ข้ามไปเนื้อหา

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วิตามินซี"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
JBot (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 57,064 ครั้ง
ล ย้อนการแก้ไขที่อาจเป็นการทดลอง หรือก่อกวนด้วยบอต ไม่ควรย้อน? แจ้งที่นี่
Tikmok (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 14,078 ครั้ง
แปลจาวิกีอังกฤษ + บทความเดิม (โดยเปลี่ยนสำนวน ทิ้งข้อมูลเก่า ใส่ข้อมูลเดิมบางอย่างไว้ในเชิงอรรถ ย้ายรายละเอียดที่เคยอยู่ที่ต้นบทความไปไว้ในส่วนอื่น แก้ข้อมูลผิด)
บรรทัด 1: บรรทัด 1:
{{ใช้ปีคศ}}
{{drugbox |
{{Infobox drug
| IUPAC_name = 2-oxo-L-threo-hexono-1,4- lactone-2,3-enediol<br />''or''<br />(''R'')-3,4-dihydroxy-5-((''S'')- 1,2-dihydroxyethyl)furan-2(5''H'')-one
| Watchedfields = changed
| image = L-Ascorbic acid.svg
| verifiedrevid = 477315393
| width = 130
| IUPAC_name={{sm|l}}-''threo''-Hex-2-enono-1,4-lactone<br />''หรือ''<br />(''R'')-3,4-Dihydroxy-5-((''S'')- 1,2-dihydroxyethyl)furan-2(5''H'')-one
| image2 = L-ascorbic-acid-3D-balls.png
| image = L-Ascorbic_acid.svg
| width2 = 100
| alt = Natta projection of structural formula for L-ascorbic acid
| CAS_number = 50-81-7
| image2 = Ascorbic-acid-from-xtal-1997-3D-balls.png
| CAS_supplemental =
| alt2 = Ball-and-stick model of L-ascorbic acid
| ATC_prefix = A
| width2 = <!--Clinical data-->
| ATC_suffix = 11G
| Drugs.com={{drugs.com |monograph |ascorbic-acid}}
| ATC_supplemental =
| MedlinePlus = a682583
| PubChem = 5785
| pregnancy_category=A (จนถึงระดับ RDA), C (เหนือระดับ RDA)
| DrugBank =
| legal_status= ซื้อเองได้ (ทางปาก) ใบสั่งแพทย์ (เมื่อฉีด)
| chemical_formula = |C=6|H=8|O=6
| routes_of_administration = ทางปาก ฉีดที่[[กล้ามเนื้อ]] ให้ทาง[[เส้นเลือด]] ฉีดใต้[[ผิวหนัง]]
| molecular_weight = 176.14 กรัมต่อโมล
<!--Pharmacokinetic data-->
| smiles =
| bioavailability = รวดเร็วและสมบูรณ์
| synonyms = <small>L</small>-ascorbate
| protein_bound=น้อยมาก
| density =
| elimination_half-life=ต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับ[[ความเข้มข้น]]ใน[[เลือด]]<!-- can be 30 min to weeks, depending on body stores -->
| melting_point = 190
| excretion = [[ไต]]
| melting_high = 192
<!--Identifiers-->
| melting_notes = ''สลายตัว''
| IUPHAR_ligand=4781
| boiling_point =
| CAS_number_Ref={{cascite |correct |??}}
| boiling_notes =
| CAS_number=50-81-7
| solubility =
| ATC_prefix=A
| specific_rotation =
| ATC_suffix=11G
| sec_combustion =
| ChEBI_Ref={{ebicite |correct |EBI}}
| bioavailability = รวดเร็วและสมบูรณ์
| ChEBI = 29073
| protein_bound = น้อยมาก
| PubChem = 54670067
| metabolism =
| DrugBank_Ref={{drugbankcite |correct |drugbank}}
| elimination_half-life = 30 นาที <!-- As it states further down in the article, vitamin-c's half-life is _30 minutes_, not 16 days, etc. -->
| DrugBank = DB00126
| excretion = ไต
| ChemSpiderID_Ref={{chemspidercite |correct |chemspider}}
| licence_EU = <!-- EMEA requires brand name -->
| ChemSpiderID = 10189562
| licence_US = <!-- FDA may use generic name -->
| NIAID_ChemDB=002072
| pregnancy_AU = <!-- A / B1 / B2 / B3 / C / D / X -->
| UNII_Ref={{fdacite |correct |FDA}}
| pregnancy_US = <!-- A / B / C / D / X -->
| UNII = PQ6CK8PD0R
| pregnancy_category= A
| KEGG_Ref={{keggcite |correct |kegg}}
| legal_AU = <!-- Unscheduled / S2 / S3 / S4 / S5 / S6 / S7 / S8 / S9 -->
| KEGG = D00018
| legal_CA = <!-- / Schedule I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII -->
| ChEMBL_Ref={{ebicite |correct |EBI}}
| legal_UK = <!-- GSL / P / POM / CD / Class A, B, C -->
| ChEMBL = 196
| legal_US = <!-- OTC / Rx-only / Schedule I, II, III, IV, V -->
<!--Chemical data-->
| legal_status = มีจำหน่ายตามท้องตลาดทั่วไป
| C = 6 | H = 8 | O = 6
| routes_of_administration = ปาก
| molecular_weight=176.12
| SMILES=OC[C@H](O)[C@H]1OC(=O)C(O)=C1O
| StdInChI_Ref={{stdinchicite |correct |chemspider}}
| StdInChI=1S/C6H8O6/c7-1-2(8)5-3(9)4(10)6(11)12-5/h2,5,7-10H,1H2/t2-,5+/m0/s1
| StdInChIKey_Ref={{stdinchicite |correct |chemspider}}
| StdInChIKey = CIWBSHSKHKDKBQ-JLAZNSOCSA-N
| synonyms = {{sm |l}}-ascorbic acid, ascorbic acid, ascorbate
| synonyms = {{sm |l}}-ascorbic acid, กรดแอสคอร์บิก, แอสคอร์เบต
| density = 1.694
| melting_point=190-192
| melting_notes = (บางส่วนจะสลายไป)<ref>Merck Index, 14th ed.</ref>
| boiling_point= 553
}}
}}
<!-- นิยามและชีววิทยา -->
'''วิตามินซี''' หรือ '''กรดแอสคอร์บิก''' หรือ '''{{sm |l}}-ascorbic acid''' (กรดแอล-แอสคอร์บิก) หรือ '''แอสคอร์เบต''' ({{lang-en |ascorbate}} เป็นแอนไอออน {{bracket |anion}} ของ[[กรดแอสคอร์บิก]]) เป็น[[วิตามิน]]ที่พบใน[[อาหาร]]และ[[อาหารเสริม]]ต่าง ๆ<ref name=AHFS2016>{{cite web | title = Ascorbic Acid | url = https://www.drugs.com/monograph/ascorbic-acid.html | publisher = The American Society of Health-System Pharmacists | access-date = 2016-12-08 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161230161611/https://www.drugs.com/monograph/ascorbic-acid.html | archivedate = 2016-12-30 }}</ref>
ใช้ป้องกันและรักษา[[โรคลักปิดลักเปิด]]<ref name=AHFS2016 />
เป็นสารอาหารจำเป็นที่ใช้ซ่อมแซม[[เนื้อเยื่อ]]และผลิต[[สารสื่อประสาท]]บางอย่างโดยอาศัย[[เอนไซม์]]<ref name=AHFS2016 /><ref name=DRItext2000 />
จำเป็นในการทำงานของเอนไซม์หลายอย่างและสำคัญต่อการทำงานของ[[ระบบภูมิคุ้มกัน]]<ref name=DRItext2000 /><ref name=lpi2018>{{cite web | title = Vitamin C | url = http://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-C | publisher = Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis, OR | access-date = 2019-06-19 | date = 2018-07-01}}</ref>
และยังเป็น[[สารต้านอนุมูลอิสระ]]ด้วย<ref name=NIH2016 />
เป็นสารอาหารจำเป็นสำหรับมนุษย์และสัตว์อื่นบางชนิด เป็นวิตามินที่[[ละลายน้ำได้]]<ref>{{cite web | last1 = | first1 = | authors = | date = | title = สารอาหารประเภทวิตามิน | url = https://siripansiri.wordpress.com/เนื้อหาบทเรียน/สารอาหารประเภทวิตามิน/สารอาหารประเภทวิตามิน | archiveurl = | archivedate = | deadurl = | publisher = siripansiri.wordpress.com | accessdate = 2016-04-17 }}</ref>
แอสคอร์เบตจำเป็นใน[[เมแทบอลิซึม]]ของสัตว์และพืชทุกชนิด สิ่งมีชีวิตแทบทุกชนิดสามารถสังเคราะห์ได้ ที่สังเคราะห์ไม่ได้ต้องได้จากอาหาร


<!-- การใช้ทางการแพทย์อื่น ๆ -->
'''Giiii'''({{lang-en|vitamin C}}) หรือ '''กรดแอล-[[แอสคอร์บิก]]''' ({{lang-en|L-ascorbic acid}}) หรือ '''แอสคอร์เบต''' ({{lang-en|ascorbate}}) ซึ่งเป็น[[แอนไอออน]]ของ[[กรดแอสคอร์บิก]] เป็นสารอาหารจำเป็นสำหรับมนุษย์และสัตว์อื่นบางชนิด และเป็นวิตามินประเภทที่ละลายในน้ำ<ref>[https://siripansiri.wordpress.com/%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99/%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%97%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%99/สารอาหารประเภทวิตามิน], วันที่สืบค้น 17 เมษายน 2559 จาก www.siripansiri.wordpress.com.</ref> วิตามินซีหมายถึงหลาย[[วิตาเมอร์]]ซึ่งมีกัมมันตภาพวิตามินซีในสัตว์ ซึ่งรวมกรดแอสคอร์บิกและเกลือของมัน บางรูปอ็อกซิไดซ์ของโมเลกุลอย่าง[[กรดดีไฮโดรแอสคอร์บิก]] แอสคอร์เบตและกรดแอสคอร์บิกมีอยู่ธรรมชาติในร่างกายเมื่อตัวใดตัวหนึ่งถูกนำเข้าเซลล์ เนื่องจากรูปแปลงไปมาได้ตาม [[pH]]
[[หลักฐานทางวิทยาศาสตร์|หลักฐาน]]จนถึงปี 2016 ไม่สนับสนุนให้ใช้ป้องกัน[[โรคหวัด]]ธรรมดา<ref name=NIH2016>
{{cite web | title = Fact Sheet for Health Professionals - Vitamin C | url = https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional/ | publisher = Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health | date = 2016-02-11 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170730052126/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional/ | archivedate = 2017-07-30 }}</ref><ref name=WHO2008>
{{cite book | title = WHO Model Formulary 2008 | date = 2009 | publisher = World Health Organization | isbn = 9789241547659 | page = 496 | url = http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s16879e/s16879e.pdf | access-date = 2016-12-08 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161213060118/http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s16879e/s16879e.pdf | archivedate = 2016-12-13 }}</ref>
แต่มีหลักฐานว่าการใช้เป็นประจำทำให้หายหวัดเร็วขึ้น<ref name=Hem2013>{{cite journal | authors = Hemilä, H; Chalker, E | title = Vitamin C for preventing and treating the common cold | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | issue = 1 | pages = CD000980 | date = January 2013 | pmid = 23440782 | pmc = 1160577 | doi = 10.1002/14651858.CD000980.pub4 }}</ref>
ไม่ชัดเจนว่าการกินเป็นอาหารเสริมมีผลต่อความเสี่ยงโรค[[มะเร็ง]] [[โรคระบบหัวใจหลอดเลือด]] และ[[ภาวะสมองเสื่อม]]<ref name=Ye2013>
{{cite journal | authors = Ye, Y; Li, J; Yuan, Z | title = Effect of antioxidant vitamin supplementation on cardiovascular outcomes: a meta-analysis of randomized controlled trials | journal = PLOS ONE | volume = 8 | issue = 2 | pages = e56803 | year = 2013 | pmid = 23437244 | pmc = 3577664 | doi = 10.1371/journal.pone.0056803 | bibcode = 2013PLoSO...856803Y }}</ref><ref>
{{cite journal | authors = Duerbeck, NB; Dowling, DD; Duerbeck, JM | title = Vitamin C: Promises Not Kept | journal = Obstetrical & Gynecological Survey | volume = 71 | issue = 3 | pages = 187-93 | date = March 2016 | pmid = 26987583 | doi = 10.1097/OGX.0000000000000289 }}</ref>
อาจใช้กินหรือฉีด<ref name=AHFS2016 />


