กระดูกเอทมอยด์
กระดูกเอทมอยด์ (Ethmoid bone) | |
---|---|
กระดูกหุ้มสมอง | |
กระดูก 7 ชิ้นที่ประกอบกันเป็นเบ้าตา กระดูกเอทมอยด์เป็นหนึ่งในนั้นซึ่งแสดงด้วยสีน้ำตาล | |
รายละเอียด | |
ตัวระบุ | |
ภาษาละติน | os ethmoidale |
MeSH | D005004 |
TA98 | A02.1.07.001 |
TA2 | 721 |
FMA | 52740 |
ศัพท์ทางกายวิภาคของกระดูก |
กระดูกเอทมอยด์ (อังกฤษ: ethmoid bone; กรีก: ethmos แปลว่า ตะแกรง) เป็นกระดูกที่ประกอบเป็นกะโหลกศีรษะซึ่งกั้นระหว่างโพรงจมูก (nasal cavity) และสมอง (brain) ตั้งอยู่ที่เพดานของจมูก ระหว่างเบ้าตาทั้งสองข้าง กระดูกชิ้นนี้มีน้ำหนักเบาเนื่องจากมีโครงสร้างเป็นกระดูกเนื้อโปร่ง
ส่วนต่างๆ ของกระดูก
[แก้]กระดูกเอทมอยด์ประกอบด้วยส่วนต่างๆ ทั้งหมด 4 ส่วน
- แผ่นกระดูกพรุน (Cribriform plate; ภาษาละติน lamina cribrosa) แผ่นแนวนอน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของฐานกระดูกหุ้มสมอง
- แผ่นตั้งฉาก (Perpendicular plate; ภาษาละติน lamina perpendicularis) แผ่นแนวตั้งซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของผนังกลางจมูก (nasal septum)
- แลบิรินธ์ของกระดูกเอทมอยด์ (Labyrinth of ethmoid) ซึ่งเป็นส่วนด้านข้างของกระดูก
ข้อต่อ
[แก้]กระดูกเอทมอยด์เกิดข้อต่อกับกระดูกทั้งหมด 15 ชิ้น ได้แก่
- กระดูกหุ้มสมอง 4 ชิ้น คือ กระดูกหน้าผาก (frontal) , กระดูกสฟีนอยด์ (sphenoid) , และสฟีนอยดัล คองคี (sphenoidal conchae) 23 ชิ้น
- กระดูกใบหน้า 11 ชิ้น คือ กระดูกจมูก (nasal) 2 ชิ้น, กระดูกขากรรไกรบน (maxilla) 33 ชิ้น, กระดูกแอ่งถุงน้ำตา (lacrimal) 23 ชิ้น, กระดูกเพดานปาก (palatine) 2 ชิ้น, กระดูกก้นหอยของจมูกชิ้นล่าง (inferior nasal concha) 3 ชิ้น, และกระดูกโวเมอร์ (vomer) (vomer)
การบาดเจ็บ
[แก้]กระดูกเอทมอยด์เป็นกระดูกที่มีความบอบบางและบาดเจ็บได้ง่ายเมื่อมีของแข็งแหลมคมแทงเข้าไปด้านบนโพรงจมูก หรือสูดหายใจเอาของแหลมคมเข้าไปในจมูกอย่างรวดเร็ว เช่นจากอุบัติเหตุทางถนน ผู้บาดเจ็บอาจสูดหายใจเอาเศษกระจกแผงหน้าปัดรถยนต์เข้าไป แรงกระแทกอาจทำให้เศษชิ้นส่วนของกระดูกทะลุผ่านแผ่นกระดูกพรุนเข้าไปในเยื่อหุ้มสมองหรือเนื้อเยื่อสมอง ซึ่งบางครั้งอาจทำให้น้ำหล่อสมองไขสันหลัง (cerebrospinal fluid) ซึมออกมาสู่โพรงจมูก หรืออาจมีของเหลวจากจมูกรั่วเข้าไปในสมอง
การบาดเจ็บดังกล่าวอาจเกิดการฉีกขาดของเส้นประสาทรับกลิ่น (olfactory nerves) ซึ่งเป็นเส้นประสาทที่ผ่านกระดูกเอทมอยด์ และทำให้ภาวะเสียการรู้กลิ่น (anosmia) ซึ่งรวมถึงการสูญเสียการรับรส (ซึ่งต้องอาศัยการรับกลิ่น) ภาวะดังกล่าวไม่เฉพาะทำให้ขาดอรรถรสในการรับสัมผัส แต่ยังอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตเพราะผู้ป่วยจะไม่ได้รับกลิ่นควัน แก๊ส สารพิษ หรืออาหารที่เน่าเสีย
การแตกของกระดูกส่วนลามินา พาพีราซี (lamina papyracea) หรือแผ่นด้านข้างของแลบิรินธ์ของกระดูกเอทมอยด์ ซึ่งเป็นทางติดต่อระหว่างโพรงจมูกและเบ้าตาข้างเดียวกันอาจทำให้เกิดภาวะมีอากาศในเบ้าตา (orbital emphysema) การเพิ่มความดันภายในโพรงจมูก เช่นระหว่างการจาม อาจทำให้ตาโปน (exophthalmos) ชั่วคราว
บทบาทในการรับรู้สนามแม่เหล็ก
[แก้]ในนกบางชนิดและสัตว์อพยพจะมีแร่แมกนีไทต์ (แร่แม่เหล็ก) ชีวภาพอยู่ภายในกระดูกเอทมอยด์ ซึ่งช่วยในการนำทิศทางโดยอาศัยสนามแม่เหล็กโลก สำหรับในมนุษย์ก็มีแมกนีไทต์อยู่ในกะโหลกเช่นกัน แต่เชื่อว่าน่าจะเป็นเพียงโครงสร้างเหลือค้าง (vestigial structure) [1]
ภาพอื่นๆ
[แก้]-
กะโหลกศีรษะการตัดแบ่งซ้ายขวา กระดูกเอทมอยด์แสดงด้วยสีขาว
-
กระดูกเอทมอยด์ มุมมองจากด้านบน
-
แผ่นตั้งฉากของกระดูกเอทมอยด์
-
กระดูกเอทมอยด์ มุมมองจากด้านหน้า
-
กระดูกเอทมอยด์ มุมมองจากข้างขวา
-
กระดูกโหนกแก้มข้างซ้าย
-
มุมมองจากทางด้านข้างซ้ายของกะโหลกศีรษะของมนุษย์
-
มุมมองจากทางด้านหน้าของกะโหลกศีรษะของมนุษย์
-
ผนังด้านใกล้กลางของเบ้าตาข้างซ้าย
-
ฐานของกะโหลกศีรษะ พื้นผิวด้านบน
-
ผนังด้านใกล้กลางของแอ่งจมูกข้างซ้าย
-
เพดาน พื้น และผนังด้านข้างของโพรงจมูกข้างซ้าย
-
ผนังด้านข้างของโพรงจมูก แสดงตำแหน่งของกระดูกเอทมอยด์
อ้างอิง
[แก้]แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- http://www.theregister.com/2006/11/17/the_odd_body_nose_compass/
- Roche Lexicon - illustrated navigator, at Elsevier 34256.000-1