กองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ

ระวังสับสนกับ กองบังคับการปฏิบัติการพิเศษ

กองบังคับการสายตรวจ และปฏิบัติการพิเศษ
ตราของกองบังคับการ
อักษรย่อ	บก.สปพ.
คำขวัญ	บก.สปพ. ที่พึ่งแรกของประชาชน
ข้อมูลองค์กร
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2504 (2504)
โครงสร้างเขตอำนาจ
เขตอำนาจในการปฏิบัติการ	ประเทศไทย
แผนที่เขตอำนาจของ กองบังคับการสายตรวจ และปฏิบัติการพิเศษ
สำนักงานใหญ่	29 ถนนวิภาวดีรังสิต แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900
ผู้บริหารหน่วยงาน	พลตำรวจตรี วรวิทย์ ญาณจินดา, ผู้บังคับการ
หน่วยงานปกครอง	กองบัญชาการตำรวจนครบาล
บทบาท	การอารักขา  • พระมหากษัตริย์ และพระราชินี  • พระบรมวงศานุวงศ์ สายตรวจ ศูนย์รวมข่าว สุนัขตำรวจ ต่อต้านการก่อการร้าย เก็บกู้วัตถุระเบิด ม้าตำรวจ สัตวแพทย์และส้ตวบาล
เขตอำนาจปกครอง	• 8 กองกำกับการ
สิ่งอำนวยความสะดวก
รถสายตรวจ	100 คัน (ประมาณ)
สุนัขตำรวจ	87 ตัว
เว็บไซต์
psd.metro.police.go.th

กองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ (อังกฤษ: Patrol and Special Operation Division) เป็นหน่วยงานในสังกัดของกองบัญชาการตำรวจนครบาล รู้จักกันในชื่อของ "ตำรวจ 191" ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2504 มีภารกิจหลักในการถวายความปลอดภัยแด่องค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี และพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ในเขตนครบาล และภารกิจดูแลประชาชนด้านของงานรับแจ้งเหตุ สายตรวจ งานปฏิบัติการพิเศษและต่อต้านการก่อการร้าย

ประวัติ

กองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2504 ในชื่อของ กองกำกับการรถวิทยุ และศูนย์รวมข่าว เพื่อรับมือกับปัญหาจากในช่วงก่อนหน้านี้ ที่มีแนวโน้มว่าจะเกิดเหตุการณ์ที่เป็นภัยคุกคามในระดับสูงที่เกินกว่าหน่วยงานปกติของตำรวจนครบาลจะรับมือกับเหตุการณ์ได้ จากนั้นได้รวมเข้ากับ กองกำกับการสุนัขตำรวจ และกองกำกับการตำรวจม้า และเพิ่มเติมภารกิจในการถวายอารักขาความปลอดภัยให้กับพระมหากษัตริย์ พระราชินี องค์รัชทยาทและพระบรมวงศานุวงศ์

ตำรวจม้าจากกองกำกับการม้าตำรวจกำลังร่วมพระราชพิธี

ในปี พ.ศ. 2519 ได้มีการแบ่งส่วนราชการกรมตำรวจใหม่ปรับขึ้นเป็นกองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ โดยมี พลตำรวจเอก เสริม จารุรัตน์ เป็นผู้บังคับการคนแรก และได้ขอพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช นำตราอุณาโลมมาประดับในอาร์มพร้อมกับเครื่องแบบปฏิบัติงานสีน้ำเงิน พร้อมกับหมวกเบเรต์หน้าหมวกสีเหลือง ซึ่งสีทั้งสองเป็นสีของสถาบันพระมหากษัตริย์ และได้รับพระบรมราชานุญาตให้นำมาใช้งานได้

เมื่อปี พ.ศ. 2546 พระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช ได้ตรัสกับ พลตำรวจเอก สันต์ ศรุตานนท์ ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติในขณะนั้น ว่าอยากให้นำสุนัขจรจัดมาลองทำการฝึกเป็นสุนัขค้นหายาเสพติด โดยหลังจากฝึกแล้วให้นำไปประจำการตามท่าอากาศยานต่าง ๆ โดย พลตำรวจเอก สันต์ ได้นำสุนัขไปคัดเลือกที่มูลนิธิรักสุนัขหัวหิน ซึ่งเป็นโครงการในพระบรมราชานุเคราะห์ แลำฝึกฝนจนได้เข้าประจำการและนำไปใช้ประจำการจริง

