ตฤศลา

ตฤศลา
คู่สมรส	สิทธารถะแห่งกุนทครามะ
บุตร	พระมหาวีระ นันทิวรรธนะ สุทรรศนะ
บิดามารดา	เชฏกะ (บิดา)

ตฤศลา หรือ ปริยการิณี เป็นพระมารดาของพระมหาวีระ ตีรถังกรลำดับที่ 24 และสุดท้ายของศาสนาเชน เป็นพระมเหสีของสิทธารถะแห่งกุนทครามะ (ปัจจุบันอยู่ในรัฐพิหาร ประเทศอินเดีย) เรื่องราวของพระองค์ปรากฏอยู่ในเอกสารเชน

พระประวัติ

ตฤศลาประสูติในวรรณะกษัตริย์ ใน อุตตรปุราณะ และ ศลากาปุรุษะ กล่าวถึงกษัตริย์เชฏกะแห่งเวสาลี มีพระราชโอรสสิบพระองค์ และพระราชธิดาเจ็ดพระองค์ พระราชธิดาพระองค์ใหญ่ชื่อปริยการิณี (คือตฤศลา) เสกสมรสกับสิทธารถะ แต่แฮร์มัน จาโกบี นักภารตวิทยาชาวเยอรมัน ระบุว่าตฤศลาน่าจะเป็นพระขนิษฐาของเชฏกะมากกว่า ทั้งนี้ภรรยาคนที่สามของเชฏกะชื่อเกษมะ เป็นธิดาของผู้นำตระกูลมัทระแห่งปัญจาบ พระขนิษฐาของตฤศลาส่วนใหญ่ไปเป็นมเหสีกษัตริย์หัวเมืองใหญ่ต่าง ๆ มีพระองค์หนึ่งเป็นมเหสีพระเจ้าพิมพิสาร และมีพระขนิษฐาคนหนึ่งออกบำเพ็ญพรตตามคติเชน

ทั้งตฤศลาและสิทธารถะนับถือพระปารศวนาถ ตีรถังกรลำดับที่ 23 เอกสารเชนระบุว่าตฤศลาทรงครรภ์ได้เก้าเดือนกับอีกเจ็ดวันครึ่งจึงประสูติกาลพระโอรสตรงกับคริสต์ศตวรรษที่ 8 ส่วนเอกสารฝ่ายเศวตามพรระบุว่าเทวนันทา มเหสีวรรณะพราหมณ์ทรงครรภ์มาแต่เดิม พระอินทร์จึงใช้อำนาจวิเศษย้ายพระกุมารไปสู่พระครรภ์ตฤศลาแทน สาเหตุก็เพราะตีรถังกรทุกพระองค์ล้วนบังเกิดในวรรณะกษัตริย์เท่านั้น

สุบินนิมิตอันเป็นมงคล

ตฤศลาทรงสุบินนิมิต

ก่อนประสูติกาลตฤศลามีสุบินนิมิตถึงสิ่งมงคล เอกสารว่าทิคัมพรระบุว่ามี 16 ประการ ส่วนเอกสารเศวตามพรระบุว่ามีเพียง 14 ประการเท่านั้น เมื่อตฤศลาตื่นบรรทม ก็ได้ทูลสวามีถึงนิมิตมงคล ในวันถัดมาสิทธารถะจึงเรียกให้โหรหลวงเข้าเฝ้าเพื่อทำนายนิมิตของตฤศลา ซึ่งโหรทั้งหลายจึงกราบทูลว่าพระราชโอรสที่จะประสูติจะเป็นผู้เข้มแข็งกล้าหาญ และเปี่ยมด้วยคุณธรรม

โดยสิ่งมงคลที่ปรากฏในสุบินนิมิตของตฤศลามีดังนี้

ช้างเอราวัณ วัว สิงโต พระลักษมี มวลบุปผาชาติ ดวงจันทร์วันเพ็ญ ดวงอาทิตย์ ธงผืนใหญ่

หม้อปูรณฆฏะ สระน้ำที่เต็มไปด้วยปทุมชาติ เกษียรสมุทร วิมานอากาศ อัญมณี ไฟไร้ควัน ปลาคู่ (เฉพาะนิกายทิคัมพร) บัลลังก์หรือพระโธรน (เฉพาะนิกายทิคัมพร)

เชิงอรรถ

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• Sunavala, A.J. (1934), Adarsha Sadhu: An Ideal Monk. (First paperback edition, 2014 ed.), Cambridge University Press, ISBN 9781107623866, สืบค้นเมื่อ 1 September 2015
• Shah, Umakant Premanand (1987), Jaina-Rupa Mandana: Jaina Iconography, vol. 1, India: Shakti Malik Abhinav Publications, ISBN 81-7017-208-X