ข้ามไปเนื้อหา

ภาษาอาฟรีกานส์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาษาอาฟรีกานส์
ออกเสียง[afriˈkɑːns]
ประเทศที่มีการพูดแอฟริกาใต้, นามิเบีย
ชาติพันธุ์
จำนวนผู้พูด7.2 ล้านคน  (2016)[1]
ผู้พูดภาษาที่สอง 10.3 ล้านคนในแอฟริกาใต้ (2002)[2]
ตระกูลภาษา
รูปแบบก่อนหน้า
ฟรังค์
ระบบการเขียน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการธงของประเทศแอฟริกาใต้ แอฟริกาใต้
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองในธงของประเทศนามิเบีย นามิเบีย
ผู้วางระเบียบDie Taalkommissie
รหัสภาษา
ISO 639-1af
ISO 639-2afr
ISO 639-3afr
Linguasphere52-ACB-ba
แผนที่แสดงจำนวนผู้พูดภาษาอาฟริกานส์ทั่วโลก
  250,000 ถึง 7,000,000 คน
  40,000 ถึง 250,000 คน
  10,000 ถึง 40,000 คน
  1,000 ถึง 10,000 คน
  น้อยกว่า 1,000 คน
  ไม่ทราบ
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด
Rossouw พูดภาษาอาฟรีกานส์
Colin พูดภาษาอาฟรีกานส์
Alaric พูดภาษาอาฟรีกานส์

ภาษาอาฟรีกานส์ (อาฟรีกานส์: Afrikaans) เป็นภาษากลุ่มเจอร์แมนิกตะวันตกที่มีผู้พูดในแอฟริกาใต้ นามิเบีย และมีจำนวนน้อยในบอตสวานา แซมเบีย และซิมบับเว ภาษานี้พัฒนาจากภาษาดัตช์[3][4] ถิ่นฮอลแลนด์ (ภาษาถิ่นฮอลแลนด์)[5][6] ที่ผู้ตั้งถิ่นฐานชาวยุโรป (ดัตช์ ฝรั่งเศส และเยอรมัน) และทาสของพวกเขาใช้สื่อสารกันในแอฟริกาใต้ จากนั้นจึงเริ่มพัฒนารูปแบบของตนเองในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 18[7] นักภาษาศาสตร์ส่วนใหญ่ถือให้ภาษาอาฟรีกานส์เป็นภาษาครีโอลบางส่วน[8] เช่นเดียวกันกับนักวิชาการด้านภาษาศาสตร์อาฟรีกานส์ที่ให้ภาษานี้เป็นภาษาครีโอลบางส่วน[9]

ถึงแม้ว่าภาษาอาฟรีกานส์ยืมศัพท์จากภาษาอื่น ๆ เช่น เยอรมันและกลุ่มภาษาคอยซาน มีศัพท์ภาษาอาฟรีกานส์ประมาณ 90 ถึง 95% มีที่มาจากภาษาดัตช์[หมายเหตุ 1] ดังนั้น ความแตกต่างของภาษานี้จากภาษาดัตช์ มักพบในวิทยาหน่วยคำประเภทแยกหน่วยคำกับไวยากรณ์ของภาษาอาฟรีกานส์ และรูปสะกดที่แสดงออกถึงการออกเสียงภาษาอาฟรีกานส์มากกว่าภาษาดัตช์มาตรฐาน[10] ระหว่างสองภาษานี้มีระดับความเข้าใจร่วมกัน (mutual intelligibility) สูง โดยเฉพาะในรูปเขียน[11]

ศัพทมูลวิทยา

[แก้]

ชื่อภาษามีที่มาจากศัพท์ภาษาดัตช์ว่า Afrikaansch (ปัจจุบันสะกดเป็น Afrikaans)[12] หมายถึง "แอฟริกัน"[13] เดิมสื่อถึง "ชาวดัตช์เคป" (สามารถรวมถึงผู้ตั้งถิ่นฐานชาวดัตช์ก่อนหน้า) หรือ "ชาวดัตช์ครัว" (kitchen Dutch; คำดูถูกที่ใช้เรียกชาวอาฟรีกานส์ในช่วงแรก) เนื่องจากเป็นภาษาที่ทาสของผู้ตั้งถิ่นฐานในอาณานิคมพูด "ในห้องครัว" อย่างไรก็ตาม มีหลายแหล่งที่กล่าวถึงเป็นภาษาครีโอลฐานดัตช์หรือเป็นภาษาที่ถูกทำให้เป็นครีโอลบางส่วน[14]

