จ่าตรี

ทหารเรือยศจ่าตรีในชุดกะลาสีสีกากี

ยศทหารที่พบทั่วไป
ทหารบก	ทหารเรือ	ทหารอากาศ
นายทหารชั้นสัญญาบัตร
จอมพล	จอมพลเรือ	จอมพลอากาศ
พลเอก	พลเรือเอก	พลอากาศเอก
พลโท	พลเรือโท	พลอากาศโท
พลตรี	พลเรือตรี	พลอากาศตรี
พลจัตวา	พลเรือจัตวา	พลอากาศจัตวา
พันเอก	นาวาเอก	นาวาอากาศเอก
พันโท	นาวาโท	นาวาอากาศโท
พันตรี	นาวาตรี	นาวาอากาศตรี
ร้อยเอก	เรือเอก	เรืออากาศเอก
ร้อยโท	เรือโท	เรืออากาศโท
ร้อยตรี	เรือตรี	เรืออากาศตรี
นายทหารชั้นประทวน
จ่าสิบเอก	พันจ่าเอก	พันจ่าอากาศเอก
จ่าสิบโท	พันจ่าโท	พันจ่าอากาศโท
จ่าสิบตรี	พันจ่าตรี	พันจ่าอากาศตรี
พลอาสาสมัครและทหารเกณฑ์
สิบเอก	จ่าเอก	จ่าอากาศเอก
สิบโท	จ่าโท	จ่าอากาศโท
สิบตรี	จ่าตรี	จ่าอากาศตรี
พลทหาร	พลทหารเรือ	พลทหารอากาศ

จ่าตรี (อังกฤษ: Petty officer third class) เป็นนายทหารชั้นประทวนยศจ่าทหารเรือในกองทัพเรือและหน่วยยามฝั่งบางแห่ง

แบ่งตามประเทศ

ไทย

จ่าตรี
เครื่องหมายยศจ่าตรีของกองทัพเรือไทย
ประเทศ	ไทย
สังกัต	กองทัพเรือไทย
อักษรย่อ	จ.ต.
ระดับยศ	จ่าทหารเรือ
เทียบยศเนโท	OR-3
ระดับยศ	นายทหารชั้นประทวน
ยศที่สูงกว่า	จ่าโท
ยศที่ต่ำกว่า	พลทหารเรือ
ยศที่คล้ายคลึง	สิบตรี (กองทัพบกไทย) จ่าอากาศตรี (กองทัพอากาศไทย)

จ่าตรี (Petty officer third class) เป็นยศนายทหารชั้นประทวนของกองทัพเรือไทย เหนือกว่าพลทหารเรือ และต่ำกว่าจ่าโท เป็นยศที่ต่ำที่สุดของนายทหารชั้นประทวนของกองทัพเรือไทย ซึ่งได้มาจากนักเรียนจ่าทหารเรือที่จบการศึกษาจากโรงเรียนชุมพลทหารเรือและโรงเรียนในสังกัดกองทัพเรือ โดยแบ่งตามพรรคเหล่าที่จบการศึกษา

จ่าตรีถูกประกาศใช้งานตามพระราชบัญญัติยศทหาร พ.ศ. 2479 โดยผู้ที่จะมีสิทธิ์ได้รับการประดับยศจะต้องได้รับการแต่งตั้งโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม หรือผู้บังคับบัญชาในระดับชั้นแม่ทัพ คือผู้บัญชาการทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ และต้องมีคุณสมบัติตามวิทยฐานะที่กระทรวงกลาโหมได้กำหนดไว้ ยกเว้นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมแต่งตั้งเป็นพิเศษ

การกำหนดชื่อยศของกองทัพไทยและกองทัพสหรัฐนั้นต่างกัน แต่ใช้ชื่อยศภาษาอังกฤษเหมือนกัน โดยกองทัพเรือไทยใช้ระบบยศจ่าทหารเรือแบ่งเป็น 3 ชั้นคือ ตรี โท เอก แต่สหรัฐนับรวมยศกะลาสีเรือเป็นยศจ่าตรี ทำให้ยศจ่าเอกของไทยเทียบเท่ากับยศจ่าทหารเรือชั้นหนึ่งและสองของสหรัฐ

