ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การละลาย"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 15:38, 26 ธันวาคม 2548

เมื่อเกิดการละลายของสารชนิดหนึ่งในของเหลว เราจะเรียกสารผสมนั้นว่า สารละลาย โดยเรียกสารที่ละลายอยู่ในของเหลวนั้นว่าตัวถูกละลาย และเรียกของเหลวนั้นว่าตัวทำละลาย สารละลายที่ไม่สามารถใส่ตัวถูกละลายลงไปเพิ่มได้อีกแล้ว จะเรียกว่า สารละลายอิ่มตัว แต่ในบางสภาพ ตัวถูกละลายนั้นก็อาจละลายในตัวทำละลายชนิดเดียวกันได้มากกว่าปกติจนอิ่มตัว จะเรียกสารละลายที่อิ่มตัวนั้นว่า สารละลายอิ่มตัวยวดยิ่ง

ความสามารถในการละลายของสารชนิดหนึ่งในสารอีกชนิดหนึ่งนั้นสามารถหาได้จากอัตราส่วนระหว่างตัวถูกละลาย กับตัวทำละลาย หรือ อัตราส่วนระหว่างตัวถูกละลาย กับสารละลาย ในสภาวะที่สารละลายนั้นเป็นสารละลายอิ่มตัว ซึ่งสามาถรบอกเป็นความหนาแน่นสูงสุดของสารละลายนั้นได้อีกด้วยซึ่งขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น แรงระหว่างโมเลกุลของตัวทำละลายกับตัวถูกละลาย อุณหภูมิ ความดัน และปัจจัยอื่นๆ

ในตัวทำละลายแต่ละชนิดจะมีสภาพขั้วของสารชนิดนั้นๆ โดยโมเลกุลที่มีขั้วจะสามารถละลายสารประกอบไอออนิกและสารประกอบโควาเลนต์ที่มีขั้วได้ ส่วนโมเลกุลที่ไม่มีขั้วจะสามารถละลายสารประกอบโควาเลนต์ที่ไม่มีขั้วได้ ตัวอย่างเช่น เกลือแกง เป็นสารประกอบไอออนิก สารมารถละลายในน้ำซึ่งเป็นโมเลกุลมีขั้ว แต่ไม่สามารถละลายในเอทานอลได้ แต่น้ำกับสารที่ไม่มีขั้วจะไม่สามารถรวมกันเป็นเนื้อเดียวกันได้ แต่จะแยกออกเป็นชั้นๆ หรือรวมกันเป็นคอลลอยด์แบบอิมัลชั่นดังเช่นในน้ำนม

ตัวทำละลายที่นิยมใช้กับสารอินทรีย์ ได้แก่ อะซีโตน เอทานอล น้ำ และเบนซีน

คนส่วนใหญ่มักคิดว่า สารละลายต้องเกิดจากของแข็งละลายในของเหลวเท่านั้น แต่แท้จริงแล้ว สารละลายสามารถเกิดจากสารได้ทุกสถานะ เช่น น้ำอัดลม เกิดจากแก๊สละลายในของเหลว แก๊สไฮโดรเจน สารมารถละลายในแพลลาเดียมที่เป็นของแข็งได้ หรือเหล็กกล้าปลอดสนิมที่เรียกกันว่า สเตนเลส ก็เกิดจากการผสมกันระหว่างของแข็งหลายชนิดที่เรียกว่า อัลลอยด์

การละลายของสารพันธะต่างๆ ในน้ำ

ชนิดของพันธะ	ความสามารถในการละลายน้ำ	ตัวอย่าง
ไอออนิก	ส่วนใหญ่ละลายได้	ดูรายละเอียด ด้านล่าง
โลหะ	ไม่ละลาย	เหล็ก
โลหะ	ทำปฏิกิริยากับน้ำ	โพแทสเซียม
โมเลกุลโควาเลนต์มีขั้ว	ละลายถ้ามีพันธะไฮโดรเจน	กลูโคส
	ละลายโดยปฏิกิริยา	กรดเกลือ
	ไม่ละลาย	อีเทอร์
โมเลกุลโควาเลนต์ไม่มีขั้ว	ส่วนใหญ่ไม่ละลาย	เบนซีน
โมเลกุลโควาเลนต์ไม่มีขั้ว	ละลายได้เล็กน้อย	ออกซิเจน
โควาเลนต์โครงผลึกร่างตาข่าย	ไม่ละลาย	เพชร