อักขรวิธี

[แก้]

ตารางอักษร

[แก้]
อักษรอาฟรีกานส์และการออกเสียง
หน่วยอักขระ สัทอักษรสากล ตัวอย่างและหมายเหตุ
a /a/, /ɑː/ appel ('apple'; /a/), tale ('languages'; /ɑː/). Represents /a/ in closed syllables and /ɑː/ in stressed open syllables
á /a/, /ɑ:/ (after)
ä /a/, /ɑ:/ sebraägtig ('zebra-like'). The diaeresis indicates the start of new syllable.
aa /ɑː/ aap ('monkey', 'ape'). Only occurs in closed syllables.
aai /ɑːi/ draai ('turn')
ae /ɑːə/ vrae ('questions'); the vowels belong to two separate syllables
ai /ai/ baie ('many', 'much' or 'very'), ai (expression of frustration or resignation)
b /b/, /p/ boom ('tree')
c /s/, /k/ Found only in borrowed words or proper nouns; the former pronunciation occurs before 'e', 'i', or 'y'; featured in the Latinate plural ending -ici (singular form -ikus)
ch /ʃ/, /x/, /k/ chirurg ('surgeon'; /ʃ/; typically sj is used instead), chemie ('chemistry'; /x/), chitien ('chitin'; /k/). Found only in recent loanwords and in proper nouns
d /d/, /t/ dag ('day'), deel ('part', 'divide', 'share')
dj /d͡ʒ/, /k/ djati ('teak'), broodjie ('sandwich'). Used to transcribe foreign words for the former pronunciation, and in the diminutive suffix -djie for the latter in words ending with d
e /e(ː)/, /æ(ː)/, /ɪə/, /ɪ/, /ə/ bed (/e/), mens ('person', /eː/) (lengthened before /n/) ete ('meal', /ɪə/ and /ə/ respectively), ek ('I', /æ/), berg ('mountain', /æː/) (lengthened before /r/). /ɪ/ is the unstressed allophone of /ɪə/
é /e(ː)/, /æ(ː)/, /ɪə/ dié ('this'), mét ('with', emphasised), ék ('I; me', emphasised) ,wéét ('know', emphasised)
è /e/ Found in loanwords (like crèche) and proper nouns (like Eugène) where the spelling was maintained, and in four non-loanwords: ('yes?', 'right?', 'eh?'), ('here, take this!' or '[this is] yours!'), ('huh?', 'what?', 'eh?'), and appèl ('(formal) appeal' (noun)).
ê /eː/, /æː/ ('to say'), wêreld ('world'), lêer ('file') (Allophonically /æː/ before /(ə)r/)
ë - Diaeresis indicates the start of new syllable, thus ë, ëe and ëi are pronounced like 'e', 'ee' and 'ei', respectively
ee /ɪə/ weet ('to know'), een ('one')
eeu /ɪu/ leeu ('lion'), eeu ('century', 'age')
ei /ei/ lei ('to lead')
eu /ɪɵ/ seun ('son' or 'lad')
f /f/ fiets ('bicycle')
g /x/, /ɡ/ /ɡ/ exists as the allophone of /x/ if at the end of a root word preceded by a stressed single vowel + /r/ and suffixed with a schwa, e.g. berg ('mountain') is pronounced as /bæːrx/, and berge is pronounced as /bæːrɡə/
gh /ɡ/ gholf ('golf'). Used for /ɡ/ when it is not an allophone of /x/; found only in borrowed words. If the h instead begins the next syllable, the two letters are pronounced separately.
h /ɦ/ hael ('hail'), hond ('dog')
