-สถาน
.svg)
-สถาน (เปอร์เซีย: ـستان, อักษรโรมัน: หลังสระคือ stân; หลังพยัญชนะคือ estân หรือ istân) เป็นหน่วยคำเติมท้ายที่มีความหมายในภาษาเปอร์เซียว่า "ที่ที่เต็มไปด้วย"[1] หรือ "ที่ที่มีสิ่งใด ๆ มากมาย"[2] ปรากฏในชื่อของภูมิภาคต่าง ๆ ในอิหร่าน, อัฟกานิสถาน และเอเชียกลางและใต้ รวมทั้งในคอเคซัสและรัสเซีย
ศัพทมูลวิทยาและคำร่วมเชื้อสาย[แก้]
หน่วยคำเติมท้าย -สถาน พอจะเทียบเคียงได้กับหน่วยคำเติมท้าย -แลนด์ ซึ่งปรากฏในชื่อของประเทศและสถานที่หลายแห่ง หน่วยคำเติมท้าย -สถาน ยังมีที่ใช้ทั่วไป เช่น รีเกสถาน (ریگستان) "ที่แห่งทราย, ทะเลทราย"; โกเลสถาน (گلستان) "ที่แห่งดอกไม้, สวน"; กูเรสถาน (گورستان) "หลุมฝังศพ, สุสาน"; ฮินดูสถาน (هندوستان) "ดินแดนของชาวฮินดู" (ประเทศอินเดีย) ในภาษาเปอร์เซีย
แต่เดิมหน่วยคำ สถาน เป็นคำนามอิสระ ต่อมาได้พัฒนาไปเป็นหน่วยคำเติมท้ายโดยเป็นผลมาจากการปรากฏบ่อยครั้งในส่วนท้ายของนามประสม หน่วยคำนี้มีต้นกำเนิดจากกลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียนและย้อนไปได้ถึงตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน โดยเป็นคำร่วมเชื้อสายกับคำว่า สถาน (स्थान, [stʰaːnɐ]) ในภาษาสันสกฤต (แปลว่า "การยืน" ซึ่งต่อมามีขอบเขตความหมายกว้างออกไป เช่น "สถานที่, ที่ตั้ง; ถิ่นที่อยู่, ที่อาศัย") และสืบเนื่องมาจาก *sthāna- ในภาษาอินโด-อิเรเนียนดั้งเดิม[3]
ประเทศ[แก้]
นอกจากนี้ ชื่อประเทศอาร์มีเนียในภาษาของตนเองคือ ฮายาสถาน (Hayastan) โดย ฮายา- มาจากคำว่าฮัยก์ บิดาผู้ก่อตั้งชาติอาร์มีเนีย
ในสมัยสหภาพโซเวียต ชาติเหล่านี้บางชาติยังเป็นที่รู้จักในชื่อที่มีหน่วยคำเติมท้าย -ia เช่น เติร์กเมนิสถาน (Turkmenistan) บ่อยครั้งเรียกว่า เติร์กเมเนีย (Turkmenia), คีร์กีซสถาน (Kyrgyzstan) บ่อยครั้งเรียกว่า เคอร์กิเซีย (Kirghizia) และแม้แต่ อุซเบกิสถาน (Uzbekistan) บางครั้งก็เรียกว่า อุซเบเกีย (Uzbekia)[4][5]
ชื่อประเทศในภาษาต่าง ๆ[แก้]
| ชื่อภาษาไทย | ภาษาเปอร์เซีย | ภาษาตุรกี | ภาษาอาร์มีเนีย |
|---|---|---|---|
 กรีซ |
یونان – Yunan | Yunanistan | Հունաստան – Hunastan |
 โครเอเชีย |
– | Hırvatistan | – |
 จอร์เจีย |
گرجستان – Gorjestân | Gürcistan | Վրաստան – Vrastan |
 จีน |
چین – Chin | – | Չինաստան – Čʿinastan |
 ซาอุดีอาระเบีย |
عربستان سعودی – Arabestân-e Sa'udi | Suudi Arabistan | – |
 เซอร์เบีย |
صربستان – Serbestân | Sırbistan | – |
 บัลแกเรีย |
بلغارستان – Bulgharestân | Bulgaristan | – |
 โปแลนด์ |
لهستان – Lahestân | – (อดีตคือ Lehistan) |
Լեհաստան – Lehastan |
 มองโกเลีย |
مغولستان – Mogholestan | Moğolistan | – |
 อังกฤษ |
انگلستان – Engelestân | – | – |
 อาร์มีเนีย |
ارمنستان – Armanestân | Ermenistan | Հայաստան – Hayastan |
 อินเดีย |
هندوستان – Hindustan | Hindistan | Հնդկաստան – Hndkastan |
 เอธิโอเปีย
( |
– | – (อดีตคือ Habeşistan) |
– |
 ฮังการี |
مجارستان – Majarestan | Macaristan | – |
เขตการปกครอง[แก้]
- ในประเทศอิหร่าน: จังหวัดโกเลสถาน, จังหวัดเคอร์ดิสถาน, จังหวัดฆูเซสถาน, จังหวัดซีสถานและบาโลชิสถาน, จังหวัดโลเรสถาน
