ตัวเอ๋อร์กุ่น

ตัวเอ๋อร์กุ่น
รุ่ยจงชินหวัง 睿忠亲王
เหอซั่วรุ่ยชินหวัง
ดำรงพระยศ	ค.ศ.1636–1650
ผู้สำเร็จราชการ
ดำรงตำแหน่ง	ค.ศ.1643 – 1650
ประสูติ	17 พฤศจิกายน ค.ศ.1612
สวรรคต	31 ธันวาคม ค.ศ.1650 (พระชันษา 38 ปี)
พระนามเต็ม อ้ายซินเจวี๋ยหลัว ตัวเอ๋อร์กุ่น (愛新覺羅 多爾袞)
ราชวงศ์	ชิง
พระบิดา	จักรพรรดินู่เอ๋อร์ฮาชื่อ
พระมารดา	อาปาไฮ่

ตัวเอ๋อร์กุ่น (จีน: 多尔衮; อักษรแมนจู:ᡩᠣᡵᡤᠣᠨ, อักษรโรมัน: Dorgon แปลว่า "แบดเจอร์"; 17 พฤศจิกายน ค.ศ. 1612 – 31 ธันวาคม ค.ศ. 1650) เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 14 ของจักรพรรดินู่เอ๋อร์ฮาชื่อที่ประสูติจากพระนางอาปาไฮ่ พระองค์มีพระอนุชาร่วมพระมารดาสองพระองค์คือเจ้าชายอาจี้เก๋อและเจ้าชายตัวตั๋ว และยังเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในจักรพรรดิซุ่นจื้อ โดยในช่วงต้นรัชกาลได้สถาปนาตนเองเป็นจักรพรรดิอี้ (จีน: 義皇帝) แต่ถูกถอดจากตำแหน่งในปี ค.ศ.1651 หลังการสิ้นพระชนม์

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระบิดา : จักรพรรดินู่เอ๋อร์ฮาชื่อ
• พระมารดา : พระนางอาปาไฮ่
• พระชายาและพระสนม
  • พระชายาเอกโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ ธิดาของ จีซ่างเอ่อฮุ่ย (จีน: 吉桑阿爾寨อังกฤษ: Jisang'a'erzhai)
  • พระชายาถงจีหยา (จีน: 佟佳氏อังกฤษ: Lady Tunggiya).ธิดาของ เมิ่งเก๋อตู (จีน: 蒙格圖อังกฤษ: Menggetu).
  • พระชายาโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (จีน: 博爾濟吉特氏อังกฤษ: Lady Borjigit) เก๋อตูเอ่อไท่จี๋ (จีน: 根杜爾台吉อังกฤษ: Gendu'ertaiji).
  • พระชายาโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (จีน: 博爾濟吉特氏อังกฤษ: Lady Borjigit) หลัวบู๋ซีซีไท่จี๋(จีน: 拉布希西台吉อังกฤษ: Labuxixitaiji).
  • พระชายาโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ(จีน: 博爾濟吉特氏อังกฤษ: Lady Borjigit) ซุนบู๋ไท่จี๋ (จีน: 索諾布台吉อังกฤษ: Suonuobutaiji) .
  • พระชายาลีเอ่อร์ซู่ (จีน: 李愛淑อังกฤษ: Yi Ae-suk) ธิดาของ ลีเก๋อกัง(จีน: Yi Gae-eumอังกฤษ: 李愷胤).
  • พระชายากงฉีเต๋อ (จีน: 公齊特氏อังกฤษ: Lady Gongqite). ไม่ปรากฏนามบิดา.
  • พระชายาโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (จีน: 博爾濟吉特氏อังกฤษ: Lady Borjigit).ไม่ปรากฏนามบิดา.
  • พระชายาจีเอ๋อร์เม่อ (จีน: 濟爾莫特氏อังกฤษ: Lady Ji'ermote).ไม่ปรากฏนามบิดา.
  • พระชายาลี (จีน: 李氏อังกฤษ: Lady Yi) ธิดาของ ลีซีซู่ (จีน: 李世緒อังกฤษ: Yi Si-seo).
• พระราชโอรสบุญธรรม
  • เจ้าชายตัวเอ่อร์ปั๋ว (多爾博,1642-1672) รุ่ยชินหวัง (睿亲王) สถาปนาหลังสิ้นพระชนม์; พระราชโอรสของเจ้าชายตัวตั๋ว
• พระราชธิดา
  • เจ้าหญิงตงเอ๋อ (東莪) พระธิดาของพระชายาลี จากเกาหลี

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• Dai, Yingcong (2009), The Sichuan Frontier and Tibet: Imperial Strategy in the Early Qing, Seattle and London: University of Washington Press, ISBN 978-0-295-98952-5.
• Dennerline, Jerry (2002), "The Shun-chih Reign", ใน Peterson, Willard J. (บ.ก.), Cambridge History of China, Vol. 9, Part 1: The Ch'ing Dynasty to 1800, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 73–119, ISBN 0-521-24334-3
• Elliott, Mark C. (2001), The Manchu Way: The Eight Banners and Ethnic Identity in Late Imperial China, Stanford: Stanford University Press, ISBN 0-8047-4684-2.
• Elman, Benjamin A. (2001), A Cultural History of Civil Examinations in Late Imperial China, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, ISBN 0-520-21509-5.
• Elman, Benjamin A. (2002), "The Social Roles of Literati in Early to Mid-Ch'ing", ใน Peterson, Willard J. (บ.ก.), Cambridge History of China, Vol. 9, Part 1: The Ch'ing Dynasty to 1800, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 360–427, ISBN 0-521-24334-3.
• Fang, Chao-ying (1943). "Šarhûda". ใน Hummel Sr., Arthur W. (บ.ก.). Eminent Chinese of the Ch'ing Period. United States Government Printing Office. p. 632. {{cite book}}: Cite ไม่รู้จักพารามิเตอร์ว่างเปล่า s: |HIDE_PARAMETER8=, |HIDE_PARAMTER2=, |HIDE_PARAMETER7=, |HIDE_PARAMETER10=, |HIDE_PARAMETER6=, |HIDE_PARAMETER9=, |HIDE_PARAMETER1= และ |coauthors= (help)
• Finnane, Antonia (1993), "Yangzhou: A Central Place in the Qing Empire", ใน Cooke Johnson, Linda (บ.ก.), Cities of Jiangnan in Late Imperial China, Albany, NY: SUNY Press, pp. 117–50.
• Gong, Baoli 宫宝利 (2010), Shunzhi shidian 顺治事典 ["Events of the Shunzhi reign"] (ภาษาจีน), Beijing: Zijincheng chubanshe 紫禁城出版社 ["Forbidden City Press"], ISBN 978-7-5134-0018-3.
• Ho, Ping-ti (1962), The Ladder of Success in Imperial China: Aspects of Social Mobility, 1368–1911, New York: Columbia University Press, ISBN 0-231-05161-1.
• Kuhn, Philip A. (1990), Soulstealers: The Chinese Sorcery Scare of 1768, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, ISBN 0-674-82152-1.
• Larsen, E. S.; Numata, Tomoo (1943). "Mêng Ch'iao-fang". ใน Hummel Sr., Arthur W. (บ.ก.). Eminent Chinese of the Ch'ing Period. United States Government Printing Office. p. 572. {{cite book}}: Cite ไม่รู้จักพารามิเตอร์ว่างเปล่า s: |HIDE_PARAMTER2=, |HIDE_PARAMETER6=, |HIDE_PARAMETER4=, |HIDE_PARAMETER3=, |HIDE_PARAMETER1= และ |coauthors= (help)
• Man-Cheong, Iona D. (2004), The Class of 1761: Examinations, State, and Elites in Eighteenth-Century China, Stanford: Stanford University Press, ISBN 0-8047-4146-8.
• Mote, Frederick W. (1999), Imperial China, 900–1800, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
• Naquin, Susan (2000), Peking: Temples and City Life, 1400–1900, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, ISBN 0-520-21991-0.
• Oxnam, Robert B. (1975), Ruling from Horseback: Manchu Politics in the Oboi Regency, 1661–1669, Chicago and London: University of Chicago Press, ISBN 0-226-64244-5.
• Rawski, Evelyn S. (1998), The Last Emperors: A Social History of Qing Imperial Institutions, Berkeley, Los Angeles, and London: University of California Press, ISBN 0-520-22837-5.
• Rossabi, Morris (1979), "Muslim and Central Asian Revolts", ใน Spence, Jonathan D.; Wills, John E., Jr. (บ.ก.), From Ming to Ch'ing: Conquest, Region, and Continuity in Seventeenth-Century China, New Haven and London: Yale University Press, pp. 167–99, ISBN 0-300-02672-2.
• Roth Li, Gertraude (2002), "State Building Before 1644", ใน Peterson, Willard J. (บ.ก.), Cambridge History of China, Vol. 9, Part 1:The Ch'ing Dynasty to 1800, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 9–72, ISBN 0-521-24334-3.
• Struve, Lynn (1988), "The Southern Ming", ใน Frederic W. Mote; Denis Twitchett; John King Fairbank (บ.ก.), Cambridge History of China, Volume 7, The Ming Dynasty, 1368–1644, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 641–725, ISBN 0-521-24332-7
• Wakeman, Frederic (1985), The Great Enterprise: The Manchu Reconstruction of Imperial Order in Seventeenth-Century China, Berkeley, Los Angeles, and London: University of California Press, ISBN 0-520-04804-0. In two volumes.
• Wakeman, Frederic (1975), "Localism and Loyalism During the Ch'ing Conquest of Kiangnan: The Tragedy of Chiang-yin", ใน Frederic Wakeman, Jr.; Carolyn Grant (บ.ก.), Conflict and Control in Late Imperial China, Berkeley: Center of Chinese Studies, University of California, Berkeley, pp. 43–85, ISBN 0-520-02597-0.
• Wakeman, Frederic (1984), "Romantics, Stoics, and Martyrs in Seventeenth-Century China", Journal of Asian Studies, 43 (4): 631–65, doi:10.2307/2057148, JSTOR 2057148.
• Wills, John E. (1984), Embassies and Illusions: Dutch and Portuguese Envoys to K'ang-hsi, 1666–1687, Cambridge (Mass.) and London: Harvard University Press, ISBN 0-674-24776-0.
• Wu, Silas H. L. (1979), Passage to Power: K'ang-hsi and His Heir Apparent, 1661–1722, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, ISBN 0-674-65625-3.
• Zarrow, Peter (2004a), "Historical Trauma: Anti-Manchuism and Memories of Atrocity in Late Qing China", History and Memory, 16 (2): 67–107, doi:10.1353/ham.2004.0013, S2CID 161270740.
• Zarrow, Peter (trans.) (2004b), "Qianlong's inscription on the founding of the Temple of the Happiness and Longevity of Mt Sumeru (Xumifushou miao)", ใน Millward, James A.; และคณะ (บ.ก.), New Qing Imperial History: The Making of Inner Asian Empire at Qing Chengde, London and New York: RoutledgeCurzon, pp. 185–87, ISBN 0-415-32006-2.
• Zhou, Ruchang [周汝昌] (2009), Between Noble and Humble: Cao Xueqin and the Dream of the Red Chamber, edited by Ronald R. Gray and Mark S. Ferrara, translated by Liangmei Bao and Kyongsook Park, New York: Peter Lang, ISBN 978-1-4331-0407-7.

ก่อนหน้า		ตัวเอ๋อร์กุ่น		ถัดไป
–		รุ่ยชินหวัง (ค.ศ. 1636 – 1650)		ฉุนอิ่ง