i /i/, /ə/ kind ('child'; /ə/), ink ('ink'; /ə/), krisis ('crisis'; /i/ and /ə/ respectively), elektrisiteit ('electricity'; /i/ for all three; third 'i' is part of diphthong 'ei')
í /i/, /ə/ krísis ('crisis', emphasised), dít ('that', emphasised)
î /əː/ wîe (plural of wig; 'wedges' or 'quoins')
ï /i/, /ə/ Found in words such as beïnvloed ('to influence'). The diaeresis indicates the start of new syllable.
ie /i(ː)/ iets ('something'), vier ('four')
j /j/ julle (plural 'you')
k /k/ kat ('cat'), kan ('can' (verb) or 'jug')
l /l/ lag ('laugh')
m /m/ man ('man')
n /n/ nael ('nail')
ʼn /ə/ indefinite article ʼn ('a'), styled as a ligature (Unicode character U+0149)
ng /ŋ/ sing ('to sing')
o /o/, /ʊə/, /ʊ/ op ('up(on)'; /o/), grote ('size'; /ʊə/), polisie ('police'; /ʊ/)
ó /o/, /ʊə/ óp ('done, finished', emphasised), gróót ('huge', emphasised)
ô /oː/ môre ('tomorrow')
ö /o/, /ʊə/ Found in words such as koöperasie ('co-operation'). The diaeresis indicates the start of new syllable, thus ö is pronounced the same as 'o' based on the following remainder of the word.
oe /u(ː)/ boek ('book'), koers ('course', 'direction')
oei /ui/ koei ('cow')
oo /ʊə/ oom ('uncle' or 'sir')
ooi /oːi/ mooi ('pretty', 'beautiful'), nooi ('invite')
ou /ɵu/ By itself means ('guy'). Sometimes spelled ouw in loanwords and surnames, for example Louw.
p /p/ pot ('pot'), pers ('purple' — or 'press' indicating the news media; the latter is often spelled with an <ê>)
q /k/ Found only in foreign words with original spelling maintained; typically k is used instead
r /r/ rooi ('red')
s /s/, /z/, /ʃ/, /ʒ/ ses ('six'), stem ('voice' or 'vote'), posisie ('position', /z/ for first 's', /s/ for second 's'), rasioneel ('rational', /ʃ/ (nonstandard; formally /s/ is used instead) visuëel ('visual', /ʒ/ (nonstandard; /z/ is more formal)
sj /ʃ/ sjaal ('shawl'), sjokolade ('chocolate')
t /t/ tafel ('table')
tj /tʃ/, /k/ tjank ('whine like a dog' or 'to cry incessantly'). The latter pronunciation occurs in the common diminutive suffix "-(e)tjie"
u /ɵ/, /y(ː)/ stuk ('piece'), unie ('union'), muur ('wall')
ú /œ/, /y(:)/ búk ('bend over', emphasised), ú ('you', formal, emphasised)
û /ɵː/ brûe ('bridges')
ü - Found in words such as reünie ('reunion'). The diaeresis indicates the start of a new syllable, thus ü is pronounced the same as u, except when found in proper nouns and surnames from German, like Müller.
ui /ɵi/ uit ('out')
uu /y(ː)/ uur ('hour')
v /f/, /v/ vis ('fish'), visuëel ('visual')
w /v/, /w/ water ('water'; /v/); allophonically /w/ after obstruents within a root; an example: kwas ('brush'; /w/)
x /z/, /ks/ xifoïed ('xiphoid'; /z/), x-straal ('x-ray'; /ks/).
y /əi/ byt ('bite')
ý /əi/ ('he', emphasised)
z /z/ Zoeloe ('Zulu'). Found only in onomatopoeia and loanwords

