ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระยาเทพวงศ์"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 6: | บรรทัด 6: | ||
|พระนาม =เจ้าน้อยอุปเสน |
|พระนาม =เจ้าน้อยอุปเสน |
||
|พระนามเต็ม = พระยาเทพวงศ์ |
|พระนามเต็ม = พระยาเทพวงศ์ |
||
|ครองราชย์ = [[พ.ศ. 2348]] – [[พ.ศ. 2359]]<ref name="เจ้านาย">{{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = วรชาติ มีชูบท| ชื่อหนังสือ = เจ้านายฝ่ายเหนือและตำนานรักมะเมียะ| จังหวัด = กรุงเทพฯ| พิมพ์ที่ = สร้างสรรค์บุ๊คส์| ปี = 2556| ISBN = 978-616-220-054-0| จำนวนหน้า = 428| หน้า = 20}}</ref> |
|ครองราชย์ = รั้งพระยานครแพร่ พ.ศ. 2330 - พ.ศ. 2348</br>[[พ.ศ. 2348]] – [[พ.ศ. 2359]]<ref name="เจ้านาย">{{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = วรชาติ มีชูบท| ชื่อหนังสือ = เจ้านายฝ่ายเหนือและตำนานรักมะเมียะ| จังหวัด = กรุงเทพฯ| พิมพ์ที่ = สร้างสรรค์บุ๊คส์| ปี = 2556| ISBN = 978-616-220-054-0| จำนวนหน้า = 428| หน้า = 20}}</ref> |
||
|รัชกาลก่อนหน้า = [[พระยา |
|รัชกาลก่อนหน้า = [[พระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย)]] |
||
|รัชกาลถัดมา = [[พระยาอินทวิไชย]] |
|รัชกาลถัดมา = [[พระยาอินทวิไชย]] |
||
|ฐานันดร = |
|ฐานันดร = เจ้าหลวง |
||
|วันประสูติ = |
|วันประสูติ = |
||
|วันพิราลัย = |
|วันพิราลัย = |
||
|พระอิสริยยศ = [[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|พระยานครแพร่]] |
|พระอิสริยยศ = รั้งตำแหน่งพระยานครแพร่</br>[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|พระยานครแพร่]] |
||
|พระราชบิดา = |
|พระราชบิดา = |
||
|พระบิดา = |
|พระบิดา = เจ้าฟ้าชายสามสิริเมฆภูมิทร์ |
||
|พระราชมารดา = |
|พระราชมารดา = |
||
|พระมารดา = แม่เจ้านครเชียงตุง |
|พระมารดา = แม่เจ้านครเชียงตุง |
||
| บรรทัด 28: | บรรทัด 28: | ||
}} |
}} |
||
{{เจ้าผู้ครองนครแพร่แห่งราชวงศ์เทพวงศ์}} |
{{เจ้าผู้ครองนครแพร่แห่งราชวงศ์เทพวงศ์}} |
||
'''พระยาเทพวงศ์''' หรือ '''เจ้าหลวงเทพวงศ์''' ทรงเป็น[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]] |
'''พระยาเทพวงศ์''' หรือ '''เจ้าหลวงเทพวงศ์''' ทรงเป็น[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]] องค์ที่ 22 (องค์ที่ 1 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ตรงกับรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ |
||
== |
==ราชประวัติ== |
||
'''พระยาเทพวงศ์''' มีพระนามเดิมว่า "เจ้าน้อยอุปเสน" และมีอีกพระนามว่า "เทพวงษ์" ซึ่งมาจากชื่อทางพระ ''จากหนังสือเชื้อสายเจ้าหลวงเมืองแพร่ ๔ สมัย รวบรวมโดยบัวผิว วงศ์พระถาง เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช(วงศ์บุรี) และร.ต.ดวงแก้ว รัตนวงศ์'' ระบุว่าพระยาเทพวงศ์เป็นราชโอรสของเจ้าฟ้าชายสามสิริเมฆภูมินทร์ แห่งนครเชียงตุง ได้รับการช่วยเหลือจาก[[พระเจ้ากาวิละ]]ในการขี้นครองนครแพร่ พระองค์มีตำแหน่งเดิมเป็นพระเมืองไชย หรือแสนซ้าย ทรงรั้งตำแหน่งพระยาแพร่ ระหว่างปีพ.ศ. 2330-2348 และเสด็จขึ้นครองนครเป็นพระยาแพร่ในปีพ.ศ. 2348 ต่อจาก[[พระยาศรีสุริยวงศ์ (มังไชย)|พระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย หรือพระยาแสนซ้าย)]] มีศักดิ์เป็นพ่อตา ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 4 ระบุว่า"พระเมืองใจบุตรพระยาแสนซ้ายเป็นพระยาแพร่"เหตุที่เรียกว่าบุตรเพราะล้านนาสืบความเป็นทายาทโดยฝ่ายหญิงบุตรเขยก็จะเรียกบุตรได้เช่นกัน |