การละลายน้ำของสารประกอบไอออนิก

ละลาย	ไม่ละลาย
โลหะแอลคาไลน์ และ สารประกอบ NH₄⁺	คาร์บอเนต ยกเว้นสารประกอบของโลหะแอลคาไลน์ และ สารประกอบ NH₄⁺
สารประกอบไนเตรต	สารประกอบซัลไฟต์ (ยกเว้นสารประกอบของโลหะแอลคาไลน์ และ สารประกอบ NH₄⁺)
อะซีเตต (CH₃COO^-)	สารประกอบฟอสเฟต (ยกเว้นสารประกอบของโลหะแอลคาไลน์ และ สารประกอบ NH₄⁺)
คลอไรด์ โบรไมด์ และ ไอโอไดด์ (ยกเว้น Ag⁺, Pb²⁺, Cu⁺ และ Hg₂²⁺)	ไฮดรอกไซด์ และ ออกไซด์ (ยกเว้นสารประกอบของโลหะแอลคาไลน์ สารประกอบ NH₄⁺ Ba²⁺ Sr²⁺ และ Ca²⁺)
ซัลเฟต (ยกเว้น Ag⁺, Pb²⁺, Ba²⁺, Sr²⁺ และ Ca²⁺)	ซัลไฟด์ (ยกเว้นสารประกอบของโลหะแอลคาไลน์ โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท สารประกอบ NH₄⁺)