สหรัฐ

จ่าโท Petty officer third class  (อังกฤษ)
เครื่องหมายปกคอของกองทัพเรือและยามฝั่งสหรัฐ
เครื่องหมายแขนเสื้อกองทัพเรือและยามฝั่งสหรัฐ
ประเทศ	สหรัฐ
สังกัต	กองทัพเรือสหรัฐ หน่วยยามฝั่งสหรัฐ
อักษรย่อ	PO3
เทียบยศเนโท	OR-4
ระดับยศ	พลอาสาสมัครและทหารเกณฑ์
ยศที่สูงกว่า	จ่าเอกชั้นสอง
ยศที่ต่ำกว่า	จ่าตรี
ยศที่คล้ายคลึง	สิบโท

ในกองทัพเรือสหรัฐใช้งานคำว่า Petty officer third class ในความหมายว่า จ่าโท เป็นยศพลอาสาลำดับที่สี่ในกองทัพเรือสหรัฐ และยามฝั่งสหรัฐ เหนือกว่าจ่าตรี (seaman) และต่ำกว่าจ่าเอกชั้นสอง (petty officer second class) และเป็นยศต่ำสุดของนายทหารชั้นประทวนสหรัฐ เทียบเท่ากับสิบโท (corporal) ในกองทัพบกและนาวิกโยธินสหรัฐ จ่าโทมีระดับการจ่ายเงินเช่นเดียวกับจ่าอากาศโท (senior airman) ในกองทัพอากาศสหรัฐ ซึ่งไม่มียศนายทหารชั้นประทวนที่สอดคล้องกับชั้น อี-4 นายสิบ (Specialists) ในกองทัพบกสหรัฐไม่ถูกจัดว่าเป็นทหารชั้นประทวนแม้ว่าพวกเขาจะอยู่ในระดับการจ่ายเงินชั้น อี-4 ก็ตาม

ประวัติ

ต่างจากจ่าตรี (seaman) และยศที่ต่ำกว่า การเลื่อนขั้นของจ่าตรีเป็นจ่าโทนั้นไม่ได้ให้ตามเวลาที่เข้าประจำการโดยอัตโนมัติ แต่ยังขึ้นอยู่กับการประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้บังคับบัญชาและการสอบพรรค (การทดสอบความรู้เฉพาะทาง) ยกเว้นการจัดอันดับทางเทคนิคบางอย่างที่ดำเนินการโดยอัตโนมัติเพื่อปรับยศขึ้นสู่จ่าโท (PO3) หลังจากสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนระดับ "เอ" ในระดับนั้นและปฏิบัติตามข้อกำหนดด้านพรรคตามเวลาที่กำหนด ปัจจุบันวงรอบความก้าวหน้าคือทุก ๆ หกเดือน มีเพียงผู้ปฏิบัติงานในที่พักในค่ายทหาร (billet) จำนวนหนึ่งเท่านั้น (ตำแหน่งงานว่างตามพรรคที่กำหนด) เปิดเพื่อปรับขึ้นปีละสองครั้ง และจ่าตรีทั้งหมดต้องสอบแข่งขันกันเพื่อเลื่อนตำแหน่ง ผู้ทำคะแนนสูงสุดจะถูกเลือกเพื่อเลื่อนขั้น แต่มีอัตราตำแหน่งว่างตามที่มีระบุในอัตราประจำที่พักที่ว่างลงเท่านั้น

จ่าทหารเรือ (Petty officer) มีบทบาทสองบทบาททั้งในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านเทคนิคและผู้นำ ต่างจากจ่าตรี (seaman กะลาสีเรือ) ที่อยู่ในระดับต่ำกว่าพวกเขา ไม่มีงานใดในเรือที่ไม่ได้มอบหมายให้กับจ่าทหารเรือ จ่าทหารเรือทุกนายมีทั้งพรรคและระดับ (งานคล้ายกับ MOS หรือ AFSC ในสาขาอื่น) ระดับการจ่ายเงินเดือนและพรรครวมกันเรียกว่าอัตราของกะลาสีเรือ (sailor's rate) ชื่อเต็มของจ่าทหารเรือเป็นการรวมกันของทั้งสอง ดังนั้น จ่าตรี (Petty officer third class) ที่อยู่ในพรรค ช่างโครงสร้างการบิน (Aviation Structural Mechanic) จึงเรียกว่า ช่างโครงสร้างการบินตรี (Aviation Structural Mechanic Third Class) คำว่า จ่าทหารเรือ ใช้ในนามธรรมในความหมายทั่วไปเท่านั้น เมื่อกล่าวถึงกลุ่มของจ่าทหารเรือที่มีระดับต่างกัน หรือเมื่อไม่ทราบอันดับของจ่าทหารเรือ