|||
พระยาเทพวงศ์ มีพระนามเดิมว่า ''เจ้าน้อยอุปเสน'' หรือ ''เจ้าน้อยเทพวงศ์'' เป็นราชโอรสของพระยาแสนซ้าย |
|||
| ⚫ | |||
== ราชโอรส-ธิดา== |
== ราชโอรส-ธิดา== |
||
พระยาเทพวงศ์ มี |
พระยาเทพวงศ์ มีราชเทวีา และราชโอรส-ธิดา ดังนี้ |
||
* '''[[แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี]]''' ราชธิดาใน[[พระยาศรีสุริยวงศ์ (มังไชย)]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ |
* '''[[แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี]]''' ราชธิดาใน[[พระยาศรีสุริยวงศ์ (มังไชย)|พระยาศรีสุริยวงศ์ (เมืองไชย)]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 มีราชโอรส-ธิดา 3 พระองค์ คือ<ref name="เจ้าหลวง">{{cite web|title=เจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง (ลิ้นทอง)|url=http://wungfon.com/index.php?option=com_content&view=article&id=670:2011-08-27-16-30-25&catid=142:2010-11-06-02-33-05&Itemid=184|publisher=วังฟ่อนดอตคอม|date= 17 กรกฎาคม 2554|accessdate= 9 กุมภาพันธ์ 2559}}</ref> |
||
::*'''เจ้าน้อยอินทวิไชย (อินต๊ะวิไจย) ต่อมาคือ [[พระยาอินทวิไชย]]''' เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ |
::*'''เจ้าน้อยอินทวิไชย (อินต๊ะวิไจย) ต่อมาคือ [[พระยาอินทวิไชย]]''' เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 23 (องค์ที่ 2 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ราชเทวีคือแม่เจ้าสุพรรณวดี |
||
::*[[เจ้าปิ่นแก้ว|แม่เจ้าปิ่นแก้ว]] เสกสมรสกับ เจ้าวังขวา(เฒ่า) มีโอรส-ธิดา 5 คน คือ |
::*[[เจ้าปิ่นแก้ว|'''แม่เจ้าปิ่นแก้ว''']] เสกสมรสกับ เจ้าวังขวา(เฒ่า) มีโอรส-ธิดา 5 คน คือ |
||
:::1. แม่เจ้าเขียว สมรสกับ เจ้าพระเมืองชัย ได้รับตำแหน่งเป็นเจ้าวังขวา(หนุ่ม) สืบต่อจากเจ้าวังขวา(เฒ่า) พ่อตา |
:::1. แม่เจ้าเขียว สมรสกับ เจ้าพระเมืองชัย ได้รับตำแหน่งเป็นเจ้าวังขวา(หนุ่ม) สืบต่อจากเจ้าวังขวา(เฒ่า) พ่อตา |
||
:::2. เจ้าพิมพิสาร ต่อมาคือ [[พระยาพิมพิสารราชา]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 (องค์ที่ 3 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ราชเทวีคือแม่เจ้าแก้วไหลมา |
:::2. เจ้าพิมพิสาร ต่อมาคือ [[พระยาพิมพิสารราชา]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 (องค์ที่ 3 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ราชเทวีคือแม่เจ้าแก้วไหลมา |
||
| บรรทัด 46: | บรรทัด 45: | ||
::*'''เจ้าพุทธวงศ์''' |
::*'''เจ้าพุทธวงศ์''' |
||
*'''แม่เจ้ากันธิมาเทวี''' ราชธิดาใน[[พระยาคำฟั่น|เจ้าหลวงเศรษฐีคำฟั่น]] เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1 และเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 กับหม่อมคำแลบ มีราชธิดา 1 พระองค์ คือ |
*'''แม่เจ้ากันธิมาเทวี''' ราชธิดาใน[[พระยาคำฟั่น|เจ้าหลวงเศรษฐีคำฟั่น]] เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1 และเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 กับหม่อมคำแลบ มีราชธิดา 1 พระองค์ คือ |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== ราชกรณียกิจ == |
|||
* ทรงบูรณะวัดหัวข่วง(วัดสำเภา) และวัดศรีชุม(วัดท่านางเหลียว) เมืองแพร่ |
|||
* ก่อนปีพ.ศ. 2353 มีการขุดเหมืองหลวง เพื่อให้ชาวเมืองได้ใช้น้ำโดยการผันน้ำจากลำน้ำแม่สาย |
