ภาษาตาตาร์
ภาษาตาตาร์ | |
---|---|
татарча / tatarça / تاتارچا | |
ประเทศที่มีการพูด | รัสเซีย ไซบีเรีย จีน ตุรกี โปแลนด์ ยูเครน ฟินแลนด์ และเอเชียกลาง |
จำนวนผู้พูด | 8 ล้านคน (ไม่พบวันที่) |
ตระกูลภาษา | |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | สาธารณรัฐตาตาร์สถาน |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | tt |
ISO 639-2 | tat |
ISO 639-3 | tat |
ภาษาตาตาร์ เป็นภาษากลุ่มเติร์กิก พูดโดยชาวตาตาร์ จัดเป็นภาษารูปคำติดต่อ มีผู้พูดในบางส่วนของยุโรป รัสเซีย ไซบีเรีย จีน ตุรกี โปแลนด์ ยูเครน ฟินแลนด์ และเอเชียกลาง เป็นภาษาราชการของสาธารณรัฐตาตาร์สถาน เขียนด้วยอักษรซีริลลิกโดยมีอักษรเฉพาะที่ไม่ได้ใช้ในภาษากลุ่มสลาวิก
การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์[แก้]
มีผู้พูดในรัสเซีย เอเชียกลาง ยูเครน โปแลนด์ จีน ฟินแลนด์และตุรกี ภาษาตาตาร์เป็นภาษาแม่ของผู้พูดภาษาบัศกีร์ 400,000 คน โดยเฉพาะที่อยู่ในยูฟา ชาวตาตาร์ 94% และชนกลุ่มอื่นที่อยู่ในตาตาร์สถาน 7% บอกว่าตัวเองรู้ภาษาตาตาร์ ใน พ.ศ. 2545[1]
สถานะการเป็นภาษาราชการ[แก้]
ภาษาตาตาร์เป็นภาษาราชการของสาธารณรัฐตาตาร์สถาน อักษรทางการของภาษาตาตาร์เป็นอักษรซีริลลิกและเพิ่มตัวอักษรที่ไม่พบในภาษากลุ่มสลาฟอื่นๆ บางครั้งมีการใช้อักษรอื่นๆ เช่น อักษรละติน และอักษรอาหรับ การใช้ในการตีพิมพ์และในอินเทอร์เน็ตเป็นอักษรซีริลลิก แต่ในที่ๆภาษาตาตาร์ไม่ได้เป็นภาษาราชการ อักษรที่ใช้ขึ้นกับความถนัดของผู้เขียน
ภาษาตาตาร์เสมือนเป็นภาษาราชการในรัสเซียเมื่อ พ.ศ. 2460 แต่เฉพาะในสาธารณรัฐโซเวียตสังคมนิยมตาตาร์-บัศกีร์ และเป็นภาษาราชการในรัฐอีเดล-ยูราล
การใช้ภาษาตาตาร์เริ่มลดลงตั้งแต่ พ.ศ. 2473 ใน พ.ศ. 2523 ไม่มีการสอนในโรงเรียนในเมือง มีแต่ในโรงเรียนในชนบท ผู้พูดภาษาตาตาร์มีโอกาสเข้าเรียนในมหาวิทยาลัยน้อย เพราะในมหาวิทยาลัยสอนเป็นภาษารัสเซีย อย่างไรก็ตาม ภาษาตาตาร์ยังไม่จัดว่าเป็นภาษาใกล้ตาย เพราะมีการสอนด้วยภาษาตาตาร์ระดับสูงในตาตาร์สถาน การใช้ภาษาตาตาร์เป็นภาษาเขียนพบเฉพาะในหมู่ผู้พูดภาษาตาตาร์
สำเนียง[แก้]
ภาษาตาตาร์มีสำเนียงหลักสามสำเนียงคือ สำเนียงตะวันตก (Mişä) สำเนียงกลาง (ใช้ทั่วไป) และสำเนียงตะวันออก (ไซบีเรียนตาตาร์) แต่ละสำเนียงยังแบ่งเป็นสำเนียงย่อยได้อีก
ภาษารัสเซียมีอิทธิพลต่อภาษาตาตาร์ มีการใช้คำและวลีภาษารัสเซียด้วยไวยากรณ์ภาษาตาตาร์ หรือมีการใช้ไวยากรณ์ภาษารัสเซียในหนังสือภาษาตาตาร์