แต่ละการจัดพรรคจะมีตัวย่ออย่างเป็นทางการ เช่น AM สำหรับช่างโครงสร้างการบิน (Aviation Structural Mechanic) เมื่อรวมกับระดับจ่าทหารเรือแล้ว ก็จะได้ชวเลขพรรคของผู้ช่วยผู้บังคับการเรือ เช่น AM3 สำหรับช่างโครงสร้างการบินตรี เป็นเรื่องปกติที่จะเรียกจ่าทหารเรือโดยใช้ชวเลขนี้ในจดหมายโต้ตอบที่เป็นทางการที่สุด เช่น การพิมพ์คำจารึกบนรางวัล บ่อยครั้ง จ่าทหารเรือ มักเรียกโดยใช้ชื่อย่อ โดยไม่ต้องใช้นามสกุล ดังนั้น AM3 แอนเดอร์สัน จึงถูกเรียกว่า AM3 ในการเรียกจ่าทหารเรือ อาจพูดว่า "จ่าทหารเรือสมิธ" "สมิธ" หรือ "กะลาสีเรือ" ซึ่งสองรูปแบบหลังนี้เป็นที่ยอมรับให้ใช้กับจ่าทหารเรือได้ในพรรคที่เท่ากันหรือมากกว่า ไม่ใช่เรื่องแปลกที่จะเรียกจ่าทหารเรือว่า "จ่าทหารเรือ" ในลักษณะเดียวกับที่เรียกทหารชั้นประทรวนในกองทัพบกว่า "จ่า" (sergeant) นอกจากนี้ยังเป็นที่ยอมรับ แม้จะโบราณ หากจะกล่าวกับจ่าทหารเรือหรือพันจ่า (chief petty officer) ทุกระดับว่า "มิสเตอร์สมิธ" หรือ "มิสสมิธ" อย่างไรก็ตาม ในกองทัพเรือสมัยใหม่ การใช้คำว่า "นางสาว" หรือ "นาย" เป็นเรื่องปกติเฉพาะในการอ้างอิงถึงนายทหารสัญญาบัตรชั้นสัญญาบัตรหรือนายดาบ (warrant officer) เท่านั้น

เครื่องหมายยศสำหรับจ่าโท คือ นกอินทรีสีขาวที่เกาะอยู่และมีเครื่องหมายพิเศษหนึ่งอัน (พรรค) เหนือเครื่องหมายบั้ง บนชุดเครื่องแบบจะมีสัญลักษณ์ระดับของจ่าทหารเรืออยู่ระหว่างทั้งสอง บนชุดเครื่องแบบสีขาว มีนกอินทรี พรรค และบั้งเป็นสีน้ำเงินกรมท่า สิ่งนี้นำไปสู่การใช้นกอินทรี และแม้แต่ตราการจัดอันดับทั้งหมด ซึ่งเรียกกันทั่วไปว่า "เดอะคราว the crow" บนชุดเครื่องแบบสีน้ำเงิน มีนกอินทรีและพรรคเป็นสีขาว และเครื่องหมายบั้งเป็นสีแดง เครื่องหมายที่สวมใส่บนเครื่องแบบทำงาน เช่น ชุดคลุมและชุดทำงานของกองทัพเรือ และอุปกรณ์ที่มีพรรคโลหะ เช่นเดียวกับที่สวมบนปกเสื้อของเครื่องแบบทหารเรือ จะถูกละเว้นไม่ต้องประดับสัญลักษณ์พรรค

เมื่อกะลาสีเรือได้รับการเลื่อนขั้นเป็นจ่าโทแล้ว เป็นธรรมเนียมสำหรับกะลาสีเรือที่มียศทหารระดับนั้นหรือสูงกว่าในการ "จับอีกา tack on the crow" เดิมทีประเพณีนี้เกี่ยวข้องกับจ่าทหารเรือที่ได้รับการเลื่อนยศ โดยผลัดกันเย็บเครื่องหมายยศใหม่บนเครื่องแบบของกะลาสีเรือ งานเย็บปักถักร้อยแบบเร่งรีบเรียกว่า "การปักหมุด tacking" เมื่อเร็ว ๆ นี้ ธรรมเนียมนี้ได้มีรูปแบบที่แตกต่างออกไป โดยจะทำด้วยท่าทาง ตั้งแต่การแตะเบา ๆ ไปจนถึงการชกอย่างแรงบนเครื่องหมายแขนเสื้อของจ่าทหารเรือคนใหม่ อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ถูกมองว่าเป็น "การซ้อม" และทำให้บุคคลดังกล่าวที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติเช่นนี้อาจได้รับโทษทางวินัย การลงโทษทางวินัยนี้มักรวมถึงบุคคลที่ถูกลดตำแหน่งด้วยการ "เกาะอีกา" เป็นที่ทราบกันดีว่าอาจจะทำให้เกิดการบาดเจ็บสาหัส มันไม่ได้เป็นเพียงแผ่นแปะที่ "ติดไว้" เท่านั้น แต่ยังรวมถึงเครื่องหมายโลหะในบริเวณหน้าอกที่มีหมุดยึดแหลมคม เช่น เครื่องหมายสำหรับการสู้รบบนพื้นผิวหรือกิจการเรือดำน้ำ หมัดที่แรงพออาจทำให้จุดยึดเจาะผิวหนังของกะลาสีเรือได้ เป็นที่ทราบกันดีว่าผู้บังคับบัญชามีหน้าที่สั่งการให้พลเรือทำการตรวจร่างกายเพื่อหาการละเมิดที่อาจเกิดขึ้น และรายงานอาการบาดเจ็บทั้งหมดของบุคลากรที่ได้รับการเลื่อนตำแหน่งใหม่ ดังนั้นจึงไม่สามารถหลีกเลี่ยงการลงโทษได้

การดำรงตำแหน่งในปีที่มากขึ้น

นโยบายการดำรงตำแหน่งหลายปีของกองทัพเรือสหรัฐ ทำให้รูปแบบความประพฤติที่ดีสำหรับจ่าโท (Petty officer third class) มีการเปลี่ยนแปลงไป แต่ล้าสมัยไปแล้ว ในบรรดากะลาสีเรือที่ถูกเกณฑ์หรืออาสาเข้ามา หากมีความประพฤติดีติดต่อกัน 12 ปี (จัดอยู่ในประเภทไม่มีการลงโทษทางศาลทหารหรือการลงโทษที่ไม่ใช่ตุลาการ) จะมีการให้สิทธิ์กะลาสีเรือในการประดับเครื่องหมายยศในรูปแบบความประพฤติที่ดี โดยมีเครื่องหมายบั้งสีแดงตามปกติอยู่ใต้เครื่องหมายพิเศษและประดับนกอินทรีที่เกาะอยู่ ดุจทองคำและนกอินทรีก็สวมดุจเงิน อย่างไรก็ตาม โครงการริเริ่มการดำรงตำแหน่งในปีที่สูงนั้นกำหนดให้จ่าโทสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้เพียงสิบปีเท่านั้น ถ้าจ่าโทไม่ได้เลื่อนขึ้นเป็นจ่าเอกชั้นสอง (petty officer second class) ภายในสิบปีนั้น จ่าทหารเรือจะถูกแยกออกจากกันโดยไม่สมัครใจเนื่องจากไม่ผ่านเกณฑ์ความก้าวหน้า ข้อจำกัดเดียวกันนี้กำหนดขึ้นกับอัตราของจ่าเอกชั้นสองและชั้นหนึ่ง โดยให้มีอายุราชการ 16 ปีในจ่าเอกชั้นสอง ก่อนที่จะได้รับการเลื่อนขั้น และ 22 ปีในการให้บริการของจ่าโทชั้นหนึ่ง อย่างไรก็ตาม โครงการริเริ่มเหล่านี้ทั้งหมดอาจได้รับการยกเว้นในกรณีที่กะลาสีเรือมีคุณสมบัติการฝึกอบรมที่สำคัญ ในคุณสมบัติการจำแนกประเภทเกณฑ์ทหารเรือ (Navy Enlisted Classification: NEC) ระเบียบพิเศษ หรือการปรัรบระดับพิเศษ ทุกวันนี้ ในบางกรณีที่จ่าโทมีเครื่องหมายบั้งสีทอง มักเป็นกรณีที่กะลาสีเรือเคยรับราชการทหารมาก่อน บั้งทองคำตัวเดียวนั้นหายากมาก แต่ยังสามารถพบได้ในร้านเครื่องแบบทหารเรือ

เจ้าหน้าที่จ่าทหารเรือของยามฝั่งสหรัฐทุกคนสวมเครื่องหมายบั้งสีแดงและแถบบริการสีแดง จนถึงอัตราของพันจ่าที่สวมเครื่องหมายบั้งสีทองและแถบบริการ

ระเบียงภาพ

• 
  กองทัพเรือไทย
• 
  (กองทัพเรือสหรัฐ)
• 
  (ยามฝั่งสหรัฐ)

ดูเพิ่ม

• จ่าทหารเรือ
• รายชื่อเปรียบเทียบเครื่องหมายยศทหาร