ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์)"
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 8: | บรรทัด 8: | ||
| พระอิสริยยศ = พระยาราชวงศ์[[นครรัฐแพร่|นครแพร่]] |
| พระอิสริยยศ = พระยาราชวงศ์[[นครรัฐแพร่|นครแพร่]] |
||
| ฐานันดรศักดิ์ = [[เจ้านายฝ่ายเหนือ]] |
| ฐานันดรศักดิ์ = [[เจ้านายฝ่ายเหนือ]] |
||
| พระบิดา = เจ้าราชบุตร (หนานขัตติยะ) |
| พระบิดา = เจ้าราชบุตร (หนานขัตติยะ บุตรรัตน์) |
||
| พระมารดา = แม่เจ้าพิมพา |
| พระมารดา = แม่เจ้าพิมพา บุตรรัตน์ |
||
| ชายา = เจ้าเวียงชื่น เทพวงศ์ |
| ชายา = เจ้าเวียงชื่น เทพวงศ์ |
||
| หม่อม = |
| หม่อม = |
||
| บรรทัด 19: | บรรทัด 19: | ||
==พระประวัติ== |
==พระประวัติ== |
||
พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) หรือ เจ้าน้อยบุญศรี เป็นโอรสเจ้าราชบุตร (เจ้าหนานขัตติยะ) ต้นสกุลบุตรรัตน์ กับแม่เจ้าพิมพา มีเจ้า |
พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) หรือ เจ้าน้อยบุญศรี เป็นโอรสองค์โตในเจ้าราชบุตร (เจ้าหนานขัตติยะ) ต้นสกุลบุตรรัตน์ กับแม่เจ้าพิมพา มีเจ้าน้องร่วมเจ้าบิดามารดาอีก 5 คน ได้แก่ |
||
1. |
1.เจ้าหนานอินต๊ะ บุตรรัตน์ สมรสกับเจ้านกแก้ว บุตรรัตน์ |
||
2.เจ้า |
2.เจ้าน้อยจุ๋งแก้ว บุตรรัตน์ สมรสกับแม่นายมา บุตรรัตน์ |
||
3.เจ้า |
3.เจ้าเฮือนแก้ว วังซ้าย สมรสกับเจ้าหนานพรหม วังซ้าย |
||
| ⚫ | |||
4.แม่เจ้าเฮือนแก้ว วังซ้าย |
|||
5.เจ้าเปี้ย แนวณรงค์ สมรสกับนายน้อยนิล แนวณรงค์ |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | พระยาราชวงศ์เสกสมรสกับ '''เจ้าหญิงเวียงชื่น เทพวงศ์''' ราชธิดา[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] <ref>[[จังหวัดแพร่]] .รายนามเจ้านายในสมัยขึ้นกรุงเทพ</ref> หากไม่มีเหตุจลาจลพระยาราชวงศ์บุญศรีถือเป็นหนึ่งในผู้สิทธิขึ้นเป็นเจ้าหลวงนครแพร่องค์ถัดไป เนื่องจากขณะนั้นเจ้ากาบคำราชธิดาองค์ในเจ้าพิริยเทพวงษ์ได้ถึงแก่อนิจกรรมลงทำให้เจ้าอุปราช (เจ้าน้อยเสาร์ วราราช)ราชบุตรเขยใหญ่ถูกลดบทบาทตามลงไปด้วย และเจ้าอุปราชเองยังไม่ได้รับรองโปรดเกล้าฯแต่งตั้งจาก[[กรุงเทพฯ]] ยังเป็นว่าที่เจ้าอุปราชหอหน้าและมีภริยาใหม่ ส่วน[[เจ้าอินทร์แปลง เทพวงศ์|เจ้าอินทร์แปลง]]โอรสเพียงองค์เดียวใน[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] กับ[[แม่เจ้าบัวไหล]]อายุยังน้อย และยังไม่มีตำแหน่งใด พระยาราชวงศ์จึงมีบทบาทสำคัญในการช่วยราชการเมืองแพร่บริหารบ้านเมืองร่วมกับเจ้าพิริยเทพวงษ์มาโดยตลอด เจ้าน้อยบุญศรีได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น "พระยาราชบุตร" และเลื่อนขึ้นเป็น"พระยาราชวงศ์" ในปีพ.ศ. 2440 รัชสมัย[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]]<ref>ชัยวุฒิ ไชยชนะ .คดีประวัติศาสตร์</ref> และเป็นเสนาตำแหน่งมหาดไทย ชั้นที่ 3 เอก |
||
6.แม่เจ้าเปี้ย แนวณรงค์ |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | พระยาราชวงศ์เสกสมรสกับ '''เจ้าหญิงเวียงชื่น เทพวงศ์''' ราชธิดา[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] <ref>[[จังหวัดแพร่]] .รายนามเจ้านายในสมัยขึ้นกรุงเทพ</ref> หากไม่มีเหตุจลาจลพระยาราชวงศ์บุญศรีถือเป็นหนึ่งในผู้สิทธิขึ้นเป็นเจ้าหลวงนครแพร่องค์ถัดไป เนื่องจากขณะนั้นเจ้าอุปราช (เจ้าน้อยเสาร์ วราราช)ราชบุตรเขยใหญ่ |
