เสโต มัจฉินทรนาถ

เสโต มัจฉินทรนาถ
सेतो मच्छिन्द्रनाथ

เสโต มัจฉินทรนาถภายในชนพหา
จำพวก	อวโลกิเตศวร
นับถือใน	เนปาล
ศาสนา/ลัทธิ	ฮินดู-พุทธ

เสโต มัจฉินทรนาถ (เนปาล: सेतो मच्छिन्द्रनाथ) หรือ มัจฉินทรนาถขาว เป็นเทพในคติฮินดู-พุทธในกรุงกาฐมาณฑุ ประเทศเนปาล ถูกประดิษฐานภายในวัดชนพหา (บ้างเรียกมัจฉินทรนาถพหา) ย่านอินทรโจกใจกลางกรุงกาฐมาณฑุซึ่งก่อสร้างช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 10 ทั้งนี้เสโต มัจฉินทรนาถถือเป็นพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรรูปแบบหนึ่ง

ทุกปีจะมีเทศกาลเสโต มัจฉินทรนาถโก รถยาตรา จะมีการนำรูปเคารพของเสโต มัจฉินทรนาถประทับบนราชรถแล้วแห่แหนรอบกรุงกาฐมาณฑุ โดยนำรูปเคารพไปสรงน้ำและทาสีใหม่ พิธีกรรมดังกล่าวถือเป็นสัญลักษณ์การเปลี่ยนแปลงของชีวิต ซึ่งในช่วงพิธีกรรมนี้วัดจะปิดมิให้คนเข้าชม

นอกจากนี้ยังมีเทพอีกองค์หนึ่งที่มีลักษณะคล้ายกันคือราโต มัจฉินทรนาถหรือมัจฉินทรนาถแดงที่เมืองปาฏัน ถือเป็นเทพแห่งฝนในศาสนาพุทธแบบเนวาร

ประวัติ

ในรัชสมัยพระเจ้ายักศยะแห่งราชวงศ์มัลละและชาวเมืองกานติปุรีอาบน้ำในลำน้ำศักดิ์สิทธิ์และขึ้นไปสักการะสวยัมภูนาถเพื่อขอพรให้พวกเขาขึ้นสวรรค์เมื่อตาย เมื่อยมราชทราบเรื่องจึงเดินทางมายังสวยัมภูนาถ แต่กลับถูกพระเจ้ายักศยะและคุรุตันตระกุมตัวไว้และขอพรให้ชีวิตเป็นอมตะหากไม่ให้พรนี้ก็จะมิให้ยมราชเสด็จออกไป ยมราชจึงอธิษฐานถึงอารยอวโลกิเตศวร (คือเสโต มัจฉินทรนาถ) ให้ช่วยตน ทันที่ที่ได้รับคำอธิษฐาน อารยอวโลกิเตศวรจึงปรากฏพระองค์ขึ้นจากน้ำ วรองค์มีสีขาว ดวงเนตรเหลือบมองต่ำ มีโองการให้พระราชาสร้างวิหารที่กาลมตีและพาคมตี พร้อมกับให้จัดเทศกาลแห่แหนรูปเคารพเทพเจ้าด้วยราชรถไปรอบ ๆ เมือง เทพเจ้าจะอวยพรให้ประชาชนทุกคนประสบแต่ความสุขและมีชีวิตที่ยืนยาว