<!-- ผลข้างเคียง -->
วิตามินซีเป็น[[โคแฟกเตอร์]]ในปฏิกิริยาเอ็นไซม์อย่างน้อยแปดปฏิกิริยา ซึ่งรวมหลายปฏิกิริยาของการสังเคราะห์[[คอลลาเจน]] ซึ่งหากทำงานผิดปกติจะทำให้เกิดกลุ่มอาการรุนแรงของ[[โรคลักปิดลักเปิด]]<ref name="UKFSA Risk">{{cite web|url=http://www.eatwell.gov.uk/healthydiet/nutritionessentials/vitaminsandminerals/vitaminc/ | title = Vitamin C | accessdate=February 19, 2007 | publisher = Food Standards Agency (UK) }}</ref> ในสัตว์ ปฏิกิริยาเหล่านี้สำคัญมากในการสมานแผลและการป้องกันเลือดออกจาก[[หลอดเลือดฝอย]] แอสคอร์เบตยังมีฤทธิ์เป็น[[สารต้านอนุมูลอิสระ]]ต่อ[[oxidative stress|ความเครียดอ็อกซิเดชัน]] (oxidative stress)<ref name="Padayatty">{{cite journal | author = Padayatty SJ, Katz A, Wang Y, Eck P, Kwon O, Lee JH, Chen S, Corpe C, Dutta A, Dutta SK, Levine M | title = Vitamin C as an antioxidant: evaluation of its role in disease prevention | journal = J Am Coll Nutr | volume = 22 | issue = 1 | pages = 18–35 | date = February 2003 | pmid = 12569111 | doi = 10.1080/07315724.2003.10719272 | url = http://www.jacn.org/cgi/content/full/22/1/18 }}</ref> ข้อเท็จจริงที่ว่า อีเนนทิโอเมอร์ (enantiomer) ดี-แอสคอร์เบต (D-ascorbate) ซึ่งไม่พบในธรรมชาติมีกัมมันตภาพต้านอนุมูลอิสระเช่นเดียวกับแอล-แอสคอร์เบตแต่มีกัมมันตภาพวิตามินน้อยกว่ามาก<ref name="Aboul-Enein_1999">{{cite journal | author = Aboul-Enein HY, Al-Duraibi IA, Stefan RI, Radoi C, Avramescu A | title = Analysis of L- and D-ascorbic acid in fruits and fruit drinks by HPLC | journal =Seminars in Food Analysis | volume = 4 | issue = 1 | pages = 31–37 | year = 1999 | pmid = | doi = | url=http://ipac.kacst.edu.sa/eDoc/eBook/3761.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20131215031516/http://ipac.kacst.edu.sa/eDoc/eBook/3761.pdf | archivedate=December 15, 2013 }}</ref> เน้นข้อเท็จจริงที่ว่าการทำหน้าที่วิตามินส่วนใหญ่ของแอล-แอสคอร์บิกนั้นมิได้อาศัยคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระของมัน แต่เป็นปฏิกิริยาเอ็นไซม์ซึ่งสเตอริโอเคมีจาเพาะ (stereospecific) "แอสคอร์บิก" ที่ไม่มีอักษรบอกรูปอีแนนทิโอเมอร์จะสันนิษฐานว่าหมายถึงสารเคมีแอล-แอสคอร์เบตเสมอ
วิตามินซีโดยมากมีผลข้างเคียงน้อย<ref name=AHFS2016 />
แต่ถ้ากินมากอาจทำให้ไม่สบายท้อง ปวดท้อง รบกวนการนอน และทำให้หน้าแดง<ref name=AHFS2016 /><ref name=WHO2008 />
ขนาดปกติปลอดภัยเมื่อ[[ตั้งครรภ์]]<ref>{{cite web | title = Ascorbic acid Use During Pregnancy | url = https://www.drugs.com/pregnancy/ascorbic-acid.html | website = Drugs.com | access-date = 2016-12-30 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161231075819/https://www.drugs.com/pregnancy/ascorbic-acid.html | archivedate = 2016-12-31 }}</ref>
แพทยศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ ({{abbr |NAM| National Academy of Medicine }}<!--*** เริ่มเชิงอรรถ ***-->{{Efn-ua | name = USAcademy |
เป็นส่วนของ National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine โดยแบ่งเป็น
* วิทยาศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ ({{abbr |NAS| National Academy of Sciences }})
* วิศวกรรมศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ ({{abbr |NAE| National Academy of Engineering }})
* แพทยศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ ({{abbr |NAM| National Academy of Medicine }})
}}<!--*** จบเชิงอรรถ ***-->) แนะนำไม่ให้กินเป็นปริมาณมาก ๆ<ref name=DRItext2000>{{cite book | title = Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids | chapter = Vitamin C | publisher = The National Academies Press | year = 2000 | location = Washington, DC | pages = 95-185 | chapter-url = https://www.nap.edu/read/9810/chapter/7 | access-date = 2017-09-01 | isbn = 978-0-309-06935-9 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170902180153/https://www.nap.edu/read/9810/chapter/7 | archivedate = 2017-09-02 }} มีข้อความต่าง ๆ รวมทั้ง
* "Reports of kidney stone formation associated with excess ascorbic acid intake are limited to individuals with renal disease".
* "data from epidemiological studies do not support an association between excess ascorbic acid intake and kidney stone formation in apparently healthy individuals"
</ref>


