ข้ามไปเนื้อหา

กลุ่มภาษาคอเคเซียน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก ภาษากลุ่มคอเคเซียน)
กลุ่มชาติพันธุ์ภาษาศาสตร์ในภูมิภาคคอเคซัส (ค.ศ. 1995)

กลุ่มภาษาคอเคเซียน (อังกฤษ: Caucasian languages) เป็นกลุ่มภาษาใหญ่และมีภาษาหลากหลายภาษาที่พูดโดยประชากรมากกว่า 10 ล้านคนทั้งในและรอบเทือกเขาคอเคซัส ซึ่งตั้งอยู่ระหว่างทะเลดำกับทะเลสาบแคสเปียน

การเปรียบเทียบเชิงภาษาศาสตร์จัดแบ่งภาษาในบริเวณนี้ออกเป็นหลายตระกูลที่มีความเกี่ยวพันกันเพียงเล็กน้อยหรือแทบจะไม่มีเลย อย่างไรก็ตาม ภาษาในคอเคซัสบางครั้งถูกเรียกอย่างผิด ๆ ว่าเป็นตระกูลของภาษา[1] Asya Pereltsvaig รายงานว่า "ความแตกต่างทางไวยากรณ์ระหว่างกลุ่มภาษาทั้งสามนั้นถือว่ามีมาก [...] ความแตกต่างเหล่านี้ทำให้ภาษาศาสตร์เชิงประวัติศาสตร์แบบอนุรักษ์นิยมกว่าต้องปฏิบัติต่อตระกูลภาษาทั้งสามของคอเคซัสว่าไม่เกี่ยวข้องกัน"[2]

ตระกูลภาษาที่พบในเทือกเขาคอเคซัส

[แก้]
กลุ่มภาษาคอเคเซียน
(เชิงพื้นที่)
ภูมิภาค:คอเคซัส
การจําแนก
ทางภาษาศาสตร์
:
ไม่มีเพียงตระกูลเดียว
กลอตโตลอก:None

สามกลุ่มภาษานี้ไม่มีประชากรพื้นเมืองที่อาศัยนอกคอเคซัสในปัจจุบัน และถือว่าเป็นประชากรพื้นเมืองในบริเวณนี้ คำว่ากลุ่มภาษาคอเคเซียนโดยทั่วไปจำกัดเฉพาะกลุ่มภาษาเหล่านี้ที่มีผู้พูดประมาณ 11.2 ล้านคน[3]

ลักษณะร่วมกันของกลุ่มภาษาคอเคซัส ได้แก่ การมีพยัญชนะเสียงเป่าลม และโครงสร้างแบบรูปคำติดต่อชัดเจนมาก นอกจากภาษาเมเกรเลียแล้ว ภาษาในกลุ่มนี้มีลักษณะของการกเกี่ยวพันสูง

โดยทั่วไปเชื่อว่าภาษาในกลุ่มนี้มีเสียงพยัญชนะมาก แต่ความเป็นจริงจะถูกต้องเฉพาะกับกลุ่มภาษาคอเคเซียนตะวันตกเฉียงเหนือและกลุ่มภาษาคอเคเซียนตะวันออกเฉียงเหนือเท่านั้น (มีถึง 80 - 84 เสียงในภาษาอูบึก) พยัญชนะของกลุ่มภาษาคอเคเซียนใต้ไม่ต่างไปจากภาษาตระกูลอื่นมากนัก เช่นภาษาจอร์เจียมี 28 เสียง ภาษาลาซ 30 เสียง เมื่อเทียบกับภาษาอาหรับ 28 เสียง และภาษารัสเซีย 35-37 เสียง

ภาษาอื่นๆที่ใช้พูดในบริเวณเทือกเขาคอเคซัสได้แก่ตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน เช่น ภาษาอาร์มีเนีย ภาษากรีก กลุ่มภาษาอิหร่าน (ภาษาออสเซติก ภาษาตาลิซ) กลุ่มภาษาสลาวิก (ภาษารัสเซีย) และตระกูลภาษาอัลไตอิก เช่น กลุ่มภาษาเตอร์กิก (ภาษาอาเซอรี ภาษาการาเชย์-บัลการ์)และกลุ่มภาษามองโกล เช่น ภาษาคัลมึก

ความเกี่ยวข้องในระดับที่สูงขึ้น

[แก้]

หัวข้อที่เป็นที่สนใจในการศึกษาเกี่ยวกับกลุ่มภาษานี้คือจะจัดจำแนกกลุ่มภาษาคอเคเซียนทั้งสามกลุ่มเข้าในหมวดหมู่ที่สูงกว่านี้ได้อย่างไร แต่การศึกษาก็มีความซับซ้อน ทั้งในด้านวัฒนธรรมและการเมือง ทำให้มีข้อโต้แย้งในการศึกษาและยังหาข้อสรุปที่แน่นอนไม่ได้

กลุ่มภาษาคอเคเซียนเหนือ

[แก้]

