สภาล่าง

สภาล่าง (อังกฤษ: lower house) เป็นหนึ่งในสองสภาของระบบสองสภา อีกสภาหนึ่งได้แก่ สภาสูง ในแต่ละประเทศ สภาล่างจะมีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไป ตัวอย่างสภาล่าง เช่น สภาผู้แทนราษฎร

ถึงแม้ว่าตำแหน่งทางทฤษฎีจะอยู่ "ข้างล่าง" ของสภาสูง แต่ในความเป็นจริง "สภาล่าง" เกือบทุกประเทศในโลกกลับมีอำนาจมากกว่า "สภาสูง" ความเหนือชั้นกว่าของสภาล่างเกิดจากข้อจำกัดพิเศษที่บังคับใช้กับสภาสูง (ไม่ว่าจะเป็นไปตามกฎหมายหรือเห็นได้โดยชัดแจ้งในระเบียบวิธีการประชุม) ที่สามารถทำได้เพียงการชะลอการออกกฎหมายให้ช้าลง แต่ไม่อาจใช้อำนาจยับยั้งการออกกฎหมาย (veto)ได้ หรืออาจไม่มีอำนาจควบคุมกฎหมายเกี่ยวกับการเงิน ภายใต้ระบบรัฐสภาถือเป็นเรื่องปกติที่สภาล่างเท่านั้นที่มีอำนาจหน้าที่ในการกำหนดตัวหัวหน้ารัฐบาล หรือนายกรัฐมนตรี และยังสามารถถอดถอนผ่านการออกเสียงไม่ไว้วางใจได้อีกด้วย แต่ก็มีข้อยกเว้นอยู่บ้าง เช่น นายกรัฐมนตรีของญี่ปุ่น ซึ่งเลือกจากการสนับสนุนของทั้งสองสภาไดเอต การร่างกฎหมายที่ทำได้โดยสภาเดียวเรียกว่า "ระบบสภาเดียว"

ลักษณะโดยทั่วไป

จากการเปรียบเทียบกับสภาสูง สภาล่างส่วนใหญ่จะมีลักษณะที่แสดงให้เห็นถึงความเฉพาะดังนี้:

• มีอำนาจมากกว่า
• มาจากการเลือกตั้งโดยตรง (ถ้ามาจากการแต่งตั้งก็ถือความความนิยม)
• มีจำนวนสมาชิกมากกว่า
• เลือกตั้งบ่อยครั้งกว่า และเลือกทั้งหมดในคราวเดียวกัน
• ได้รับอำนาจทั้งหมดหรือขั้นต้นในการควบคุมงบประมาณและกฎมายเกี่ยวกับการเงิน
• สามารถลบล้างอำนาจบางประการของสภาสูง
• ในระบบประธานาธิบดี สภาล่างมีอำนาจเต็มในการฟ้องร้องฝ่ายบริหารให้ออกจากตำแหน่ง (:en:impeachment|impeachment) จากนั้น สภาสูงจึงจะทำหน้าที่สอบสวนผู้ถูกฟ้องร้อง

ตำแหน่งของสภาล่าง

ชื่อสามัญ

สภาล่างส่วนใหญ่มีชื่อเรียกคล้ายกันหลายชื่อ เช่น รัฐสภา สภาผู้แทนราษฎร สภาประชาชน สภาสามัญ ฯลฯ (House/Chamber of Representatives/the People/Commons/Deputies)

• Chamber of Deputies
• Chamber of Representatives
• House of Assembly
• สภาสามัญ House of Commons
• สภาผู้แทนราษฎร (House of Representatives)
• สภานิติบัญญัติ (Legislative Assembly)
• สภาแห่งชาติ (National Assembly) (ตรงกับ "บุนเดสแทก" Bundestag, ของเยอรมันซึ่งแปลเป็นภาษาอังกฤษว่า federal assembly)

ชื่อที่ไม่เป็นที่คุ้นเคยมาก

• Congress of Deputies - สเปน
• Dáil Éireann - สาธารณรัฐไอร์แลนด์
• House of Keys - เกาะมาน
• โลกสภา - อินเดีย
• สมัชชาแห่งชาติ National Council - สวิตเซอร์แลนด์, ออสเตรีย
• สภาเซจม์ Sejm - โปแลนด์ และ Seimas - ลิทัวเนีย
• สภาดูมาState Duma (Государственная Дума - Gosudarstvennaya Duma) - รัสเซีย
• Tweede Kamer (Second Chamber) - เนเธอร์แลนด์
• โอเดลสติง Odelsting (เฉพาะชื่อของสภาล่าง) นอร์เวย์

ดูเพิ่ม

• สภาสูง
• รายชื่อองค์นิติบัญญัติแห่งชาติของชาติต่างๆ (List of national legislatures)