<!-- ประวัติ วัฒนธรรม และแหล่งอาหาร -->
แอสคอร์เบตจำเป็นต่อหลายปฏิกิริยาเมแทบอลิซึมจำเป็นหลายปฏิกิริยาในสัตว์และพืชทุกชนิด มีการสร้างภายในในสิ่งมีชีวิตแทบทุกชนิด ซึ่งทุกชนิดที่ไม่สังเคราะห์จำเป็นต้องได้รับจากอาหาร
วิตามินซีค้นพบในปี 1912 แล้วแยกต่างหากในปี 1928 เป็นวิตามินชนิดแรกที่ผลิตโดยสังเคราะห์ทางเคมีในปี 1933<ref name=Squires>{{cite book | last1 = Squires | first1 = Victor R. | title = The Role of Food, Agriculture, Forestry and Fisheries in Human Nutrition - Volume IV | date = 2011 | publisher = EOLSS Publications | isbn = 9781848261952 | page = 121 | url = https://books.google.com/books?id=VJWoCwAAQBAJ&pg=PA121}}</ref>
มันอยู่ในรายการยาจำเป็นของ[[องค์การอนามัยโลก]] เพราะเป็นยาที่มีประสิทธิภาพดีสุดและปลอดภัยซึ่งจำเป็นในระบบสาธารณสุข<ref name=WHO19th>{{cite web | title = WHO Model List of Essential Medicines (19th List) | url = http://www.who.int/medicines/publications/essentialmedicines/EML_2015_FINAL_amended_NOV2015.pdf?ua=1 | work = World Health Organization | access-date = 2016-12-08 | date = April 2015 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161213052708/http://www.who.int/medicines/publications/essentialmedicines/EML_2015_FINAL_amended_NOV2015.pdf?ua=1 | archivedate = 2016-12-13 }}</ref>
เป็นยาสามัญที่ไม่แพงและซื้อได้เอง<ref name=AHFS2016 /><ref name=BNF76>
{{cite book | title = British national formulary : BNF 76 | date = 2018 | publisher = Pharmaceutical Press | isbn = 9780857113382 | page = 1049 | edition = 76}}</ref><ref name=ERC2015>
{{cite web | title = International Drug Price Indicator Guide. Vitamin C: Supplier Prices | url = http://mshpriceguide.org/en/single-drug-information/?DMFId=830&searchYear=2015 | publisher = Management Sciences for Health, Arlington, VA | date = 2016 | access-date = 2017-03-22 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170323233108/http://mshpriceguide.org/en/single-drug-information/?DMFId=830&searchYear=2015 | archivedate = 2017-03-23 }}</ref>
ในปี 1937 นักเคมีชาวฮังการีอัลเบิร์ต เซนต์จอจี (Albert Szent-Györgyi) ได้รับ[[รางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์]] และนักเคมีชาวอังกฤษ (Norman Haworth) ได้รับ[[รางวัลโนเบลสาขาเคมี]]ส่วนหนึ่งก็เพราะค้นพบวิตามินซี<ref>
{{cite web | title = The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1937 | url = https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1937 | publisher = Nobel Media AB | access-date = 2014-11-20 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20141105153327/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1937/ | archivedate = 2014-11-05 }}</ref><ref name=Zet2009>
{{cite journal | authors = Zetterström, R | title = Nobel Prize 1937 to Albert von Szent-Györgyi: identification of vitamin C as the anti-scorbutic factor | journal = Acta Paediatrica | volume = 98 | issue = 5 | pages = 915-9 | date = May 2009 | pmid = 19239412 | doi = 10.1111/j.1651-2227.2009.01239.x }}</ref>
อาหารที่มีรวมทั้งผลไม้[[สกุลส้ม]] [[กีวี (พืช)|กีวี]] [[บรอกโคลี]] [[กะหล่ำดาว]] [[พริกหยวก]] และ[[สตรอว์เบอร์รี]]<ref name=NIH2016/>
การเก็บไว้หรือหุงต้มนาน ๆ อาจลดวิตามินซีในอาหาร<ref name=NIH2016/>


กรดแอสคอร์บิกมีการใช้เป็นสารปรุงแต่งอาหารอย่างกว้างขวางเพื่อป้องกัน...[[อ็อกซิเดชัน]]
กรดแอสคอร์บิกใช้เป็นสารปรุงแต่งอาหารอย่างกว้างขวางเพื่อป้องกัน[[ออกซิเดชัน]]


