วัดเขาแก้ว (จังหวัดนครสวรรค์)
วัดเขาแก้ว | |
---|---|
ชื่อสามัญ | วัดเขาแก้ว |
ที่ตั้ง | เลขที่ 1 หมู่ 4 ตำบลพยุหะคีรี อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ 60130 |
ประเภท | วัดราษฎร์ |
นิกาย | มหานิกาย |
เจ้าอาวาส | พระครูนิวิฐมณีวงศ์ (สะอาด อาวุฑสีโล) |
เวลาทำการ | 07.00 -18.00 น. |
จุดสนใจ | รอยพระพุทธบาทจำลองบนมณฑป |
กิจกรรม | ปฏิบัติธรรม บริเวณวิปัสสนสถาน |
การถ่ายภาพ | อนุญาตให้ถ่ายภาพได้ |
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา |
วัดเขาแก้ว เป็นวัดประจำตำบลพยุหะคีรี อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ มีพื้นที่บริเวณวัดติดกับเขาแก้ว และเป็นที่ตั้งของโรงเรียนพยุหะวิทยา (วัดเขาแก้ว)
ประวัติ
[แก้]สันนิษฐานว่า วัดเขาแก้วนั้น ตั้งมาตั้งแต่ประมาณปี พ.ศ. 1900 สมัยสุโขทัยเป็นราชธานี ได้ชื่อวัดเขาแก้วเพราะ บริเวณที่ตั้งของวัดแห่งนี้ ด้านหลังติดเขา ซึ่งสภาพหินจะมีลักษณะเหลี่ยมใส คล้ายแก้ว จึงเรียกนามว่า เขาแก้ว และเรียกวัดแห่งนี้ว่า วัดเขาแก้ว อนึ่ง มีตำนานเล่าต่อๆ กันมาว่า บนเขาแก้วมีถ้ำ ภายในถ้ำมีวัวหัวแด่นตัวใหญ่ ยืนเฝ้าสมบัติอยู่ ชาวบ้านจึงเรียกว่าบ้าน วัวหน้าแด่น ภายหลังก็เพี้ยนมาจนเป็น บ้านหัวแด่น ภายในวัดมีวัตถุโบราณหลายชิ้น และศาสนสถานโบราณอยู่หลายแห่ง อายุก็คาดว่าอยู่สมัยราวๆ กรุงสุโขทัยเป็นราชธานี[1]
ปัจจุบัน ได้รับการรับรองเป็นโบราณสถานของจังหวัดนครสวรรค์ เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2566 [2]
ความสำคัญ
[แก้]- ศูนย์เรียนธรรมบาลีแห่งแรกของจังหวัดนครสวรรค์
- ที่ตั้ง โรงเรียนพยุหะวิทยา (วัดเขาแก้ว)
- ที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลอง
- สำนักวิปัสสนากรรมฐานใหญ่ของอำเภอพยุหะคีรี
คณะสังฆาธิการ
[แก้]- พระครูนิวิฐมณีวงศ์ (สะอาด อาวุฑสีโล) ตำแหน่งเจ้าอาวาส,อดีตเจ้าคณะตำบลท่าน้ำอ้อย[3] [4]
- พระครูนิเทศเขมรัตน์ (เกรียงไกร เขมะปญฺโญ) ตำแหน่ง เจ้าคณะตำบลเขากะลา[5]
- พระแปลก รัตนวัณโณ ตำแหน่งรองเจ้าอาวาส
- พระ ก้าน สิรินธโร ตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าอาวาส
- พระ มงคล เขมปุญโญ ตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าอาวาส และเจ้าสำนักวิปัสสนา
- พระครูวินัยธร เจษฎา ยัสวัณโณ ตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าอาวาส
- พระสมบูรณ์ ปัญญาวชิโร ตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าอาวาส
อดีตพระสังฆาธิการ
[แก้]- พระธรรมไตรโลกาจารย์ (ยอด อกฺกวํโส) ตำแหน่ง อดีตเจ้าคณะจังหวัดนครสวรรค์,อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว [6]
- พระครูนิวาสธรรมขันธ์ (เดิม พุทฺธสโร) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว,อดีตเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี,อดีตเจ้าอาวาสวัดหนองโพ
- พระครูนิสิตคุณากร (กัน คงฺครตโน) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว,อดีตเจ้าคณะตำบลพยุหะ
- พระครูนิยุตต์ธรรมกิจ (บุญธรรม ธมฺมปฺปสาโท) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว,อดีตเจ้าคณะตำบลพยุหะ,อดีตเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี
- พระครูนิทัศนพลธรรม (ต่อ พลธมฺโม) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว
- พระครูนิทัศน์ธรรมเวที (ปลด ปิยธโร) ตำแหน่ง อดีตรองเจ้าอาวาส,อดีตเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี [7]
