พิธีพระราชทานกระบี่

พิธีพระราชทานกระบี่ เป็นพิธีที่พระมหากษัตริย์ผู้ทรงดำรงตำแหน่งจอมทัพไทย พระราชทานกระบี่แก่ว่าที่ร้อยตรี ว่าที่เรือตรี ว่าที่เรืออากาศตรี และว่าที่ร้อยตำรวจตรี ผู้สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า โรงเรียนนายเรือ โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช สถาบันการศึกษาทางทหารต่างประเทศ และโรงเรียนนายร้อยตำรวจ ตามลำดับ อันหมายถึงการสำเร็จการศึกษาโดยสมบูรณ์ของเหล่าทหาร-ตำรวจ พร้อมที่จะปฏิบัติหน้าที่เพื่อปกป้องประเทศชาติต่อไป

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร​ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานกระบี่ด้วยพระองค์เองทุกปีจนถึง พ.ศ. 2552 โดยวันพระราชทานนั้น สำนักพระราชวังจะแจ้งให้ทราบเป็นรายปี ดังนั้น ช่วงเวลาการพระราชทานจึงไม่แน่นอนเหมือนกับพิธีพระราชทานปริญญาบัตร โดยพิธีพระราชทานกระบี่ จะกระทำที่ อาคารใหม่ สวนอัมพร พระราชวังดุสิต แต่หากเสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐานไปประทับ ณ วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จะกระทำพิธีพิธีที่ศาลาราชประชาสมาคม

ในปี พ.ศ. 2554 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กระทำพิธี ณ ห้องประชุมสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ชั้น 14 อาคารเฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลศิริราช โดยผู้แทนนักเรียนนายร้อย นักเรียนนายเรือ นักเรียนนายเรืออากาศ และนักเรียนนายร้อยตำรวจ เหล่าละ 2 นาย รวม 8 นาย เข้ารับพระราชทานกระบี่จากพระหัตถ์ ส่วนผู้เข้าร่วมพิธีที่สำเร็จการศึกษานายอื่นนั้น กระทำพิธี ณ สถานที่ซึ่งแต่ละเหล่าได้เตรียมไว้ ได้แก่ หอประชุมโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า หอประชุมโรงเรียนนายเรือ หอประชุมรณนภากาศ โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช และหอประชุมชุณหะวัณ โรงเรียนนายร้อยตำรวจ นับเป็นครั้งแรกที่พิธีพระราชทานกระบี่ไม่ได้กระทำ ณ เขตพระราชฐาน และครั้งแรกที่มีการกระทำพร้อมกันทั้งสี่เหล่า

ตั้งแต่ พ.ศ. 2555 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์เสด็จแทนพระองค์ โดยใช้ชื่อพิธีการ พิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตร มีผู้แทนพระองค์ ดังนี้

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สำหรับ

• โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สำหรับ

• โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า
• โรงเรียนนายร้อยตำรวจ
• วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า

สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน์ วรขัตติยราชนารี สำหรับ

• โรงเรียนนายเรือ

หลังจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเสด็จสวรรคต พิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรได้ว่างเว้นไประยะหนึ่ง จนถึงปี พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรด้วยพระองค์เองอีกครั้ง โดยพิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรแก่นักเรียนนายร้อย นักเรียนนายเรือ นักเรียนนายเรืออากาศ และนักเรียนแพทย์ทหารในส่วนนายทหารสัญญาบัตรชาย จากวิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า จะกระทำพิธี ณ ศาสาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต(ตั้งแต่ พ.ศ.2562) ส่วนพิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรแก่นักเรียนนายร้อยตำรวจ จะกระทำพิธี ณ หอประชุมชุณหะวัณ โรงเรียนนายร้อยตำรวจ

ดูเพิ่ม

• พิธีพระราชทานปริญญาบัตร