|||
| ⚫ | |||
== พระอิสริยยศ == |
|||
* ก่อนพ.ศ. 2330 พระเมืองไชย หรือแสนซ้าย |
|||
* พ.ศ. 2330-2348 รั้งตำแหน่งพระยานครแพร่ |
|||
* พ.ศ. 2348-2359 พระยานครแพร่ |
|||
==อ้างอิง== |
==อ้างอิง== |
||
| บรรทัด 55: | บรรทัด 68: | ||
{{สืบตำแหน่ง |
{{สืบตำแหน่ง |
||
| รูปภาพ = |
| รูปภาพ = |
||
| ก่อนหน้า = [[พระยา |
| ก่อนหน้า = [[พระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย)]] <br><small>[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]]</small> |
||
| ตำแหน่ง = [[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]] |
| ตำแหน่ง = รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครแพร่<br>[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]] |
||
| ราชวงศ์ = [[ราชวงศ์เทพวงศ์]] |
| ราชวงศ์ = [[ราชวงศ์เทพวงศ์]] |
||
| ปี = [[พ.ศ. 2348]] - [[พ.ศ. 2359]] |
| ปี = พ.ศ. 2330 - พ.ศ. 2348 <br> [[พ.ศ. 2348]] - [[พ.ศ. 2359]] |
||
| ถัดไป = [[พระยาอินทวิไชย]]<br><small>[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]]</small> |
| ถัดไป = [[พระยาอินทวิไชย]]<br><small>[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]]</small> |
||
}} |
}} |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 14:28, 17 พฤษภาคม 2563
| พระยาเทพวงศ์ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
เจ้าน้อยอุปเสน | |||||
| รั้งตำแหน่งพระยานครแพร่ พระยานครแพร่ | |||||
| ครองราชย์ | รั้งพระยานครแพร่ พ.ศ. 2330 - พ.ศ. 2348 พ.ศ. 2348 – พ.ศ. 2359[1] | ||||
| รัชกาลก่อนหน้า | พระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย) | ||||
| รัชกาลถัดไป | พระยาอินทวิไชย | ||||
| พระชายา | แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี | ||||
| |||||
| พระบุตร | พระยาอินทวิไชย เจ้าปิ่นแก้ว เจ้าพุทธวงศ์ เจ้าหญิงกัลยา | ||||
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์เทพวงศ์ | ||||
| พระบิดา | เจ้าฟ้าชายสามสิริเมฆภูมิทร์ | ||||
| พระมารดา | แม่เจ้านครเชียงตุง | ||||
| เจ้าผู้ครองนครแพร่แห่ง ราชวงศ์แสนซ้าย | |
|---|---|
| * | พระยาแสนซ้าย |
| * | พระยาเทพวงศ์ |
| * | พระยาอินทวิไชย |
 | พระยาพิมพิสารราชา |
 | เจ้าพิริยเทพวงษ์ |
พระยาเทพวงศ์ หรือ เจ้าหลวงเทพวงศ์ ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 22 (องค์ที่ 1 แห่งราชวงศ์เทพวงศ์) ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ราชประวัติ
พระยาเทพวงศ์ มีพระนามเดิมว่า "เจ้าน้อยอุปเสน" และมีอีกพระนามว่า "เทพวงษ์" ซึ่งมาจากชื่อทางพระ จากหนังสือเชื้อสายเจ้าหลวงเมืองแพร่ ๔ สมัย รวบรวมโดยบัวผิว วงศ์พระถาง เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช(วงศ์บุรี) และร.ต.ดวงแก้ว รัตนวงศ์ ระบุว่าพระยาเทพวงศ์เป็นราชโอรสของเจ้าฟ้าชายสามสิริเมฆภูมินทร์ แห่งนครเชียงตุง ได้รับการช่วยเหลือจากพระเจ้ากาวิละในการขี้นครองนครแพร่ พระองค์มีตำแหน่งเดิมเป็นพระเมืองไชย หรือแสนซ้าย ทรงรั้งตำแหน่งพระยาแพร่ ระหว่างปีพ.ศ. 2330-2348 และเสด็จขึ้นครองนครเป็นพระยาแพร่ในปีพ.ศ. 2348 ต่อจากพระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย หรือพระยาแสนซ้าย) มีศักดิ์เป็นพ่อตา ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 4 ระบุว่า"พระเมืองใจบุตรพระยาแสนซ้ายเป็นพระยาแพร่"เหตุที่เรียกว่าบุตรเพราะล้านนาสืบความเป็นทายาทโดยฝ่ายหญิงบุตรเขยก็จะเรียกบุตรได้เช่นกัน