ในปี พ.ศ. 2562 ได้มีการแบ่งส่วนราชการสำนักงานตำรวจแห่งชาติใหม่โดยแบ่งโครงสร้างของกองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ จากเดิม 7 หน่วย แบ่งออกเป็น 8 หน่วย ด้วยกันคือ ฝ่ายอำนวยการ กองกำกับการสุนัขตำรวจ กองกำกับการม้าตำรวจ กองกำกับการศูนย์รวมข่าว กองกำกับการสายตรวจ กองกำกับการต่อต้านการก่อการร้าย กลุ่มงานเก็บกู้วัตถุระเบิด และกลุ่มงานสัตวแพทย์และสัตวบาล โดยได้แบ่งกองกำกับการสุนัขและม้าตำรวจแยกออกมาเป็น 2 กองกำกับการเพื่อให้เกิดความชัดเจนในภารกิจ

พระราชดำรัส

พระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช เคยได้พระราชทานกับศูนย์รับแจ้งเหตุ 191 หรือกองกำกับการศูนย์รวมข่าวเอาไว้ว่า

“อย่าทำลายความหวังของใคร เพราะเขาอาจเหลืออยู่แค่นั้นก็ได้”

ภารกิจ

กองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ มีภารกิจและอำนาจหน้าที่ ดังนี้

• ถวายความปลอดภัย สำหรับองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระบรมวงศานุวงศ์ ผู้แทนพระองค์ พระราชอาคันตุกะ และบุคคลสำคัญอื่น ๆ
• ป้องกันการก่อจลาจล ควบคุมฝูงชนในกรุงเทพมหานครหรือพื้นที่ที่ได้รับคำสั่ง และฝึกยุทธวิธีด้านการปราบจลาจลและควบคุมฝูงชน
• ป้องกันและปราบปรามการกระทำความผิดทางอาญา รวมถึงสนับสนุนการปฏิบัติหน้าที่ของตำรวจท้องที่และหน่วยงานอื่น
• ปฏิบัติตามมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และกฎหมายอื่นที่มีความผิดทางอาญาที่อยู่ในอำนาจความรับผิดชอบ
• จัดสายตรวจในการออกตรวจ การสืบสวนหาข่าวเกี่ยวกับอาชญากรรม การก่อความไม่สงบภายใน และรักษาความปลอดภัยสถานที่สำคัญต่าง ๆ
• ตรวจพิสูจน์และดำเนินการเก็บกู้วัตถุระเบิด
• ต่อต้านการก่อการร้าย เจรจา และช่วยเหลือตัวประกัน รวมถึงฝึกยุทธวิธีให้กับตำรวจท้องที่หรือหน่วยงานอื่นตามได้รับคำสั่ง
• จัดตำรวจม้าในการถวายอารักขาและรักษาความปลอดภัย พร้อมทั้งสนับสนุนหน่วยงานอื่นในการป้องกันปราบปรามอาชญากรรมและรักษาความสงบ
• จัดกำลังสุนัขตำรวจในการออกป้องกันปราบปรามอาชญากรรม พร้อมทั้งสนับสนุนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
• ดูแลรักษาม้าและสุนัขตำรวจ และสนับสนุนหน่วยงานอื่นตามที่ได้รับคำสั่ง
• เป็นศูนย์รับแจ้งเหตุและควบคุมสั่งการ สื่อสารข้อมูลไปยังตำรวจท้องที่
• ปฏิบัติงานร่วมกับหน่วยงานอื่นตามที่ได้รับมอบหมาย

หน่วยงานในสังกัด

หน่วยงานในสังกัดของ กองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ ประกอบไปด้วย

• ฝ่ายอำนวยการ
• กองกำกับการสุนัขตำรวจ
• กองกำกับการม้าตำรวจ
• กองกำกับการศูนย์รวมข่าว
• กองกำกับการสายตรวจ
• กองกำกับการต่อต้านการก่อการร้าย
  • อรินทราช 26
• กลุ่มงานเก็บกู้วัตถุระเบิด
• กลุ่มงานสัตวแพทย์และสัตวบาล

การปฏิบัติการ

สายตรวจปฏิบัติการพิเศษ

สายตรวจปฏิบัติการพิเศษกำลังอำนวยการจราจร

สายตรวจปฏิบัติการพิเศษ หรือ ตำรวจ 191, สายตรวจ 191 เป็นหน่วยปฏิบัติการของ กองกำกับการสายตรวจ มีภารกิจในการสนับสนุนการปฏิบัติงานของตำรวจนครบาลเจ้าของท้องที่ในกรณีที่เจ้าของท้องที่ต้องการกำลังสนับสนุนหรืออยู่ใกล้เคียงที่เกิดเหตุ

นอกจากนี้ยังมีภารกิจในการป้อมปรามการเกิดอาชญากรรมด้วยการเปิดสัญญาณไฟวับวาบในพื้นที่เสี่ยง ตามข้อมูลสติติจากศูนย์ผ่านฟ้า เพื่อตัดวงจรการเกิดอาชญากรรม ตามทฤษฎีสามเหลี่ยมอาชญากรรม

ศูนย์รับแจ้งเหตุ 191

ศูนย์รับแจ้งเหตุ 191 หรือ ศูนย์วิทยุผ่านฟ้า เป็นหน่วยงานของกองกำกับการศูนย์รวมข่าว มีหน้าที่ในการรับแจ้งเหตุภายในเขตพื้นที่ของกรุงเทพมหานคร และคอยประสานข้อมูลไปยังศูนย์วิทยุประจำกองบังคับการตำรวจนครบาลในพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อให้ตำรวจท้องที่เข้าไปยังพื้นที่ที่ประสบเหตุฉุกเฉินตามที่ได้รับแจ้ง

สุนัขตำรวจ

กองกำกับการสุนัขตำรวจ เป็นหน่วยงานที่สนับสนุนการทำงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจในส่วนของสุนัขตำรวจ โดยแบ่งเป็นสายงานตามวิธีการใช้งานสุนัข เช่น การสะกดรอย การค้นหายาเสพติด การเก็บกู้วัตถุระเบิด การสาธิต การช่วยเหลือผู้ประสบภัย การพิสูจน์กลิ่นของกลาง และภารกิจอื่นตามที่ได้รับการร้องขอมา โดยสุนัขที่นำมาฝึกและประจำการนั้นจะอายุงานเฉลี่ยประมาณ 8 ปี โดยจะแบ่งสายงานตามลักษณะนิสัย เช่น ถ้ามีนิสัยร่าเริงจะเหมาะกับการตรวจค้นยาเสพติด หากไม่กลัวเสียงดังจะเหมาะกับการเก็บกู้วัตถุระเบิด ซึ่งจะต้องผ่านการฝึกทั่วไป 3 เดือนก่อนจะแยกฝึกตามสายงานอีก 6 เดือน และทดลองงานอีก 6 เดือนจึงจะได้บรรจุเป็นสุนัขตำรวจ ปัจจุบันมีสุนัขในประจำการทั้งสิ้น 87 ตัว

หากทำภารกิจได้สำเร็จ อาจมีการประดับยศให้กับสุนัขเพื่อเป็นขวัญและกำลังใจให้กับสุนัขและผู้บังคับสุนัขอีกด้วย เช่น กรณีของการคลีคลายคดีของน้องชมพู่ และไอซ์หีบเหล็ก

ต่อต้านการก่อการร้าย

บทความหลัก: อรินทราช 26

อรินทราช 26 หรือ กองกำกับการต่อต้านการก่อการร้าย ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2526 โดย พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรีในขณะนั้นได้ให้กรมตำรวจจัดตั้งหน่วยขึ้น กรมตำรวจจึงได้จัดตั้งหน่วยอรินทราช 26 ขึ้นมาพร้อมกันกับหน่วยนเรศวร 261

สำหรับอรินทราช 26 เป็นหน่วยปฏิบัติการพิเศษที่มีความเชี่ยวชาญทางด้านการใช้อาวุธและยุทธวิธีพิเศษในการคลี่คลายและแก้ไขสถานการณ์ที่เป็นภัยร้ายแรง ทั้งในด้านการต่อต้านการก่อการร้าย การช่วยเหลือตัวประกัน การจู่โจมจับกุมตามแนว การบริหารวิกฤตการณ์ (Crisis Management) มีพื้นที่รับผิดชอบในเขตกรุงเทพมหานคร มีขนาดขีดความสามารถระดับกองร้อย

เก็บกู้วัตถุระเบิด

EOD หรือ กลุ่มงานเก็บกู้วัตถุระเบิด เป็นหน่วยงานที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2504 โดยเดิมใช้ชื่อว่า แผนกวัตถุระเบิด สังกัดกองพลาธิการ กรมตำรวจ มีภารกิจในการดูแลคลังวัตถุระเบิด และตรวจพิสูจน์เก็บกู้วัตถุระเบิด โดยได้จัดตั้งชุดเก็บกู้วัตถุระเบิดขึ้นมาเป็นหน่วยแรกของตำรวจในปี พ.ศ. 2521 โดย พันตำรวจเอก สุรัตน์ สุมานัส หัวหน้าแผนกเก็บกู้วัตถุระเบิด มีพื้นที่รับผิดชอบในเขตกรุงเทพมหานคร และมีการจัดตั้งชุดเก็บกู้วัตถุระเบิดในส่วนภูมิภาค โดยสังกัดกองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดนเมื่อปี พ.ศ. 2528 โดยกลุ่มงานเก็บกู้วัตถุระเบิดชุดแรกนั้นได้ย้ายมาสังกัดกองสรรพวุธ สำนักงานส่งกำลังบำรุงในปี พ.ศ. 2535 และถูกยกขึ้นให้มีสถานะเทียบเท่ากองกำกับการในชื่อว่า กลุ่มงานเก็บกู้วัตถุระเบิด สังกัดกองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ กองบัญชาการตำรวจนครบาลเมื่อปี พ.ศ. 2548

กลุ่มงานเก็บกู้วัตถุระเบิด มีพื้นที่รับผิดชอบในบริเวณกรุงเทพมหานครในการค้นหา ตรวจพิสูจน์ เก็บกู้ หรือทำลายวัตถุระเบิดหรือเครื่องกระสุนปืน ดอกไม้เพลิง ทั้งในกรณีที่มีการรับแจ้งหรือมีการข่มขู่ ว่ามีวัตถุระเบิดหรือวัตถุต้องสงสัยซึ่งจะต้องทำการตรวจสอบ เพื่อเป็นการป้องกันการก่อวินาศกรรมและการก่อการร้ายในเขตเมือง

ตำรวจม้า

ตำรวจม้าจากกองกำกับการม้าตำรวจกำลังร่วมพระราชพิธี

ตำรวจม้า หรือ กองกำกับการม้าตำรวจ ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2496 โดย พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ สำหรับเป็นกองเกียรติยศในการนำขบวนในพระราชพิธีต่าง ๆ ก่อนจะถูกรวมเข้ากับกองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ

ภารกิจหลักของตำรวจม้าคือการถวายอารักขาและรักษาความปลอดภัยให้กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ในการเสด็จพระราชดำเนินเพื่อไปประกอบพระราชกรณียกิจต่าง ๆ รวมถึงเป็นกองเกียรติยศในวาระพิเศษต่าง ๆ และถวายความปลอดภัยในสถานที่สำคัญ เช่น พระราชวัง พระตำหนัก และคอยตรวจตราบริเวณพื้นที่โดยรอบ

นอกจากนี้ยังเป็นส่วนหนึ่งของสายตรวจปฏิบัติการพิเศษในการเข้าถึงจุดที่รถยนต์ไม่สามารถเข้าถึงได้ และภารกิจในการมวลชนสัมพันธ์ในชุมชน งานท่องเที่ยว และงานเทศกาลต่าง ๆ

สัตวแพทย์และสัตวบาล

กลุ่มงานสัตวแพทย์และสัตวบาล เป็นหน่วยงานเทียบเท่ากองกำกับการ มีหน้าที่ในการดูแลรักษาสัตว์ในหน่วย คือ สุนัขและม้า จากกองกำกับการสุนัขตำรวจ และกองกำกับการม้าตำรวจ ให้มีความพร้อมในการปฏิบัติการอยู่ตลอดเวลา ซึ่งเป็นภารกิจเฉพาะด้านจำเป็นต้องใช้วุฒิภายนอกคือสัตวแพทย์ และสัตวบาลในการปฏิบัติงาน

ยุทโธปกรณ์

กองบังคับการสายตรวจและปฏิบัติการพิเศษ มีอุปกรณ์และยานพาหนะโดยประมาณ ดังนี้

พาหนะ

• รถสายตรวจ ประมาณ 100 คัน

อาวุธ

• ปืนไฟฟ้า
• ปืนลูกซอง
• ปืนพก
• ปืนกลเบา
• ปืนไรเฟิล
• ระเบิดมือ

ดูเพิ่ม

• 191 (หมายเลขโทรศัพท์ฉุกเฉิน)
• อรินทราช 26

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ทางการ