นักภาษาศาสตร์บางส่วนเห็นว่าควรรวมกลุ่มภาษาคอเคเซียนตะวันตกเฉียงเหนือและกลุ่มภาษาคอเคเซียนตะวันออกเฉียงเหนือเข้าด้วยกันเป็นกลุ่มภาษาคอเคเซียนเหนือ แต่ยังไม่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง

กลุ่มภาษาไอเบอโร-คอเคเซียน

[แก้]

ไม่มีความเกี่ยวข้องอย่างชัดเจนระหว่างกลุ่มภาษาคอเคซัสใต้และกลุ่มภาษาคอเคซัสเหนือ แต่มีนักภาษาศาสตร์บางคนรวมภาษาสองกลุ่มนี้เข้าด้วยกัน เรียกว่ากลุ่มภาษาไอเบอโร-คอเคเซียน คำว่าไอเบอโรนั้น อ้างถึงราชอาณาจักรไอบีเรียคอเคซัสในจอร์เจียตะวันออกและไม่ได้เกี่ยวข้องกับคาบสมุทรไอบีเรีย

เปรียบเทียบคำศัพท์

[แก้]

ด้านล่างคือคำศัพท์พื้นฐานที่คัดเลือกมาสำหรับตระกูลภาษาทั้งสามของเทือกเขาคอเคซัส

คำศัพท์ คอเคซัสตะวันออก
เฉียงเหนือดั้งเดิม
[4]
คอเคซัสตะวันตก
เฉียงเหนือดั้งเดิม
[5]
คาร์ตเวเลียดั้งเดิม[6] จอร์เจีย
ตา *(b)ul, *(b)al *b-la *twal- tvali
ฟัน *cVl- *ca GZ *ḳb-il- k’bili
ลิ้น *maʒ-i *bza *nena- ena
มือ, แขน *kV, *kol- *q’a *qe- xeli
หลัง (ของร่างกาย) *-uqq’ *pxá zurgi
หัวใจ *rVk’u / *Vrk’u *g°ə *gul- guli
เนื้อ *(CV)-(lV)ƛƛ’ * GZ *qorc- xorci
ดวงอาทิตย์ *bVrVg *dəɣa *mz₁e- mze
ดวงจันทร์ *baʒVr / *buʒVr *məʒa *tute- mtvare
ดิน *(l)ončči *č’ə-g°ə (เซอร์แคสเชียดั้งเดิม) dedamiʦ’a
น้ำ *ɬɬin *psə (เซอร์แคสเชียดั้งเดิม) GZ *c̣q̣a- ʦ’q’ali
ไฟ *c’ar(i), *c’ad(i) *məć’°a GZ *ʓec₁xl- cecxli; xanʒari
ขี้เถ้า *rV-uqq’ / *rV-uƛƛ’ *tq°a *ṭuṭa- perpli
ถนน *-eqq’ / *-aqq’ *məʕ°á GZ *gza- gza
ชื่อ *cc’Vr, *cc’Vri *(p’)c’a *ʓ₁ax-e- saxeli; gvari
ฆ่า *-Vƛ’ *ƛ’ə́ k’vla
เผา *-Vk’ *ca; *bla/ə *c₁x- ʦ’va
รู้ *(-)Vc’ *ć’a codna
ดำ *alč’i- (*ʕalč’i-) *ć’°a šavi
กลม *goRg / *gog-R- mrgvali
แห้ง *-aqq’(u) / *-uqq’ *ʕ°ə́ *šwer-, *šwr- mšrali
ผอม/บาง *(C)-uƛ’Vl- *č’°a GZ *ttx-el- txeli
อะไร *sti- *sə-tʰə; *śə-da (เซอร์แคสเชียดั้งเดิม) *ma- ra
หนึ่ง *cV (*cʕV ?) *za GZ *ert- erti
ห้า *(W)-ƛƛi / *ƛƛwi *txᵒə *xut- xuti

อ้างอิง

[แก้]
  1. Tuite, Kevin. (1999). The myth of the Caucasian Sprachbund: The case of ergativity. Lingua. 108. 1-29. [1]
  2. Pereltsvaig, Asya (2012). Languages of the World: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press. p. 65.
  3. Krishnan, K. S. (12 August 2019). Origin of Vedas. Notion Press. ISBN 9781645879817.
  4. Nichols, Johanna. 2003. The Nakh-Daghestanian consonant correspondences. In Dee Ann Holisky and Kevin Tuite (eds.), Current Trends in Caucasian, East European and Inner Asian Linguistics: Papers in honor of Howard I. Aronson, 207-264. Amsterdam: John Benjamins. doi:10.1075/cilt.246.14nic
  5. Chirikba, Viacheslav. 1996. Common West Caucasian: The Reconstruction of its Phonological System and Parts of its Lexicon and Morphology. Leiden: Research School CNWS, School of Asian, African, and Amerindian Studies. ISBN 978-9073782716.
  6. Klimov, G. (1998). Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages. Berlin: Mouton de Gruyter.

อ่านเพิ่ม

[แก้]
  • Kovalevskaia, V. B "Central Ciscaucasia in Antiquity and Early Middle Ages: Caucasian Substratum and Migrations of the Iranic-Speaking Tribes." (1988).

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]