ภาษาตาตาร์ไซบีเรียเป็นสำเนียงที่ต่างจากภาษาตาตาร์ที่ใช้ในการเขียน สำเนียงนี้เคยใช้เป็นภาษาเขียนในช่วงก่อน พ.ศ. 2473 หลังจากนั้นจึงเปลี่ยนมาใช้ภาษารัสเซีย ภายในสำเนียงนี้เองยังมีความแตกต่างทางด้านไวยากรณ์.[2]โดยเฉพาะไซบีเรียตะวันตก ส่วนภาษาของชาวชูเลียม ตาตาร์ ถือเป็นภาษาเอกเทศต่างหาก
ตาตาร์ในรัสเซีย[แก้]
มีผู้พูดภาษาตาตาร์ในรัสเซียราว 5,300,000 คน โดยเป็นชาวตาตาร์ 4,500,000 คน ส่วนที่เหลือเป็นชาวบัศกีร์ 520,000 คน ชาวรัสเซีย 130,000 คน ชาวชูวาส 70,000 คน ชาวมาริส 42,000 คน ชาวอุดเมิร์ธ และมอร์ดวินส์ มีชาวพื้นเมืองที่พูดภาษาตาตาร์ในตาตาร์สถาน ได้แก่ ชาวอาเซอรี ชาวคาซัค ชาวอาร์เมเนีย และชาวยิว
ไวยากรณ์[แก้]
ภาษาตาตาร์เป็นภาษารูปคำติดต่อเช่นเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆ
ประวัติ[แก้]
บรรพบุรุษของภาษาตาตาร์คือภาษาโบลการ์ที่ตายแล้วและภาษาเคียปชัก ภาษาตาตาร์ไครเมียไม่ถือเป็นภาษาใกล้เคียง สำเนียงที่ใช้เป็นมาตรฐานสำหรับการเขียนคือสำเนียงกลางที่ใช้ในตาตาร์สถานและสำเนียงโบราณ ทั้งสองสำเนียงนี้อยู่ในภาษากลุ่มเคียปชักซึ่งเป็นกลุ่มย่อยของภาษากลุ่มเตอร์กิก ภาษาตาตาร์ได้รับอิทธิพลจากภาษากลุ่มคอเคเซียน ภาษากลุ่มสลาฟ และภาษากลุ่มฟินโน-อูกริก ที่ใช้พูดในบริเวณแม่น้ำโวลการ์มาก
สัทวิทยา[แก้]
ระบบเสียงสระ[แก้]
ภาษาตาตาร์มีเครื่องหมายแทนเสียงสระ 16 ตัว เช่นเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆ ภาษาตาตาร์มีการเปลี่ยนเสียงสระ สระบางตัวแยกเป็นสระหน้าและสระหลังด้วย สระหน้า: ä [æ~ə], â [æ], e [e], é [ɛ], i [i], ó [ø], ö [œ], ü [y] สระหลัง: a [ɑ~ʌ], á [ɑ], í [ɯɪ], ı [ɯ~ɨ:], o [o~o:], u–ú [u]
ระบบเสียงพยัญชนะ[แก้]
หน่วยเสียงในภาษาตาตาร์ส่วนใหญ่ใกล้เคียงหรือเหมือนกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆ เสียง /f/, /x/ และ /ʒ/ เป็นเสียงที่ยืมมาจากภาษาอาหรับและภาษาในยุโรปตั้งแต่ยุคกลาง ส่วนเสียง /v/ ยืมมาในพุทธศตวรรษที่ 25 ความแตกต่างระหว่างเสียง /h/ และ /x/ เริ่มเกิดขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 15 เมื่อมีการใช้คำ อัลลอหฺ และการได้รับอิทธิพลจากภาษาอาหรับและภาษาเปอร์เซีย ในยุคที่อยู่ภายใต้การปกครองของสหภาพโซเวียต การปรากฏของเสียง /h/ ลดลงมาก
ริมฝีปาก | ริมฝีปากกับฟัน | ฟัน | ปุ่มเหงือก | หลังปุ่มเหงือก | เพดานแข็ง | เพดานอ่อน | ลิ้นไก่ | เส้นเสียง | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
เสียงระเบิด | [ p ] | [ b ] | [ t ] | [ d ] | [ k ] | [ ɡ ] | [ q ] | |||||||||