== ความสำคัญทางชีวภาพ ==
บทบาททางชีวภาพของแอสคอร์เบต คือ เป็นตัวรีดิวซ์ ทำหน้าที่จ่าย[[อิเล็กตรอน]]ให้ปฏิกิริยาต่าง ๆ ทั้งที่เป็นเอ็นไซม์และไม่เป็นเอ็นไซม์บางปฏิกิริยา รูปอ็อกซิไดซ์หนึ่งและสองอิเล็กตรอนของวิตามินซี คือ กรดเซมิดีไฮโดรแอสคอร์บิกและกรดดีไฮโดรแอสคอร์บิกตามลำดับ สามารถถูก[[กลูตาไธโอน]]และกลไกเอ็นไซม์ที่อาศัย [[NADPH]] รีดิวซ์ในร่างกายได้<ref name="pmid8144521">{{cite journal | author = Meister A | title = Glutathione-ascorbic acid antioxidant system in animals | journal = J. Biol. Chem. | volume = 269 | issue = 13 | pages = 9397–400 | date = April 1994 | pmid = 8144521 | doi = | url = http://www.jbc.org/content/269/13/9397.full.pdf+html }}</ref><ref name="isbn1-4377-0959-1">{{cite book | editor = Caudill MA, Rogers M | title = Biochemical, Physiological, and Molecular Aspects of Human Nutrition | edition = 3 | publisher = Saunders | location = Philadelphia | year = 2012 | pages = 627–654 | isbn = 1-4377-0959-1 | chapter = Vitamin C | author = Michels A, Frei B }}</ref> การมีกลูตาไธโอนในเซลล์และสารน้ำนอกเซลล์ช่วยคงแอสคอร์เบตให้อยู่ในสถานะรีดิวซ์<ref name="Gropper_2005">{{cite book | author =Gropper SS, Smith JL, Grodd JL | title = Advanced nutrition and human metabolism | publisher = Thomson Wadsworth | location = Belmont, CA | year = 2005 | pages = 260–275 | isbn = 0-534-55986-7 }}</ref>


== เชิงอรรถ ==
=== การขาด ===
{{notelist | group = upper-alpha |30em}}
{{บทความหลัก|โรคลักปิดลักเปิด}}

โรคลักปิดลักเปิดเป็น[[ภาวะพร่องวิตามิน]]อันเกิดจากการขาดวิตามินซี เนื่องจากหากปราศจากวิตามินซี [[คอลลาเจน]]ที่ถูกสังเคราะห์จะไม่เสถียรในการทำหน้าที่ โรคลักปิดลักเปิดทำให้เกิดจุดสีน้ำตาลบนผิวหนัง เหงือกยุ่ยและเลือดออกจาก[[เยื่อเมือก]]ทั้งตัว จุดดังกล่าวพบมากที่สุดบนต้นขาและขา และบุคคลที่ป่วยเป็นโรคลักปิดลักเปิดจะดู[[ซีด]] [[ซึมเศร้า]] และเคลื่อนไหวไม่ได้บางส่วน เมื่อโรคทวีความรุนแรงขึ้น อาจมี[[หนอง (ฝี)|แผลกลัดหนองเปิด]] [[ฟัน]]ร่วง จนถึงเสียชีวิตได้ ร่างกายมนุษย์สามารถเก็บสะสมวิตามินซีได้ปริมาณหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถเก็บสะสมวิตามินซีได้นาน และแหล่งเก็บสะสมในร่างกายจะหมดไปหากไม่บริโภควิตามินซีใหม่เข้าไป กรอบเวลาสำหรับการเริ่มต้นกลุ่มอาการโรคลักปิดลักเปิดในผู้ใหญ่ที่ไม่มีความเครียดในอาหารที่ปราศจากวิตามินซีโดยสิ้นเชิงอาจกินเวลาตั้งแต่หนึ่งเดือนถึงกว่าหกเดือน ขึ้นอยู่กับปริมาณวิตามินซีสะสมก่อนหน้านี้

มีการศึกษาอาหารของโรคลักปิดลักเปิดที่ชักนำจากากรทดลองในมนุษย์ที่สำคัญในผู้คัดค้านโดยอ้างมโนธรรมระหว่างสงครามโลกครั้งที่สองในบริเตนและนักโทษรัฐไอโอวาในปลายคริสต์ทศวรรษ 1960 ถึงคริสต์ทศวรรษ 1890 การศึกษาทั้งสองพบว่าอาการเด่นชัดทั้งหมดของโรคลักปิดลักเปิดที่ถูกชักนำโดยอาหารลักปิดลักเปิดทดลองซึ่งมีปริมาณวิตามินซีต่ำมากสามารถย้อนกลับได้อย่างสมบูรณ์โดยการเสริมวิตามินอีกเพียง 10 มิลลิกรัมต่อวัน ในการดทลองเหล่านี้ ไม่มีความแตกต่างทางคลินิกระหว่างชายที่ได้วิตามินซี 70 มก. ต่อวันกับผู้ที่ได้วิตามินซี 10 มก. ต่อวัน การศึกษาชายในเรือนจำปรากฏอาการแสดงแรกของโรคลักปิดลักเปิดประมาณ 4 สัปดาห์ให้หลังการเริ่มอาหารปลอดวิตามินซี ขณะที่ในการศึกษาบริติช ต้องใช้เวลา 6 ถึง 8 เดือน อาจเนื่องจากการให้วิตามินซีเสริม 90 มก./วันในกลุ่มนี้ก่อนเป็นเวลาหกสัปดาห์ก่อนเริ่มให้อาหารลักปิดลักเปิด<ref name="pmid16510534">{{cite journal | author = Pemberton J | title = Medical experiments carried out in Sheffield on conscientious objectors to military service during the 1939-45 war | journal = Int J Epidemiol | volume = 35 | issue = 3 | pages = 556–8 | date = June 2006 | pmid = 16510534 | doi = 10.1093/ije/dyl020 }}</ref>