หมายเหตุ

[แก้]
  1. ภาษาอาฟรีกานส์ยืมศัพท์จากภาษาอื่น ๆ เช่น โปรตุเกส เยอรมัน มลายู บันตู และกลุ่มภาษาคอยซาน; ดู Sebba 1997, p. 160, Niesler, Louw & Roux 2005, p. 459.
    ศัพท์ภาษาอาฟรีกานส์ประมาณ 90 ถึง 95% มีที่มาจากภาษาดัตช์; ดู Mesthrie 1995, p. 214, Mesthrie 2002, p. 205, Kamwangamalu 2004, p. 203, Berdichevsky 2004, p. 131, Brachin & Vincent 1985, p. 132.

อ้างอิง

[แก้]
  1. ภาษาอาฟรีกานส์ ที่ Ethnologue (19th ed., 2016)
  2. Webb (2002), 14:78.
  3. Pithouse, K.; Mitchell, C; Moletsane, R. Making Connections: Self-Study & Social Action. p. 91.
  4. Heese, J. A. (1971). Die herkoms van die Afrikaner, 1657–1867 [The origin of the Afrikaner] (ภาษาแอฟริกานส์). Cape Town: A. A. Balkema. OCLC 1821706. OL 5361614M.
  5. Kloeke, G. G. (1950). Herkomst en groei van het Afrikaans [Origin and growth of Afrikaans] (PDF) (ภาษาดัตช์). Leiden: Universitaire Pers Leiden.
  6. Heeringa, Wilbert; de Wet, Febe; van Huyssteen, Gerhard B. (2015). "The origin of Afrikaans pronunciation: a comparison to west Germanic languages and Dutch dialects". Stellenbosch Papers in Linguistics Plus. 47. doi:10.5842/47-0-649. ISSN 2224-3380.
  7. Coetzee, Abel (1948). Standaard-Afrikaans [Standard Afrikaans] (PDF). Johannesburg: Pers van die Universiteit van die Witwatersrand. สืบค้นเมื่อ 2014-09-17.
  8. Deumert, Ana (2017-07-12), "Creole as necessity? Creole as choice?", Language Contact in Africa and the African Diaspora in the Americas, Creole Language Library, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, vol. 53, pp. 101–122, doi:10.1075/cll.53.05due, ISBN 978-90-272-5277-7, สืบค้นเมื่อ 2021-08-03
  9. Smith, J.J (1952). "THEORIES ABOUT THE ORIGIN OF AFRIKAANS" (PDF). Hofmeyer Foundation Lectures, University of the Witwatersrand.
  10. สำหรับวิทยาหน่วยคำ; ดู Holm 1989, p. 338, Geerts & Clyne 1992, p. 72. สำหรับไวยากรณ์และรูปสะกด; ดู Sebba 1997, p. 161.
  11. ภาษาดัตช์และอาฟรีกานส์แบ่งปันความเข้าใจร่วมกัน; ดู Gooskens 2007, p. 453, Holm 1989, p. 338, Baker & Prys Jones 1997, p. 302, Egil Breivik & Håkon Jahr 1987, p. 232.
    สำหรับความเข้าใจร่วมกันในรูปเขียน; ดู Sebba 2007, Sebba 1997, p. 161.
  12. The changed spelling rule was introduced in article 1, rule 3, of the Dutch "orthography law" Wet voorschriften schrijfwijze Nederlandsche taal of 14 February 1947. In 1954 the Word list of the Dutch language which regulates the spelling of individual words including the word Afrikaans was first published.
  13. "Afrikaans". Online Etymology Dictionary. Douglas Harper. สืบค้นเมื่อ 24 January 2020.
  14. ในอดีต อาฟรีกานส์ถูกเรียกเป็นชาวดัตช์เคป; ดู Deumert & Vandenbussche 2003, p. 16, Conradie 2005, p. 208, Sebba 1997, p. 160, Langer & Davies 2005, p. 144, Deumert 2002, p. 3, Berdichevsky 2004, p. 130.
    ภาษาอาฟรีกานส์สืบมาจากสำเนียงภาษาดัตช์ในคริสต์ศตวรรษที่ 17; ดู Holm 1989, p. 338, Geerts & Clyne 1992, p. 71, Mesthrie 1995, p. 214, Niesler, Louw & Roux 2005, p. 459.
    ภาษาอาฟรีกานส์ถูกกล่าวถึงเป็นภาษาครีโอล, ภาษาที่กลายเป็นครีโอลบางส่วน หรือภาษารูปแบบเบี่ยงเบนของดัตช์; ดู Sebba 2007, p. 116.

ข้อมูล

[แก้]

อ่านเพิ่ม

[แก้]
  • Grieshaber, Nicky. 2011. Diacs and Quirks in a Nutshell – Afrikaans spelling explained. Pietermaritzburg. ISBN 978-0-620-51726-3; e-ISBN 978-0-620-51980-9.
  • Roberge, P. T. (2002), "Afrikaans – considering origins", Language in South Africa, Cambridge, England: Cambridge University Press, ISBN 0-521-53383-X
  • Thomas, C. H. (1899), "Boer language", Origin of the Anglo-Boer War revealed, London, England: Hodder and Stoughton

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]