@@ บรรทัด 1: / บรรทัด 1: @@
-'''ละลาย''' ([[อังกฤษ]]:soluble) สสารละลายใน [[ของเหลว]] ถ้ามันละลายในของเหลวได้  สสารที่ละลายแล้วเรียกว่า '''ตัวถูกละลาย'''(solute) และของเหลวที่มีอยู่มากเกินพอนี้เราเรียกว่า '''[[ตัวทำละลาย]]'''(solvent)สิ่งที่ได้ทั้งหมอเรียกว่า '''[[สารละลาย]]'''(solution) กระบวนการละลายนี้เราเรียกว่า[[โซลเวชัน]],(solvation)
+เมื่อเกิดการละลายของสารชนิดหนึ่งในของเหลว เราจะเรียกสารผสมนั้นว่า '''[[สารละลาย]]''' โดยเรียกสารที่ละลายอยู่ในของเหลวนั้นว่า'''ตัวถูกละลาย''' และเรียกของเหลวนั้นว่า'''ตัวทำละลาย''' สารละลายที่ไม่สามารถใส่ตัวถูกละลายลงไปเพิ่มได้อีกแล้ว จะเรียกว่า สารละลายอิ่มตัว แต่ในบางสภาพ ตัวถูกละลายนั้นก็อาจละลายในตัวทำละลายชนิดเดียวกันได้มากกว่าปกติจนอิ่มตัว จะเรียกสารละลายที่อิ่มตัวนั้นว่า สารละลายอิ่มตัวยวดยิ่ง
-ถ้าตัวทำละลายเป็น [[น้ำ]] เราเรียกว่า [[ไฮเดรชัน]] (hydration)
+ความสามารถในการละลายของสารชนิดหนึ่งในสารอีกชนิดหนึ่งนั้นสามารถหาได้จากอัตราส่วนระหว่างตัวถูกละลาย กับตัวทำละลาย หรือ อัตราส่วนระหว่างตัวถูกละลาย กับสารละลาย ในสภาวะที่สารละลายนั้นเป็นสารละลายอิ่มตัว ซึ่งสามาถรบอกเป็นความหนาแน่นสูงสุดของสารละลายนั้นได้อีกด้วยซึ่งขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น [[แรงระหว่างโมเลกุล]]ของตัวทำละลายกับตัวถูกละลาย อุณหภูมิ ความดัน และปัจจัยอื่นๆ
-สารละลายที่ [[สมดุลย์ทางเคมี|สมดุลย์]] ไม่สามารถละลายตัวถูกละลายได้อีกแล้วเราเรียกภาวะนี้ว่า [[อิ่มตัว]] (saturated) สารละลายที่สามารถละลายตัวถูกละลายได้มากกว่าการละลายตามปกติเราเรียกว่า  [[ซูเปอร์แซตเทอเรชัน]] (supersaturation) ที่ความสมดุลย์สูงสุดจำนวนตัวถูกละลายต่อ (หารด้วย) จำนวนตัวทำละลาย ค่าที่ได้เราเรียกว่า '''การละลาย''' (solubility)
-ของตัวถูกละลายในตัวทำละลายนั้น  บ่อยครั้งถูกแสดงเป็นค่า [[ความเข้มข้น]] สูงสุดของสารละลายอิ่มตัว  การละลายของสารตัวหนึ่งที่ละลายในตัวทำละลายอื่น จะถูกกำหนดโดย
-#[[แรงระหว่างโมเลกุล]] (intermolecular force) ระหว่างตัวทำละลายและตัวถูกละลาย,
-#[[อุณหภูมิ]],
-#[[เอนโทรปี]] (entropy) ที่เปลี่ยนร่วมกับกระบวนการละลาย,
-#การมีอยู่และจำนวนของสสารอื่น,
-#ความดัน หรือ ความดันย่อยของตัวถูกละลายที่เป็นก๊าซ
-== การละลายของสารพันธะต่างๆ ในน้ำ (Solubility of bonding type in water) ==
+ในตัวทำละลายแต่ละชนิดจะมีสภาพขั้วของสารชนิดนั้นๆ โดยโมเลกุลที่มีขั้วจะสามารถละลายสารประกอบไอออนิกและสารประกอบโควาเลนต์ที่มีขั้วได้ ส่วนโมเลกุลที่ไม่มีขั้วจะสามารถละลายสารประกอบโควาเลนต์ที่ไม่มีขั้วได้ ตัวอย่างเช่น เกลือแกง เป็นสารประกอบไอออนิก สารมารถละลายในน้ำซึ่งเป็นโมเลกุลมีขั้ว แต่ไม่สามารถละลายในเอทานอลได้ แต่น้ำกับสารที่ไม่มีขั้วจะไม่สามารถรวมกันเป็นเนื้อเดียวกันได้ แต่จะแยกออกเป็นชั้นๆ หรือรวมกันเป็น[[คอลลอยด์]]แบบ[[อิมัลชั่น]]ดังเช่นในน้ำนม
-<table class="wikitable">
-<tr><th>ประเภทพันธะ <br> (Bonding type)</th><th>Solubility in water</th><th>ตัวอย่าง</th></tr>
-<tr><th rowspan="1">ไอออนิก (ionic)</th><td>ส่วนใหญ่ละลาย</td><td>See below</tr>
-<tr><th rowspan="2">เมทัลลิก <br>(metallic)</th><td rowspan="1">ไม่ละลาย</td><td rowspan="1">[[เหล็ก|Fe]]</td></tr>