||
| ⚫ | |||
==เหตุการณ์กบฎเงี้ยวปล้นเมืองแพร่== |
==เหตุการณ์กบฎเงี้ยวปล้นเมืองแพร่== |
||
| บรรทัด 46: | บรรทัด 44: | ||
# เจ้าปิ่นแก้ว ศรีจันทร์แดง |
# เจ้าปิ่นแก้ว ศรีจันทร์แดง |
||
# เจ้าตั๋น ศรีจันทร์แดง (นอกจากนี้ไม่ทราบชื่อ) |
# เจ้าตั๋น ศรีจันทร์แดง (นอกจากนี้ไม่ทราบชื่อ) |
||
* เจ้าอินทร์สม |
* เจ้าอินทร์สม บุตรรัตน์ |
||
* เจ้าดาวคำ ศรุตานนท์ (บุตรรัตน์) สมรสกับหลวงนุภาณศิษยานุสรรค์ มีบุตร-ธิดา 2 คน ได้แก่ |
* เจ้าดาวคำ ศรุตานนท์ (บุตรรัตน์) สมรสกับหลวงนุภาณศิษยานุสรรค์ มีบุตร-ธิดา 2 คน ได้แก่ |
||
# คุณประกายศรี ศรุตานนท์ |
# คุณประกายศรี ศรุตานนท์ |
||
# คุณ[[ประกายพฤกษ์ ศรุตานนท์]] อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์<ref>หมู่บ้าน วังฟ่อน ดอตคอม [[เจ้าพิริยเทพวงษ์]](ทายาท)</ref> |
# คุณ[[ประกายพฤกษ์ ศรุตานนท์]] อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์<ref>หมู่บ้าน วังฟ่อน ดอตคอม [[เจ้าพิริยเทพวงษ์]](ทายาท)</ref> |
||
== เครื่องราชอิสริยาภรณ์ == |
|||
*พ.ศ. 2442 -เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 5 วิจิตรภรณ์ |
|||
*พ.ศ. 2444 -เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 4 ภัทราภรณ์ |
|||
== อ้างอิง == |
== อ้างอิง == |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 16:30, 28 กรกฎาคม 2564
| พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) | |
|---|---|
เจ้าน้อยบุญศรี บุตรรัตน์ | |
 | |
| พระยาราชวงศ์นครแพร่ | |
| พิราลัย | พ.ศ. 2445 |
| ชายา | เจ้าเวียงชื่น เทพวงศ์ |
| พระบุตร | เจ้าอินทร์ตุ้ม บุตรรัตน์ เจ้าอินทร์สม บุตรรัตน์ เจ้าดาวคำ บุตรรัตน์ |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์เทพวงศ์ |
| พระบิดา | เจ้าราชบุตร (หนานขัตติยะ บุตรรัตน์) |
| พระมารดา | แม่เจ้าพิมพา บุตรรัตน์ |
พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) หรือ เจ้าน้อยบุญศรี พระยาราชวงศ์องค์สุดท้ายแห่งนครแพร่ อดีตเสนามหาดไทยเมืองนครแพร่ เป็นโอรสในเจ้าราชบุตร (หนานขัตติยะ) กับแม่เจ้าพิมพา และเป็นราชบุตรเขยเจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 22
พระประวัติ
พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) หรือ เจ้าน้อยบุญศรี เป็นโอรสองค์โตในเจ้าราชบุตร (เจ้าหนานขัตติยะ) ต้นสกุลบุตรรัตน์ กับแม่เจ้าพิมพา มีเจ้าน้องร่วมเจ้าบิดามารดาอีก 5 คน ได้แก่
1.เจ้าหนานอินต๊ะ บุตรรัตน์ สมรสกับเจ้านกแก้ว บุตรรัตน์
2.เจ้าน้อยจุ๋งแก้ว บุตรรัตน์ สมรสกับแม่นายมา บุตรรัตน์
3.เจ้าเฮือนแก้ว วังซ้าย สมรสกับเจ้าหนานพรหม วังซ้าย
4.เจ้าน้อยแก้วเมืองมา สระแสง เป็นผู้อุปถัมภ์การสร้างวัดสถานหรือวัดสวรรคนิเวศในปัจจุบัน สมรสกับเจ้าคำปันดี
5.เจ้าเปี้ย แนวณรงค์ สมรสกับนายน้อยนิล แนวณรงค์