ราชโอรส-ธิดา
พระยาเทพวงศ์ มีราชเทวีา และราชโอรส-ธิดา ดังนี้
- แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี ราชธิดาในพระยาศรีสุริยวงศ์ (เมืองไชย) เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 มีราชโอรส-ธิดา 3 พระองค์ คือ[2]
- เจ้าน้อยอินทวิไชย (อินต๊ะวิไจย) ต่อมาคือ พระยาอินทวิไชย เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 23 (องค์ที่ 2 แห่งราชวงศ์เทพวงศ์) ราชเทวีคือแม่เจ้าสุพรรณวดี
- แม่เจ้าปิ่นแก้ว เสกสมรสกับ เจ้าวังขวา(เฒ่า) มีโอรส-ธิดา 5 คน คือ
- 1. แม่เจ้าเขียว สมรสกับ เจ้าพระเมืองชัย ได้รับตำแหน่งเป็นเจ้าวังขวา(หนุ่ม) สืบต่อจากเจ้าวังขวา(เฒ่า) พ่อตา
- 2. เจ้าพิมพิสาร ต่อมาคือ พระยาพิมพิสารราชา เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 (องค์ที่ 3 แห่งราชวงศ์เทพวงศ์) ราชเทวีคือแม่เจ้าแก้วไหลมา
- 3. แม่เจ้าเรือนแก้ว(เฮือนแก้ว) สมรสกับเจ้าบุรีรัตน์เฒ่า (เจ้าหนานปัญญา มหายศปัญญา) เจ้าบุรีรัตน์นครแพร่
- 4. แม่เจ้าแก้ววรรณา สมรสกับเจ้าวังซ้าย(เฒ่า) เจ้าวังซ้ายนครแพร่
- 5. เจ้าราชวงศ์(พระนามเดิมไม่ปรากฏ) เจ้าราชวงศ์นครแพร่ สมรสกับเจ้าบัวคำ และเจ้าบัวจีน (หลักฐานจากที่ท่านสร้างพระคัมภีร์อุทิศแด่ พ่อเจ้าวังขวา บิดาท่าน) มีโอรส 1 คน
- เจ้าพุทธวงศ์
- แม่เจ้ากันธิมาเทวี ราชธิดาในเจ้าหลวงเศรษฐีคำฟั่น เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1 และเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 กับหม่อมคำแลบ มีราชธิดา 1 พระองค์ คือ
- แม่เจ้ากัลยา[3]
เมื่อพระยาเทพวงศ์ถึงแก่พิราลัย ในปีพ.ศ. 2359 พระไชยราชาราชโอรสองค์โต จึงได้เสด็จขึ้นครองนครแพร่ต่อจากพระองค์เป็นพระยาอินทวิไชย
ราชกรณียกิจ
- ทรงบูรณะวัดหัวข่วง(วัดสำเภา) และวัดศรีชุม(วัดท่านางเหลียว) เมืองแพร่
- ก่อนปีพ.ศ. 2353 มีการขุดเหมืองหลวง เพื่อให้ชาวเมืองได้ใช้น้ำโดยการผันน้ำจากลำน้ำแม่สาย
พระองค์ทรงเป็นเจ้าหลวงที่พูดจาไพเราะน่าฟัง พูดเก่ง พูดจาสิ่งใดใครๆ ก็เชื่อฟังหมดจนชาวเมืองให้การเคารพนับถือ จึงตั้งสมญานามว่า "เจ้าหลวงลิ้นตอง (ลิ้นทอง)" อันเป็นนามที่สื่อถึงความสามารถด้านเจรจากับทุกฝ่ายผลประโยชน์ที่ลงตัวของกลุ่มชนมีผลสืบเนื่องให้เมืองแพร่ธำรงอยู่หนึ่งในห้าหัวเมืองประเทศราชล้านนา
พระอิสริยยศ
- ก่อนพ.ศ. 2330 พระเมืองไชย หรือแสนซ้าย
- พ.ศ. 2330-2348 รั้งตำแหน่งพระยานครแพร่
- พ.ศ. 2348-2359 พระยานครแพร่
อ้างอิง
- ↑ วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือและตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. หน้า 20. ISBN 978-616-220-054-0
- ↑ "เจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง (ลิ้นทอง)". วังฟ่อนดอตคอม. 17 กรกฎาคม 2554. สืบค้นเมื่อ 9 กุมภาพันธ์ 2559.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ วรเทวี (ณ ลำพูน) ชลวณิช. เจ้าหลวงลำพูน กรุงเทพฯ : อัมรันทร์พริ้นติ้ง. 2552
| ก่อนหน้า | พระยาเทพวงศ์ | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| พระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย) เจ้าผู้ครองนครแพร่ |
|
รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครแพร่ เจ้าผู้ครองนครแพร่ (พ.ศ. 2330 - พ.ศ. 2348 พ.ศ. 2348 - พ.ศ. 2359) |
|
พระยาอินทวิไชย เจ้าผู้ครองนครแพร่ |