-<tr><td rowspan="1">นอกจากทำปฏิกิริยากับน้ำ</td><td>[[Potassium|K]]</td></tr>
-<tr><th rowspan="3">โพลาร์โควาเลนต์ <br>(polar covalent)</th><td rowspan="1">ละลายถ้ามันมีพันธะไฮโดรเจน</td><td rowspan="1">[[glucose]]</td></tr>
-<tr><td rowspan="1">ละลายโดยปฏิกิริยา</td><td rowspan="1">[[HCl]]</td></tr>
-<tr><td rowspan="1">ไม่ละลาย</td><td rowspan="1">[[diethyl ether|ether]]</td></tr>
-<tr><th rowspan="2">นอน-โพลาร์โควาเลนต์  <br>(non-polar covalent)</th><td rowspan="1">ส่วนใหญ่ไม่ละลาย</td><td rowspan="1">[[benzene]]</td></tr>
-<tr><td rowspan="1">ละลายบ้างเล็กน้อย</td><td rowspan="1">[[Oxygen|O<sub>2</sub>]]</td></tr>
-<tr><th rowspan="1">โควาเลนต์แลตทิช (covalent lattice)</th><td>ไม่ละลาย</td><td>[[diamond]]</td></tr>
-</table>
+ตัวทำละลายที่นิยมใช้กับสารอินทรีย์ ได้แก่ [[อะซีโตน]] [[เอทานอล]] [[น้ำ_(โมเลกุล)|น้ำ]] [[และเบนซีน]]
-== การละลายของสารประกอบไอออนิก (Solubility of ionic compounds) ==
-<table class="wikitable">
-<tr><th>ละลาย</th><th>ไม่ละลาย</th></tr>
-<tr><td>[[Alkali metal|Group 1]] and [[Ammonium|NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]] compounds</td><td>[[Carbonate|carbonates]] (except [[Alkali metal|Group 1]] and [[Ammonium|NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]] compounds)</td></tr>
-<tr><td>[[Nitrate|nitrates]]</td><td>[[Sulfite|sulfites]] (except [[Alkali metal|Group 1]] and [[Ammonium|NH<sub>4</sub><sup>+</sup> compounds]])</td></tr>
-<tr><td>[[Acetate|acetates]] (ethanoates)</td><td>[[Phosphate|phosphates]] (except [[Alkali metal|Group 1]] and [[Ammonium|NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]] compounds)</td></tr>
-<tr><td>[[Chloride|chlorides]], [[Bromide (chemistry)|bromides]] and [[Iodide|iodides]] (except [[Silver|Ag<sup>+</sup>]], [[Lead|Pb<sup>2+</sup>]], [[Copper|Cu<sup>+</sup>]] and [[Mercury (element)|Hg<sub>2</sub><sup>2+</sup>]])</td><td>[[Hydroxide|hydroxides]] and [[Oxide|oxides]] (except [[Alkali metal|Group 1]], [[Ammonium|NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]], [[Barium|Ba<sup>2+</sup>]], [[Strontium|Sr<sup>2+</sup>]] and [[Calcium|Ca<sup>2+</sup>]])</td></tr>
-<tr><td>[[Sulfate|sulfates]] (except [[Silver|Ag<sup>+</sup>]], [[Lead|Pb<sup>2+</sup>]], [[Barium|Ba<sup>2+</sup>]], [[Strontium|Sr<sup>2+</sup>]] and [[Calcium|Ca<sup>2+</sup>]])</td><td>[[Sulfide|sulfides]] (except [[Alkali metal|Group 1]], [[Alkaline earth metal|Group 2]] and [[Ammonium|NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]] compounds)</td></tr>
-</table>
+คนส่วนใหญ่มักคิดว่า สารละลายต้องเกิดจากของแข็งละลายในของเหลวเท่านั้น แต่แท้จริงแล้ว สารละลายสามารถเกิดจากสารได้ทุกสถานะ เช่น น้ำอัดลม เกิดจากแก๊สละลายในของเหลว แก๊ส[[ไฮโดรเจน]] สารมารถละลายในแพลลาเดียมที่เป็นของแข็งได้ หรือเหล็กกล้าปลอดสนิมที่เรียกกันว่า สเตนเลส ก็เกิดจากการผสมกันระหว่างของแข็งหลายชนิดที่เรียกว่า [[อัลลอยด์]]
-== ดูด้วย ==
+==การละลายของสารพันธะต่างๆ ในน้ำ==