พระยาราชวงศ์เสกสมรสกับ เจ้าหญิงเวียงชื่น เทพวงศ์ ราชธิดาเจ้าพิริยเทพวงษ์ [1] หากไม่มีเหตุจลาจลพระยาราชวงศ์บุญศรีถือเป็นหนึ่งในผู้สิทธิขึ้นเป็นเจ้าหลวงนครแพร่องค์ถัดไป เนื่องจากขณะนั้นเจ้ากาบคำราชธิดาองค์ในเจ้าพิริยเทพวงษ์ได้ถึงแก่อนิจกรรมลงทำให้เจ้าอุปราช (เจ้าน้อยเสาร์ วราราช)ราชบุตรเขยใหญ่ถูกลดบทบาทตามลงไปด้วย และเจ้าอุปราชเองยังไม่ได้รับรองโปรดเกล้าฯแต่งตั้งจากกรุงเทพฯ ยังเป็นว่าที่เจ้าอุปราชหอหน้าและมีภริยาใหม่ ส่วนเจ้าอินทร์แปลงโอรสเพียงองค์เดียวในเจ้าพิริยเทพวงษ์ กับแม่เจ้าบัวไหลอายุยังน้อย และยังไม่มีตำแหน่งใด พระยาราชวงศ์จึงมีบทบาทสำคัญในการช่วยราชการเมืองแพร่บริหารบ้านเมืองร่วมกับเจ้าพิริยเทพวงษ์มาโดยตลอด เจ้าน้อยบุญศรีได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น "พระยาราชบุตร" และเลื่อนขึ้นเป็น"พระยาราชวงศ์" ในปีพ.ศ. 2440 รัชสมัยเจ้าพิริยเทพวงษ์[2] และเป็นเสนาตำแหน่งมหาดไทย ชั้นที่ 3 เอก
พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) พิราลัย เมื่อปี พ.ศ. 2445 จากการทำอัตวินิบาตกรรมโดยดื่มยาพิษพร้อมกับชายาเจ้าเวียงชื่น เทพวงศ์ ในคุ้มเจ้าราชวงศ์ (ปัจจุบันคุ้มนี้รื้อไปแล้ว)
เหตุการณ์กบฎเงี้ยวปล้นเมืองแพร่
ในปีพ.ศ. 2445 ได้เกิดความไม่สงบขึ้นในเมืองแพร่ โดยพวกไทใหญ่หรือเงี้ยวที่ได้เข้ามาอยู่อาศัยในเมืองแพร่ และทำมาหากินในการขุดพลอย ประเภทพลอยไพลินที่ตำบลบ่อแก้ว อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ในปัจจุบัน ได้ทำการก่อจลาจลในเมืองแพร่เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445[3] จากเหตุการณ์ครั้งนี้ เจ้าหลวงนครแพร่ถูกกล่าวหาว่าคบกับพวกเงี้ยว จากหลักฐานต่างๆ เจ้าหลวงนครแพร่ เจ้าราชบุตร เจ้าไชยสงคราม มีส่วนสนับสนุนให้กองโจรเงี้ยวก่อการกบฎขึ้นอย่างแน่นอน และเชื่อว่าต้องมีการตระเตรียมการล่วงหน้ามาช้านานพอสมควรก่อนที่เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีจะได้ชำระความผิดผู้ใด เจ้าราชวงศ์และชายา ก็ตกใจกลัวความผิด ดื่มยาพิษฆ่าตัวตายเสียก่อน เพราะได้ข่าวลือว่ารัฐบาลจะประหารชีวิตผู้เกี่ยวข้องกับขบฎเงี้ยวทุกคน
โอรส-ธิดา
พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) เสกสมรสกับเจ้าเวียงชื่น เทพวงศ์ มีโอรส-ธิดา 3 คน ได้แก่
- เจ้าอินทร์ตุ้ม ศรีจันทร์แดง (บุตรรัตน์) สมรสกับเจ้าน้อยไชยวงศ์ ศรีจันทร์แดง มีบุตร-ธิดา ได้แก่
- เจ้าศรีมุ หัวเมืองแก้ว (ศรีจันทร์แดง)
- จ.ส.ต.เจ้าบุญปั๋น ศรีจันทร์แดง
- เจ้าปิ่นแก้ว ศรีจันทร์แดง
- เจ้าตั๋น ศรีจันทร์แดง (นอกจากนี้ไม่ทราบชื่อ)
- เจ้าอินทร์สม บุตรรัตน์
- เจ้าดาวคำ ศรุตานนท์ (บุตรรัตน์) สมรสกับหลวงนุภาณศิษยานุสรรค์ มีบุตร-ธิดา 2 คน ได้แก่
- คุณประกายศรี ศรุตานนท์
- คุณประกายพฤกษ์ ศรุตานนท์ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์[4]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2442 -เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 5 วิจิตรภรณ์
- พ.ศ. 2444 -เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 4 ภัทราภรณ์
อ้างอิง
- ↑ จังหวัดแพร่ .รายนามเจ้านายในสมัยขึ้นกรุงเทพ
- ↑ ชัยวุฒิ ไชยชนะ .คดีประวัติศาสตร์
- ↑ ภูเดช แสนสา .กบฏเงี้ยว พ.ศ. ๒๔๔๕” การต่อต้านสยามของประเทศราชล้านนา
- ↑ หมู่บ้าน วังฟ่อน ดอตคอม เจ้าพิริยเทพวงษ์(ทายาท)
| ก่อนหน้า | พระยาราชวงศ์ (บุญศรี บุตรรัตน์) | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| พระยาราชวงศ์ (น้อยคันธรส) | 
|
พระยาราชวงศ์แห่งนครแพร่ (? - พ.ศ. 2445) |
|
รัฐบาลสยามยกเลิกตำแหน่ง |