เสียงนาสิก | [ m ] | [ n ] | [ ŋ ] | |||||||||||||
เสียงเสียดแทรก | [ f ] | [ v ] | [ s ] | [ z ] | [ ʃ ] [ ɕ ] |
[ ʒ ] [ ʑ ] |
[ ɣ ] | [ h ] | ||||||||
เสียงรัว | [ r ] | |||||||||||||||
เสียงเปิด | [ j ] | |||||||||||||||
เสียงเปิดข้างลิ้น | [ l ] |
ระบบการเขียน[แก้]
ภาษาตาตาร์มีประวัติการเขียนด้วยอักษรหลายชนิด การเขียนเริ่มแรกประยุกต์มาจากภาษาโบลการ์ ซึ่งใช้อักษรออร์คอนก่อน พ.ศ. 1463 ต่อจากนั้น เปลี่ยนมาใช้อักษรอาหรับ จนถึง พ.ศ. 2471 ในช่วง พ.ศ. 2470 – 2481 ใช้อักษรละติน ส่วนในรัสเซียและในตาตาร์สถานได้เปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิก ต่อมาในราว พ.ศ. 2543 ได้มีการปรับปรุงการเขียนด้วยอักษรละตินใหม่และเป็นที่นิยมใช้ทางอินเทอร์เน็ต แต่มีใช้ในรัสเซียน้อยเพราะมีกฎหมายบังคับให้ทุกภาษาในรัสเซียต้องเขียนด้วยอักษรซีริลลิก
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Russian Census 2002. 6. Владение языками (кроме русского) населением отдельных национальностей по республикам, автономной области и автономным округам Российской Федерации(Knowledge of languages other than Russian by the population of republics, autonomous oblast and autonomous districts)(รัสเซีย)
- ↑ Information about Siberian Tatar
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- Tatar language on Ethnologue
- ภาษาตาตาร์ ที่เว็บไซต์ Curlie (อังกฤษ)
- ภาษาตาตาร์ ที่เว็บไซต์ Curlie (ตาตาร์)
- Tatar dictionaries ที่เว็บไซต์ Curlie (อังกฤษ)
- Web directory ที่เว็บไซต์ Curlie (ตาตาร์)
- Tatar.Net
การเรียนภาษา[แก้]
- Information about Tatar writing
- Textbook on morphology of Tatar language (รัสเซีย)
- Course of Tatar language (รัสเซีย)
- Tatar tele turında säxifä (Tatar dili hakkinda sahife)
- Tatar.com.ru: Tatar language course (รัสเซีย)
สื่อ[แก้]
- — Tatar newspaper (รัสเซีย) (character coding: Cyrillic, Windows-1251)
ประวัติศาสตร์และวรรณคดี[แก้]
- Tatar poetry (ตาตาร์)
- Tatar myths, including the story of Şüräle (รัสเซีย)
- Tatar library
- Tatar Electronic Library (รัสเซีย) (ตาตาร์)
- Links to other Tatar language resources
- Tatars' history in the Turkic world perspective (Volga Bulgars links are under the "History" and "Genetics" tabs)
- Tatars' history, with details on Samara Oblast (รัสเซีย)