ราชกุมารี

พระราชกุมารี
ผู้ดำรงตำแหน่งคนปัจจุบัน เจ้าหญิงแอนน์ ตั้งแต่ ค.ศ. 1987
การเรียกขาน	Her Royal Highness Ma'am
จวน	พระราชวังเซนต์เจมส์
ผู้แต่งตั้ง	พระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักร
วาระ	ตลอดพระชนม์
ผู้ประเดิมตำแหน่ง	เจ้าหญิงแมรี พระราชกุมารีและเจ้าหญิงแห่งออเรนจ์

ราชกุมารี (อังกฤษ: The Princess Royal) เป็นพระอิสริยยศตามราชประเพณี (แต่ไม่เป็นแบบอัตโนมัติ) ซึ่งพระมหากษัตริย์สหราชอาณาจักรพระราชทานแก่พระราชธิดาพระองค์ใหญ่ที่สุด โดยเจ้าหญิงพระองค์นั้นจะดำรงพระอิสริยยศนี้อยู่ตลอดพระชนม์ชีพ ดังนั้นจึงไม่สามารถที่จะสถาปนาเจ้าหญิงพระองค์อื่นให้เป็นราชกุมารีอีกพระองค์ได้ (โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ไม่เคยทรงดำรงตำแหน่งราชกุมารีเลย) จวบจนถึงปัจจุบันนี้ได้มีราชกุมารีมาแล้วทั้งสิ้น 7 พระองค์ โดยพระองค์ล่าสุดคือ เจ้าหญิงแอนน์ พระราชกุมารี

พระอิสริยยศนี้เกิดขึ้นเมื่อสมเด็จพระราชินีเฮนเรียตตา มาเรีย (พ.ศ. 2252 - 2312) พระราชธิดาในพระเจ้าอ็องรีที่ 4 แห่งฝรั่งเศส และพระมเหสีในพระเจ้าชาลส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ มีพระประสงค์จะเลียนแบบการสถาปนาพระอิสริยยศ "Madame Royale" ให้กับพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ของกษัตริย์ฝรั่งเศส พระอิสริยยศนี้จะต้องได้รับพระบรมราชานุญาต (Royal Warrant) ไม่ใช่สถาปนาจากพระราชสัญญาบัตร (Letters Patent) และไม่ได้พระราชทานแก่พระราชธิดาพระองค์ใหญ่โดยอัติโนมัติ หากแต่จะเป็นการแต่งตั้งจากพระราชวินิจฉัยของพระมหากษัตริย์

เจ้าหญิงแมรี (หรือสมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 2) (พ.ศ. 2208 - 2237) พระราชธิดาพระองค์ใหญ่ในพระเจ้าเจมส์ที่ 2 และพระมเหสีในพระเจ้าวิลเลียมที่ 3 แห่งอังกฤษ (พ.ศ. 2193 - 2245) และเจ้าหญิงโซฟี โดโรเทอา พระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวในพระเจ้าจอร์จที่ 1 และต่อมาเป็นพระมเหสีในพระเจ้าฟรีดริช วิลเฮล์มที่ 1 แห่งปรัสเซีย ทั้งสองทรงเหมาะสมกับพระอิสริยยศนี้ หากแต่ไม่ทรงได้รับพระราชทาน

รายพระนามราชกุมารี

เจ้าหญิงที่ทรงเคยดำรงพระอิสริยยศเป็น "ราชกุมารี" อย่างเป็นทางการมีจำนวน 7 พระองค์ ดังนี้

  เป็นที่ถกเถียง

ลำดับ	พระรูป	พระนาม ชาตะ	ดำรงตำแหน่ง จาก (ปี) ถึง (ปี)	พระราชธิดาใน	ปีที่เสกสมรส	พระสวามี ชาตะ	หมายเหตุ
1		เจ้าหญิงแมรี พระราชกุมารี 1631–1660	1642–1660	พระเจ้าชาลส์ที่ 1 1600–1649	1641	เจ้าชายวิลเลียมที่ 2 แห่งออเรนจ์ 1626–1650
—		เจ้าหญิงลุยซา มาเรีย สจวร์ต 1692–1712	1692–1712	พระเจ้าเจมส์ที่ 2 1633–1701	—	—
2		เจ้าหญิงแอนน์ พระราชกุมารี 1709–1759	1727–1759	พระเจ้าจอร์จที่ 2 1683–1760	1734	เจ้าชายวิลเลียมที่ 4 แห่งออเรนจ์ 1711–1751
3		เจ้าหญิงชาร์ลอตต์ พระราชกุมารี 1766–1828	1789–1828	พระเจ้าจอร์จที่ 3 1738–1820	1797	พระเจ้าฟรีดริชที่ 1 แห่งเวือร์ทเทิมแบร์ค 1754–1816
4		เจ้าหญิงวิกตอเรีย พระราชกุมารี 1840–1901	1841–1901	สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย 1819–1901	1858	จักรพรรดิฟรีดริชที่ 3 แห่งเยอรมนี 1831–1888	ทายาทโดยสันนิษฐาน 1840–1841
5		เจ้าหญิงลูอีส พระราชกุมารี 1867–1931	1905–1931	สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 1841–1910	1889	อเล็กซานเดอร์ ดัฟฟ์ ดยุกที่ 1 แห่งไฟฟ์ 1849–1912
6		เจ้าหญิงแมรี พระราชกุมารี 1897–1965	1932–1965	สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5 1865–1936	1922	เฮนรี ลาสเซลเลส เอิร์ลที่ 6 แห่งแฮร์วูด 1882–1947
7		เจ้าหญิงแอนน์ พระราชกุมารี 1950–	1987–ปัจจุบัน	สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 1926–2022	1973–1992	ร้อยเอกมาร์ก ฟิลลิปส์ 1948-
					1992	เซอร์ทิโมธี ลอเรนซ์ 1955–

ราชกุมารีในประเทศไทย

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ได้ทรงพระนิพนธ์แปลพระอิสริยยศ Princess Royal ไว้ในหนังสือเกิดวังปารุสก์ และพระนิพนธ์อีกหลายเล่มว่า เจ้าฟ้าพระวรกุมารี บ้างทรงทับศัพท์ตรงตัวว่า เจ้าฟ้าหญิงรอยัล

ส่วนสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศขึ้นเป็น "สยามบรมราชกุมารี" ซึ่งเป็นพระอิสริยยศที่เทียบเท่า "ราชกุมารี"