- ในประเทศปากีสถาน: แคว้นบาโลชิสถาน, กิลกิต-บัลติสถาน
- ในประเทศรัสเซีย: สาธารณรัฐดาเกสถาน, สาธารณรัฐตาตาร์สถาน, สาธารณรัฐบัชคอร์โตสถาน
- ในประเทศอาเซอร์ไบจาน: อำเภอโกบุสถาน, เมืองโกบุสถาน
- ในประเทศคาซัคสถาน: แคว้นเตอร์กิสถาน, เมืองเตอร์กิสถาน
- ในประเทศอุซเบกิสถาน: สาธารณรัฐการากัลปักสถาน
- ในประเทศอิรัก: ภูมิภาคเคอร์ดิสถาน
- ในประเทศอัฟกานิสถาน: จังหวัดนูริสถาน
พื้นที่[แก้]
- โชลิสถาน ทะเลทรายในแคว้นปัญจาบ ประเทศปากีสถาน
- เตอร์กิสถานของรัสเซีย แคว้นเตอร์กิสถานของจักรวรรดิรัสเซีย ต่อมาเป็นส่วนหนึ่งของสาธารณรัฐสังคมนิยมปกครองตนเองเตอร์กิสถาน
- เตอร์กิสถานตะวันออก หรือ อุยกูริสถาน ภูมิภาคที่เป็นถิ่นฐานของชาวอุยกูร์ทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน
- บันตูสถาน ถิ่นฐานของประชากรผิวดำในประเทศแอฟริกาใต้และแอฟริกาตะวันตกเฉียงใต้ (นามิเบีย) เป็นส่วนหนึ่งของนโยบายการแบ่งแยกสีผิวในอดีต
- ปากีสถานตะวันออก ชื่อในอดีตของประเทศบังกลาเทศก่อนประกาศเอกราช
- ขุนสถาน อุทยานแห่งชาติในท้องที่อำเภอนาหมื่น จังหวัดน่าน และอำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์
ดูเพิ่ม[แก้]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Hayyim, Sulayman (1892), "ستان", New Persian-English Dictionary, vol. 2, Tehran: Librairie imprimerie Béroukhim, p. 30 Quote= ستان (p. V2-0030) ستان (۲) Suffix meaning 'a place abounding in'. Ex. گلستان a flower or rose-garden. Syn. زار See گازار Note. This suffix is pronounced stan or setan after a vowel, as in بوستان boostan, a garden, and هندوستان hendoostan, India; and estan after a consonant. Ex. گلستان golestan, and ترکستان torkestan. However, for poetic license, after a consonant also, it may be pronounced setan. Ex. گلستان golsetan
- ↑ Steingass, Francis Joseph, "ستان", A Comprehensive Persian-English Dictionary, p. 655,
stān (after a vowel), istān (after a consonant), Place where anything abounds, as ḵẖurmāstān, A palm-grove, gulistān, A flower-garden, &c.
- ↑ Macdonell, Arthur Anthony (1929). A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout. London: Oxford University Press, via University of Chicago.
- ↑ Google Ngram Uzbekia, Kirgizia, Turkmenia, Tajikia
- ↑ Becker, Seymour (2004). Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924. Routledge. p. 553. ISBN 1-134-33582-2.
As early as June 1920, Lenin had toyed with the idea of dividing Russian Turkestan into three national regions: Uzbekia, Kirgizia and Turkmenia.
อ่านเพิ่ม[แก้]
- Maciuszak, Kinga (2008). The Persian Suffix -(e)stān 'The Land Of' เก็บถาวร 2018-09-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Studia Etymologica Cracoviensia. 13: 119–140. ISSN 1427-8219.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- Harper, Douglas. "-stan". Online Etymology Dictionary.