้าหน้าที่สืบราชการลับของอังกฤษและสหรัฐอเมริกาว่า อาจถูกวางยาพิษโดยทางการจีนเอง แต่ทาง ศ.ดร.ฉัตรทิพย์ นาถสุภา ผู้เขียนหนังสือชีวประวัติของจำกัด พลางกูร มีความเห็นส่วนตัวว่าน่าจะเป็นฝีมือของฝ่ายญี่ปุ่นมากกว่า เนื่องจากผู้ดูแลจำกัดคนหนึ่งในปีถัดมา ถูกจับได้ว่าเป็นสายลับให้ฝ่ายญี่ปุ่น

อ้างอิง

• ฉัตรทิพย์ นาถสุภา ศ.ดร., เพื่อชาติ เพื่อ humanity: ภารกิจของวีรบุรุษเสรีไทย จำกัด พลางกูร ในการเจรจากับสัมพันธมิตร, สำนักพิมพ์สร้างสรรค์ กรุงเทพฯ, 2549