พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล)
มหาอำมาตย์โท พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) | |
|---|---|
 | |
| เกิด | พ.ศ. 2422 |
| เสียชีวิต | 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 |
| นามปากกา | แม่วัน |
| อาชีพ | รับราชการ |
| สัญชาติ | สยาม, ไทย |
| คู่สมรส | คุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา |
มหาอำมาตย์โท พระยาสุรินทราชา สยามราชภักดี พิริยะพาหะ (นกยูง วิเศษกุล) [1] มีนามเดิมว่า นกยูง วิเศษกุล อดีตอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข อดีตสมุหเทศาภิบาล มณฑลภูเก็ต เป็นผู้แปลนวนิยายเรื่อง ความพยาบาท จากเรื่อง Vendetta ของมารี คอเรลลี ใช้นามปากกา "แม่วัน" ถือเป็นนิยายแปลเล่มแรกของไทย[2] ซึ่งนิยายแปลเล่มแรกนี้ยังส่งผลให้เกิดนิยายภาษาไทยเล่มแรกคือ ความไม่พยาบาท ในปี พ.ศ. 2458 แต่งโดยนายสำราญ หรือหลวงวิลาศปริวัตร (ครูเหลี่ยม) โดยได้รับอิทธิพลหลังจากได้อ่านนิยายแปลเล่มดังกล่าว
พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) เดิมมีบรรดาศักดิ์เป็น หลวงอภิรักษ์ราชฤทธิ์ ถือศักดินา 600 เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2441[3] เป็นมหาดเล็กข้าหลวงเดิมในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาได้รับบรรดาศักดิ์เป็น พระวิสูตรเกษตรศิลป์ ถือศักดินา 800 เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2453[4]ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้ากรมเพาะปลูก กระทรวงเกษตราธิการ และเลื่อนเป็น พระยาอจิรการประสิทธิ์ เมื่อวันที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2456 ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข[5]และได้เลื่อนเป็นพระยาสุรินทราชา เมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2463 ตำแหน่งเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต สืบต่อจาก พระยาสุรินทราชา (ม.ร.ว.สิทธิ์ สุทัศน์) ที่เลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้นเป็นพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร (หม่อมราชวงศ์สิทธิ์ สุทัศน์)[6] ต่อมาจึงได้ย้ายไปรับตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราชเมื่อวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2468[7]จากนั้นจึงได้ย้ายมารับตำแหน่ง อธิบดีกรมนคราทร กระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2470 ก่อนจะถูกปลดออกจากประจำการรับพระราชทานบำนาญเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2475[8]
พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) สมรสกับคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา มีธิดา 4 คน [9] คนสุดท้องคือหม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา หม่อมในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา (อดีตประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร) พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) และคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา จึงเป็นพระสสุระและพระสัสสุในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตยทิพอาภา
พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 สิริอายุได้ 62 ปี
จากการที่ท่านเป็นผู้แปลนวนิยายเรื่องแรกของไทย ทำให้ได้รับการยกย่องจากสมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย โดยตั้งชื่อรางวัลประจำปีที่มอบให้กับนักแปล และล่ามดีเด่น ใช้ชื่อรางวัลว่า "รางวัลสุรินทราชา" [10]
และในปัจจุบัน มีถนนวิเศษกุล ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดตรัง ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ท่าน[11]
รับราชการและยศตำแหน่ง[แก้]
- 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2453 จ่า[12]
- 20 เมษายน พ.ศ. 2454 รั้งเจ้ากรมเพาะปลูก[13]
- 20 สิงหาคม พ.ศ. 2454 อำมาตย์ตรี[14]
- 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 อำมาตย์โท[15]
- 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2454 เจ้ากรมเพาะปลูก[16]
- 4 กันยายน พ.ศ. 2456 อธิบดี กรมไปรษณีย์โทรเลข
- 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 อธิบดี กรมพลำภัง[17]
- 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 จางวางตรี[18]
- 1 มกราคม พ.ศ. 2464 จางวางโท[19]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]
- พ.ศ. 2468 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)[20] - พ.ศ. 2464 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)[21] - พ.ศ. 2465 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)[22][23] - พ.ศ. 2459 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)[24] - พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)[25]
- พ.ศ. 2454 –
เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)[26]
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
อ้างอิง[แก้]
- ↑ อัศจรรย์อสัญวาร หม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา
- ↑ กำแพงสามชั้น...ของงานแปล
- ↑ ส่งสัญญาบัตรไปพระราชทาน
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง (หน้า 2396)
- ↑ ประกาศกระทรวงคมนาคม
- ↑ พระราชทานบรรดาศักดิ์
- ↑ ประกาศ ตั้งสมุหเทศาภิบาลมณฑลต่าง ๆ[ลิงก์เสีย]
- ↑ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ปลดอธิบดีกรมนคราทร
- ↑ ลดา รุธิรกนก. มณีในอาทิตย์. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์, 2549. 240 หน้า. ISBN 978-9749-906-651
- ↑ "วันนักแปลและล่าม ครั้งที่ 3" พ.ศ. 2552[ลิงก์เสีย]
- ↑ ยืนหยัด ใจสมุทร. ตรัง : เมืองท่าโบราณสองพันปี นายกรัฐมนตรีสองยุค. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, 2539. 161 หน้า. ISBN 974-7115-60-3
- ↑ แจ้งความกรมมหาดเล็ก
- ↑ ประกาศกระทรวงฯเกษตราธิการ เรื่อง ย้ายพระวิสูตรเกษตรศิลป์ข้าหลวงเกษตรมณฑลภูเก็ตมารับราชการในกรมเพาะปลูกและให้หลวงพินิจพืชการเป็นข้าหลวงเกษตรมณฑลภูเก็ต
- ↑ ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศ แก่ข้าราชการกระทรวงเกษตราธิการ
- ↑ พระราชทานยศ (หน้า 1782)
- ↑ ประกาศกระทรวงเกษตราธิการ
- ↑ แจ้งความกระทรวงมหาดไทย
- ↑ ประกาศกรมมหาดเล็ก
- ↑ พระราชทานยศ (หน้า 2931)
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 41 ตอน 0 ง หน้า 3456 1 มกราคม 2467
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 37 ตอน 0 ง หน้า 3722 6 กุมภาพันธ์ 2463
- ↑ รายพระนามและนาม สมาชิกสมาชิกาเครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลจุลจอมเกล้าพระราชทานในงานพระราชพิธีฉัตรมงคล เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๕ เล่ม 39 ตอน 0 ง หน้า 2284 19 พฤศจิกายน 2465
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า เล่ม 39 ตอน 0 ง หน้า 2348 26 พฤศจิกายน 2465
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบัน เล่ม 32 ตอน 0 ง หน้า 2826 16 มกราคม 2458
- ↑ พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบัน
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชรุจิ
 |
บทความเกี่ยวกับชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |