หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา

บทความนี้เกี่ยวกับหม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา สำหรับหม่อมน้อยท่านอื่น ดูที่ หม่อมน้อย

หม่อม น้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา
คู่สมรส	สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
บุตร	สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี
บิดามารดา	บุศย์ (บิดา) แจ่ม (มารดา)
ญาติ	พระยารัตนจักร (ทวด)

หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา หรือ พระชนนีน้อย เป็นหม่อมในสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ และเป็นพระราชชนนีในสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี เป็นพระอัยยิกาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระราชปัยยิกาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

หม่อมน้อยท่านนี้เป็นหม่อมคนละท่านกับหม่อมน้อย ชุมสาย ณ อยุธยา บุตรีของพระยาราชมนตรี (ภู่ ภมรมนตรี) กับท่านผู้หญิงอิน ที่เป็นอดีตหม่อมในกรมหมื่นมาตยพิทักษ์ ซึ่งต่อมาได้เป็นหม่อมในกรมขุนสีหราชวิกรม

ประวัติ

หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา เกิดในครอบครัวชาวสวนย่านบางเขน ญาติฝั่งมารดาเป็นอำมาตย์เชื้อสายมอญ เป็นธิดาคนเล็กทั้งหมดสามคนของนายบุศย์ ชาวบางเขน กับมารดาชื่อแจ่ม ซึ่งเป็นบุตรีของม่วง สุรคุปต์ ธิดาพระยารัตนจักร (หงส์ทอง สุรคุปต์) หม่อมน้อยมีพี่สาวสองคน คือ อิ่ม และเอม

ครอบครัวของหม่อมน้อยมีความสนิทสนมกับเจ้านาย เช่น สามีคนที่สองของเอม (พี่สาวของหม่อมน้อย) ที่ชื่อแตง เป็นจางวางในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอิศราพงศ์ ส่วนญาติฝั่งมารดาที่ถวายตัวรับราชการฝ่ายใน ได้แก่ เจ้าจอมมารดาป้อม ในรัชกาลที่ 1, เจ้าจอมเพ็ง ในรัชกาลที่ 2 และเจ้าจอมเอม ในรัชกาลที่ 2 เป็นพี่สาวของม่วง และมีศักดิ์เป็นยายของหม่อมน้อย ส่วนพระยารัตนจักร (หงส์ทอง สุรคุปต์) ทวดของหม่อมน้อย รับราชการเป็นเจ้ากรมอาทมาฎ (หมู่ทหารสืบข่าวข้าศึก) ในกองมอญอาสาหกเหล่า

หม่อมน้อยเข้ารับราชการเป็นหม่อมห้ามในพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว กับเจ้าจอมมารดาทรัพย์ ประสูติกาลพระธิดาเพียงพระองค์เดียวคือหม่อมเจ้ารำเพย ศิริวงศ์ ที่ต่อมารับราชการเป็นพระภรรยาเจ้าในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชโอรส-ธิดาสี่พระองค์ หนึ่งในนั้นคือพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

หม่อมน้อยถึงแก่อนิจกรรมเมื่อใดไม่ปรากฏ ทราบแต่เพียงว่าหม่อมเจ้ารำเพย พระธิดา ทรงกำพร้าพระชนกและชนนีมาแต่ทรงพระเยาว์ก่อนได้รับการอุปการะจากสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยิกาเธอ กรมพระยาสุดารัตน์ราชประยูร ซึ่งเป็นพระปิตุจฉา

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของหม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา

4. ชายชาวบ้านบางเขน                             2. บุศย์                                   5. หญิงชาวบ้านบางเขน                             1. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                                         6. ไม่ปรากฏนาม                             3. แจ่ม                                   14. พระยารัตนจักร (หงส์ทอง สุรคุปต์)                       7. ม่วง สุรคุปต์                             15. สตรีชาวบางเขน