+<div style="text-align: center;"><table class="wikitable">
+<tr><th>ชนิดของพันธะ <br></th><th>ความสามารถในการละลายน้ำ</th><th>ตัวอย่าง</th></tr>
+<tr><th rowspan="1">ไอออนิก </th><td>ส่วนใหญ่ละลายได้</td><td>ดูรายละเอียด<br />ด้านล่าง</tr>
+<tr><th rowspan="2">โลหะ </th><td rowspan="1">ไม่ละลาย</td><td rowspan="1">[[เหล็ก]]</td></tr>
+<tr><td rowspan="1">ทำปฏิกิริยากับน้ำ</td><td>[[โพแทสเซียม]]</td></tr>
+<tr><th rowspan="3">โมเลกุลโควาเลนต์มีขั้ว</th><td rowspan="1">ละลายถ้ามี[[พันธะไฮโดรเจน]]</td><td rowspan="1">[[กลูโคส]]</td></tr>
+<tr><td rowspan="1">ละลายโดยปฏิกิริยา</td><td rowspan="1">[[กรดเกลือ]]</td></tr>
+<tr><td rowspan="1">ไม่ละลาย</td><td rowspan="1">[[อีเทอร์]]</td></tr>
+<tr><th rowspan="2">โมเลกุลโควาเลนต์ไม่มีขั้ว </th><td rowspan="1">ส่วนใหญ่ไม่ละลาย</td><td rowspan="1">[[เบนซีน]]</td></tr>
+<tr><td rowspan="1">ละลายได้เล็กน้อย</td><td rowspan="1">[[ออกซิเจน]]</td></tr>
+<tr><th rowspan="1">โควาเลนต์โครงผลึกร่างตาข่าย</th><td>ไม่ละลาย</td><td>[[เพชร]]</td></tr>
+</table></div>
+==การละลายน้ำของสารประกอบไอออนิก==
+<div style="text-align: center;"><table class="wikitable">
+<tr><th>ละลาย</th><th>ไม่ละลาย</th></tr>
+<tr><td>[[โลหะแอลคาไลน์]] และ [[แอมโมเนียม|สารประกอบ NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]]</td><td>[[คาร์บอเนต]] <br />ยกเว้นสารประกอบของ[[โลหะแอลคาไลน์]] และ [[แอมโมเนียม|สารประกอบ NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]]</td></tr>
+<tr><td>สารประกอบ[[ไนเตรต]]</td><td>สารประกอบ[[ซัลไฟต์]]<br />(ยกเว้นสารประกอบของ[[โลหะแอลคาไลน์]] และ [[แอมโมเนียม|สารประกอบ NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]])</td></tr>
+<tr><td>[[อะซีเตต]] (CH<sub>3</sub>COO<sup>-</sup>)</td><td>สารประกอบ[[ฟอสเฟต]]<br /> (ยกเว้นสารประกอบของ[[โลหะแอลคาไลน์]] และ [[แอมโมเนียม|สารประกอบ NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]])</td></tr>
+<tr><td>[[คลอไรด์]] [[โบรไมด์]] และ [[ไอโอไดด์]] <br />(ยกเว้น [[เงิน|Ag<sup>+</sup>]], [[ตะกั่ว|Pb<sup>2+</sup>]], [[ทองแดง|Cu<sup>+</sup>]] และ [[ปรอท|Hg<sub>2</sub><sup>2+</sup>]])</td><td>[[ไฮดรอกไซด์]] และ [[ออกไซด์]] <br />(ยกเว้นสารประกอบของ[[โลหะแอลคาไลน์]] [[แอมโมเนียม|สารประกอบ NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]] <br />[[แบเรียม|Ba<sup>2+</sup>]] [[สทรอนเตียม|Sr<sup>2+</sup>]] และ [[แคลเซียม|Ca<sup>2+</sup>]])</td></tr>
+<tr><td>[[ซัลเฟต]] <br />(ยกเว้น [[เงิน|Ag<sup>+</sup>]], [[ตะกั่ว|Pb<sup>2+</sup>]], [[แบเรียม|Ba<sup>2+</sup>]], [[สทรอนเตียม|Sr<sup>2+</sup>]] และ [[แคลเซียม|Ca<sup>2+</sup>]])</td><td>[[ซัลไฟด์]] <br />(ยกเว้นสารประกอบของ[[โลหะแอลคาไลน์]] [[โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท]]<br /> [[แอมโมเนียม|สารประกอบ NH<sub>4</sub><sup>+</sup>]])</td></tr>
+</table></div>
-* [[Concentration]]
-* [[LogP|Differential solubility]] (LogP)
-* [[Miscible]]
-* [[Solvent]]
-[[Category:คุรสมบัติเคมี]]
+[[Category:คุณสมบัติเคมี]]
 [[Category:สารละลาย]]