โบราณสถานที่สำคัญ
[แก้]- ซากโบสถ์เก่าด้านเหนือของวัด
- ซากวิหารเก่าบนยอดเขา
- เจดีย์ยอดนพศูลและพระปรางค์ 5 ยอด สมัยสุโขทัย
- โบสถ์เก่าหลังที่สอง สมัยพระนารายณ์มหาราช (จากเงินพดด้วงที่มีตราประจำรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช)
ประเพณีที่สำคัญ
[แก้]- ประเพณีงานวัดเขาเพ็ญเดือน 3
- ประเพณีสรงน้ำพระวันสงกรานต์
- ประเพณีสวดมนต์ข้ามปีวันสิ้นปี
แหล่งศูนย์รวมศรัทธาประชาชน
[แก้]- วิหารบูรพาจารย์สามหลวงพ่อศักดิ์สิทธิ์
- รอยพระพุทธบาทจำลอง บนมณฑป
- สามหลวงพ่อหินหยกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
ลำดับที่ | รายนาม | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ | รวมเวลา |
1 | หลวงพ่อคูหา | พ.ศ. 2254 | พ.ศ. 2275 | 21 ปี |
2 | หลวงพ่อเฒ่าไท | พ.ศ. 2275 | พ.ศ. 2305 | 30 ปี |
3 | หลวงพ่อโพ | พ.ศ. 2305 | พ.ศ. 2350 | 45 ปี |
4 | หลวงพ่อขำ | พ.ศ. 2350 | พ.ศ. 2393 | 43 ปี |
5 | พระครูนิวาศธรรมขันธ์ ( หลวงพ่อเดิม ) | พ.ศ. 2393 | พ.ศ. 2438 | 45 ปี |
6 | พระอาจารย์ไผ่ | พ.ศ. 2438 | พ.ศ. 2448 | 10 ปี |
7 | พระอาจารย์แก้ว | พ.ศ. 2448 | พ.ศ. 2457 | 9 ปี |
8 | พระสมุห์แดง | พ.ศ. 2457 | พ.ศ. 2467 | 10 ปี |
9 | พระธรรมไตรโลกาจารย์ ( ยอด อํกวํโส )[7] | พ.ศ. 2467 | พ.ศ. 2489 | 22 ปี |
10 | พระครูนิสิตคุณากร(กัน คงฺครตโน) | พ.ศ. 2489 | พ.ศ. 2513 | 24 ปี |
11 | พระครูนิยุตต์ธรรมกิจ (บุญธรรม ธมฺมปฺปสาโท) | พ.ศ. 2513 | พ.ศ. 2523 | 10 ปี |
12 | พระครูนิทัศนพลธรรม (ต่อ พลธมฺโม) | พ.ศ. 2523 | พ.ศ. 2563 | 40 ปี |
13 | พระเทพปริยัติเมธี (สฤษดิ์ สิริธโร ป.ธ.๙ ,รศ.ดร.) (รักษาการชั่วคราว) | 15 มกราคม พ.ศ. 2563 | 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563 | 22 วัน |
14 | พระราชรัตนเวที (ประเสริฐ โชติธมฺโม ป.ธ.๗ ,ดร.) (รักษาการชั่วคราว) | 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563 | มีนาคม พ.ศ. 2565 | 2 ปี |
15 | พระครูนิภาธรรมวงศ์ (ประเทือง อริยวํโส) (รักษาการชั่วคราว) | มีนาคม พ.ศ. 2565 | 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 | 8 เดือน |
16 | พระครูนิวิฐมณีวงศ์ (สะอาด อาวุฑสีโล) (รักษาการเจ้าอาวาส) | 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 | 30 มิถุนายน พ.ศ. 2566 | 6 เดือน |
17 | พระครูนิวิฐมณีวงศ์ (สะอาด อาวุฑสีโล) | 30 มิถุนายน พ.ศ. 2566 | ปัจจุบัน |
อ้างอิง
[แก้]- ↑ อุดมมงคลมุทิตาจิตสักการะ บูชาปูชนียาจารย์ ๗๒ ปี , หน้า 107
- ↑ https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/140D149S0000000004600.pdf ประกาศกรมศิลปากร เรื่อง รายชื่อโบราณสถานในเขตจังหวัดนครสวรรค์
- ↑ https://sangkhatikan.com/monk_view.php?ID=1185
- ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-06-09. สืบค้นเมื่อ 2018-05-29.
- ↑ https://sangkhatikan.com/Primate.php?P=%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%844&PR=%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B9%8C
- ↑ https://sangkhatikan.com/monk_view.php?ID=14386
- ↑ อำเภอพยุหะคีรี
- ↑ อุดมมงคลมุทิตาจิตสักการะ บูชาปูชนียาจารย์ ๗๒ ปี , หน้า 107 - หน้า 111
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- ประวัติหลวงพ่อกัน เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ประวัติวัดเขาแก้ว