ช่วงคู่แปด

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก อ็อกเทฟ)

ช่วงคู่แปด (octave) หรือ คู่แปดสมบูรณ์ (perfect octave) มักเขียนย่อเป็น 8ve หรือ P8 คือขั้นคู่เสียง (interval) ที่เทียบจากโน้ตดนตรีตัวหนึ่งไปสู่โน้ตตัวหนึ่งในระดับเสียงที่ต่างกัน ซึ่งโน้ตตัวนั้นมีความถี่เป็นครึ่งหนึ่งหรือเป็นสองเท่าจากโน้ตตัวเดิม และเหตุที่เรียกว่าขั้นคู่แปด เนื่องจากตัวโน้ตสองตัวที่อยู่ห่างกัน 8 ขั้นบนบันไดเสียง (หรือ 12 ครึ่งเสียง) จะเกิดสมบัติดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นบันไดเสียงเมเจอร์หรือบันไดเสียงไมเนอร์

ตัวอย่าง[แก้]

ตัวอย่างช่วงคู่แปดจาก G4 ไปยัง G5

สมมติให้โน้ตตัวหนึ่งมีความถี่เสียงที่ 440 เฮิรตซ์ (เสียง ลา) โน้ตที่มีช่วงคู่แปดเหนือโน้ตนี้จะอยู่ที่ 880 เฮิรตซ์ (เสียง ลา สูง) ซึ่งเป็นสองเท่าของโน้ตเดิม และช่วงคู่แปดใต้โน้ตนี้จะอยู่ที่ 220 เฮิรตซ์ (เสียง ลา ต่ำ) ซึ่งเป็นครึ่งหนึ่งของโน้ตเดิม เป็นต้น อัตราส่วนระหว่างความถี่เสียงของโน้ตสองตัวที่ต่างกันหนึ่งช่วงคู่แปดคือ 2:1

สัญกรณ์[แก้]

ตัวอย่างโน้ตตัวเดียวกันในแต่ละห้อง แต่กำกับไว้ด้วยสัญกรณ์ช่วงคู่แปด

การกำหนดช่วงคู่แปดบนบรรทัดห้าเส้น จะกระทำเพื่อลดการใช้เส้นน้อย เมื่อตัวโน้ตอยู่ในตำแหน่งสูงหรือต่ำเกินไปซึ่งทำให้อ่านยาก สัญกรณ์ของช่วงคู่แปดจะกำกับไว้ที่เหนือหรือใต้กลุ่มของตัวโน้ต มีรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้ (คำในวงเล็บมาจากภาษาอิตาลี)

  • 8va (ottava) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นหนึ่งช่วงคู่แปด
  • 8vb (ottava bassa) หมายถึงให้เล่นเสียงต่ำลงหนึ่งช่วงคู่แปด
  • 15ma (quindicesima) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นสองช่วงคู่แปด
  • 15mb (quindicesima bassa) หมายถึงให้เล่นเสียงต่ำลงสองช่วงคู่แปด

นอกจากนี้ยังมีการเติมสัญกรณ์เพิ่มเพื่อให้เล่นต่อไปเรื่อย ๆ เช่น c. 8va (coll'ottava) หมายถึงให้เล่นเสียงสูงขึ้นหนึ่งช่วงคู่แปดตั้งแต่จุดที่กำหนดเป็นต้นไป จนกว่าจะถูกยกเลิกด้วย loco หรือที่พบได้บ่อยกว่าคือการใช้เส้นประคร่อมลงไปเพื่อกำหนดระยะยกเลิกช่วงคู่แปด