ชายในการศึกษาทั้งสองซึ่งกินอาหารที่ปลอดวิตามินซีทั้งหมดหรือแทบทั้งหมดมีระดับวิตามินซีในเลือดต่ำเกินกว่าจะวัดได้อย่างแม่นยำเมื่อปรากฏอาการแสดงของโรคลักปิดลักเปิด ในการศึกษาไอโอวา ณ เวลาที่ประมาณ (จากการเจือจางของวิตามินซีที่ติดฉลาก) มีปริมาณสะสมในร่างกายน้อยกว่า 300 มก. โดยมีการหมุนเวียนต่อวันเพียง 2.5 มก. ส่อความว่าวิตามินซีมีครึ่งชีวิตขณะหนึ่ง 83 วัน (ค่าคงที่การกำจัด 4 เดือน)<ref name="pmid4977512">{{cite journal | author = Hodges RE, Baker EM, Hood J, Sauberlich HE, March SC | title = Experimental scurvy in man | journal = Am. J. Clin. Nutr. | volume = 22 | issue = 5 | pages = 535–48 | date = May 1969 | pmid = 4977512 | doi = }}</ref>

== ผลไม่พึงประสงค์ ==
=== ผลข้างเคียงทั่วไป ===
กรดแอสคอร์บิกขนาดค่อนข้างมากทำให้เกิด[[การย่อยไม่ดี]] โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อกินขณะท้องว่าง ทว่า การกินวิตามินซีในรูปโซเดียมแอสคอร์เบตและแคลเซียมแอสคอร์เบตอาจลดผลนี้<ref>Pauling, Linus. (1976). Vitamin C, the Common Cold, and the Flu. San Francisco, CA: W.H. Freeman and Company.</ref> เมื่อกินในขนาดสูง กรดแอสคอร์บิกทำให้เกิด[[อาการท้องร่วง]]ในคนสุขภาพดี ในการทดลองหนึ่งในปี 2479 มีการให้กรดแอสคอร์บิกขนาดถึง 6 กรัมในทารก 29 คน เด็กก่อนวัยเรียนและวัยเรียน 93 น และผู้ใหญ่ 20 คนเป็นเวลากว่า 1,400 วัน ในขนาดสูง พบการแสดงเป็นพิษในผู้ใหญ่ 5 คน และทารก 4 คน อาการและอาการแสดงในผู้ใหญ่มีคลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง หน้าแดง ปวดศีรษะ อ่อนเพลียและรบกวนการหลับ ปฏิกิริยาเป็นพิษหลักในทารก คือ ผื่นผิวหนัง<ref>{{cite web|url=http://www.inchem.org/documents/jecfa/jecmono/v05je20.htm |title=Toxicological evaluation of some food additives including anticaking agents, antimicrobials, antioxidants, emulsifiers and thickening agents |accessdate=April 13, 2007 |date=July 4, 1973 |author= |publisher=World Health Organization }}</ref>

=== ขนาดเกิน ===
วิตามินซีเป็นวิตามินละลายน้ำ โดยหากรับประทานเกินจะไม่มีการดูดซึม และหากมีระดับเกินในเลือดจะถูกขับออกอย่างรวดเร็วในปัสสาวะ วิตามินซีมีความเป็นพิษต่ำมาก LD<sub>50</sub> (คือ ขนาดที่ฆ่าประชากร 50%) ในหนูโดยทั่วไปยอมรับที่ 11.9 กรัมต่อกิโลกรัมของน้ำหนักตัวเมื่อบังคับให้อาหารทางหลอดสวนกระเพาะ ยังไม่ทราบกลไกการเสียชีวิตจากขนาดดังกล่าว (1.2% ของน้ำหนัดตัว หรือ 0.84 กก. สำหรับมนุษย์หนัก 70 กก.) แต่อาจเป็นกลไกเชิงกลมากกว่าเชิงเคมี<ref name="Oxford">{{cite web|url=http://physchem.ox.ac.uk/MSDS/AS/ascorbic_acid.html |title=Safety (MSDS) data for ascorbic acid |accessdate= February 21, 2007 |date= October 9, 2005 | publisher= [[Oxford University]] }}</ref> ส่วน LD<sub>50</sub> ในมนุษย์ยังไม่ทราบ เพราะขาดข้อมูลการเสียชีวิตโดยอุบัติเหตุหรือให้สารพิษโดยเจตนา ทว่า เช่นเดียวกับทุกสารที่ทดลองในลักษณะนี้ LD<sub>50</sub> ของหนูยึดเป็นแนวทางสำหรับภาวะพิษในมนุษย์


== อ้างอิง ==
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
{{รายการอ้างอิง |30em}}


== แหล่งข้อมูลอื่น ==
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
* [http://ods.od.nih.gov/factsheets/vitaminc.asp Vitamin C Fact Sheet] from the [[U.S.]] [[National Institutes of Health]]
*[http://ods.od.nih.gov/factsheets/vitaminc.asp Vitamin C Fact Sheet] from the U.S. [[National Institutes of Health]]
{{Commons category |Ascorbic acid}}
* [http://www.ebi.ac.uk/pdbe-srv/PDBeXplore/ligand/?ligand=ASC Vitamin C bound to proteins] in the [[Protein Data Bank|PDB]]
* [http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list National Nutrient Database] at [[USDA]] Website

{{วิตามิน}}
{{วิตามิน}}
[[หมวดหมู่:วิตามินซี ]]
{{กลุ่มยาหลัก}}
[[หมวดหมู่:วิตามิน]]
[[หมวดหมู่:วิตามิน]]
[[หมวดหมู่:แอลกอฮอล์]]
[[หมวดหมู่:แอลกอฮอล์]]
[[หมวดหมู่:สารต้านอนุมูลอิสระในอาหาร]]
[[หมวดหมู่:สารต้านอนุมูลอิสระในอาหาร]]
[[หมวดหมู่:Orthomolecular medicine]]
[[หมวดหมู่:Organic acids]]
[[หมวดหมู่:กรดอินทรีย์]]
[[หมวดหมู่:โคเอนไซม์]]
[[หมวดหมู่:Furanones]]
[[หมวดหมู่:Dihydrofurans]]
[[หมวดหมู่:Enediols]]
[[หมวดหมู่:โมเลกุลชีวภาพ]]
[[หมวดหมู่:โมเลกุลชีวภาพ]]
[[หมวดหมู่:ยาหลักขององค์การอนามัยโลก]]
{{โครงชีวเคมี}}
[[หมวดหมู่:E-number additives]]
[[หมวดหมู่:Alkanediols]]
[[หมวดหมู่:3-hydroxypropenals]]

รุ่นแก้ไขเมื่อ 13:46, 12 กันยายน 2562

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา
วิตามินซี
Natta projection of structural formula for L-ascorbic acid
Ball-and-stick model of L-ascorbic acid
ข้อมูลทางคลินิก
ชื่ออื่นl-ascorbic acid, กรดแอสคอร์บิก, แอสคอร์เบต
AHFS/Drugs.comโมโนกราฟ
MedlinePlusa682583
ระดับความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์
  • A (จนถึงระดับ RDA), C (เหนือระดับ RDA)
ช่องทางการรับยาทางปาก ฉีดที่กล้ามเนื้อ ให้ทางเส้นเลือด ฉีดใต้ผิวหนัง
รหัส ATC
กฏหมาย
สถานะตามกฏหมาย
  • ซื้อเองได้ (ทางปาก) ใบสั่งแพทย์ (เมื่อฉีด)
ข้อมูลเภสัชจลนศาสตร์
ชีวประสิทธิผลรวดเร็วและสมบูรณ์
การจับกับโปรตีนน้อยมาก
ครึ่งชีวิตทางชีวภาพต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับความเข้มข้นในเลือด
การขับออกไต
ตัวบ่งชี้
  • l-threo-Hex-2-enono-1,4-lactone
    หรือ
    (R)-3,4-Dihydroxy-5-((S)- 1,2-dihydroxyethyl)furan-2(5H)-one
เลขทะเบียน CAS
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
NIAID ChemDB
E numberE300 (antioxidants, ...)
ECHA InfoCard100.000.061
ข้อมูลทางกายภาพและเคมี
สูตรC6H8O6
มวลต่อโมล176.12 g·mol−1
แบบจำลอง 3D (JSmol)
ความหนาแน่น1.694 g/cm3
จุดหลอมเหลว190–192 องศาเซลเซียส (374–378 องศาฟาเรนไฮต์) (บางส่วนจะสลายไป)[1]
จุดเดือด553 องศาเซลเซียส (1,027 องศาฟาเรนไฮต์)
  • OC[C@H](O)[C@H]1OC(=O)C(O)=C1O
  • InChI=1S/C6H8O6/c7-1-2(8)5-3(9)4(10)6(11)12-5/h2,5,7-10H,1H2/t2-,5+/m0/s1 checkY
  • Key:CIWBSHSKHKDKBQ-JLAZNSOCSA-N checkY
  (verify)
สารานุกรมเภสัชกรรม

วิตามินซี หรือ กรดแอสคอร์บิก หรือ l-ascorbic acid (กรดแอล-แอสคอร์บิก) หรือ แอสคอร์เบต (อังกฤษ: ascorbate เป็นแอนไอออน [anion] ของกรดแอสคอร์บิก) เป็นวิตามินที่พบในอาหารและอาหารเสริมต่าง ๆ[2] ใช้ป้องกันและรักษาโรคลักปิดลักเปิด[2] เป็นสารอาหารจำเป็นที่ใช้ซ่อมแซมเนื้อเยื่อและผลิตสารสื่อประสาทบางอย่างโดยอาศัยเอนไซม์[2][3] จำเป็นในการทำงานของเอนไซม์หลายอย่างและสำคัญต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน[3][4] และยังเป็นสารต้านอนุมูลอิสระด้วย[5] เป็นสารอาหารจำเป็นสำหรับมนุษย์และสัตว์อื่นบางชนิด เป็นวิตามินที่ละลายน้ำได้[6] แอสคอร์เบตจำเป็นในเมแทบอลิซึมของสัตว์และพืชทุกชนิด สิ่งมีชีวิตแทบทุกชนิดสามารถสังเคราะห์ได้ ที่สังเคราะห์ไม่ได้ต้องได้จากอาหาร

หลักฐานจนถึงปี 2016 ไม่สนับสนุนให้ใช้ป้องกันโรคหวัดธรรมดา[5][7] แต่มีหลักฐานว่าการใช้เป็นประจำทำให้หายหวัดเร็วขึ้น[8] ไม่ชัดเจนว่าการกินเป็นอาหารเสริมมีผลต่อความเสี่ยงโรคมะเร็ง โรคระบบหัวใจหลอดเลือด และภาวะสมองเสื่อม[9][10] อาจใช้กินหรือฉีด[2]

วิตามินซีโดยมากมีผลข้างเคียงน้อย[2] แต่ถ้ากินมากอาจทำให้ไม่สบายท้อง ปวดท้อง รบกวนการนอน และทำให้หน้าแดง[2][7] ขนาดปกติปลอดภัยเมื่อตั้งครรภ์[11] แพทยศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ (NAM[A]) แนะนำไม่ให้กินเป็นปริมาณมาก ๆ[3]

วิตามินซีค้นพบในปี 1912 แล้วแยกต่างหากในปี 1928 เป็นวิตามินชนิดแรกที่ผลิตโดยสังเคราะห์ทางเคมีในปี 1933[12] มันอยู่ในรายการยาจำเป็นขององค์การอนามัยโลก เพราะเป็นยาที่มีประสิทธิภาพดีสุดและปลอดภัยซึ่งจำเป็นในระบบสาธารณสุข[13] เป็นยาสามัญที่ไม่แพงและซื้อได้เอง[2][14][15] ในปี 1937 นักเคมีชาวฮังการีอัลเบิร์ต เซนต์จอจี (Albert Szent-Györgyi) ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ และนักเคมีชาวอังกฤษ (Norman Haworth) ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีส่วนหนึ่งก็เพราะค้นพบวิตามินซี[16][17] อาหารที่มีรวมทั้งผลไม้สกุลส้ม กีวี บรอกโคลี กะหล่ำดาว พริกหยวก และสตรอว์เบอร์รี[5] การเก็บไว้หรือหุงต้มนาน ๆ อาจลดวิตามินซีในอาหาร[5]

กรดแอสคอร์บิกใช้เป็นสารปรุงแต่งอาหารอย่างกว้างขวางเพื่อป้องกันออกซิเดชัน


เชิงอรรถ

  1. ↑ เป็นส่วนของ National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine โดยแบ่งเป็น
    • วิทยาศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ (NAS)
    • วิศวกรรมศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ (NAE)
    • แพทยศาสตรบัณฑิตยสถานแห่งชาติสหรัฐ (NAM)

อ้างอิง

  1. ↑ Merck Index, 14th ed.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 "Ascorbic Acid". The American Society of Health-System Pharmacists. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-12-30. สืบค้นเมื่อ 2016-12-08. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 "Vitamin C". Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids. Washington, DC: The National Academies Press. 2000. pp. 95–185. ISBN 978-0-309-06935-9. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-09-02. สืบค้นเมื่อ 2017-09-01. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help) มีข้อความต่าง ๆ รวมทั้ง
    • "Reports of kidney stone formation associated with excess ascorbic acid intake are limited to individuals with renal disease".
    • "data from epidemiological studies do not support an association between excess ascorbic acid intake and kidney stone formation in apparently healthy individuals"
  4. ↑ "Vitamin C". Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis, OR. 2018-07-01. สืบค้นเมื่อ 2019-06-19.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Fact Sheet for Health Professionals - Vitamin C". Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health. 2016-02-11. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-07-30. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  6. ↑ "สารอาหารประเภทวิตามิน". siripansiri.wordpress.com. สืบค้นเมื่อ 2016-04-17. {{cite web}}: Cite ไม่รู้จักพารามิเตอร์ว่างเปล่า : |deadurl= (help)
  7. ↑ 7.0 7.1 WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. p. 496. ISBN 9789241547659. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-12-13. สืบค้นเมื่อ 2016-12-08. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  8. ↑ Hemilä, H; Chalker, E (January 2013). "Vitamin C for preventing and treating the common cold". The Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD000980. doi:10.1002/14651858.CD000980.pub4. PMC 1160577. PMID 23440782.{{cite journal}}: CS1 maint: uses authors parameter (ลิงก์)
  9. ↑ Ye, Y; Li, J; Yuan, Z (2013). "Effect of antioxidant vitamin supplementation on cardiovascular outcomes: a meta-analysis of randomized controlled trials". PLOS ONE. 8 (2): e56803. Bibcode:2013PLoSO...856803Y. doi:10.1371/journal.pone.0056803. PMC 3577664. PMID 23437244.{{cite journal}}: CS1 maint: uses authors parameter (ลิงก์)
  10. ↑ Duerbeck, NB; Dowling, DD; Duerbeck, JM (March 2016). "Vitamin C: Promises Not Kept". Obstetrical & Gynecological Survey. 71 (3): 187–93. doi:10.1097/OGX.0000000000000289. PMID 26987583.{{cite journal}}: CS1 maint: uses authors parameter (ลิงก์)
  11. ↑ "Ascorbic acid Use During Pregnancy". Drugs.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-12-31. สืบค้นเมื่อ 2016-12-30. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  12. ↑ Squires, Victor R. (2011). The Role of Food, Agriculture, Forestry and Fisheries in Human Nutrition - Volume IV. EOLSS Publications. p. 121. ISBN 9781848261952.
  13. ↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-12-13. สืบค้นเมื่อ 2016-12-08. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  14. ↑ British national formulary : BNF 76 (76 ed.). Pharmaceutical Press. 2018. p. 1049. ISBN 9780857113382.
  15. ↑ "International Drug Price Indicator Guide. Vitamin C: Supplier Prices". Management Sciences for Health, Arlington, VA. 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-03-23. สืบค้นเมื่อ 2017-03-22. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  16. ↑ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1937". Nobel Media AB. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-11-05. สืบค้นเมื่อ 2014-11-20. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  17. ↑ Zetterström, R (May 2009). "Nobel Prize 1937 to Albert von Szent-Györgyi: identification of vitamin C as the anti-scorbutic factor". Acta Paediatrica. 98 (5): 915–9. doi:10.1111/j.1651-2227.2009.01239.x. PMID 19239412.{{cite journal}}: CS1 maint: uses authors parameter (ลิงก์)

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ วิตามินซี
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=วิตามินซี&oldid=8495425"