ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระครูสวางคมุนี (จัน)"

พระครูสวางคมุนี
พระครูสวางคมุนี; (จัน )
ชื่ออื่น	หลวงพ่อจัน, หลวงพ่อใหญ่เมืองฝาง
ส่วนบุคคล
มรณภาพ	ก่อน พ.ศ. 2442
นิกาย	มหานิกาย
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดคุ้งตะเภา อุตรดิตถ์
ตำแหน่ง	อดีตเจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภา, อดีตเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ

การแก้ไขถัดไป →

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

เห็นภาพข้อความวิกิ

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 23:16, 23 ตุลาคม 2561

พระครูสวางคมุนี (จัน) (นามเดิม: จัน) อดีตเจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ (ก่อน พ.ศ. 2431 - ก่อน พ.ศ. 2442) เป็นพระมหาเถระรูปสำคัญของเมืองฝาง ในช่วงรอยต่อการปฏิรูปการปกครองส่วนภูมิภาคในสมัยรัชกาลที่ 5 ก่อนที่เมืองบางโพและเขตเมืองฝางจะได้รับการยกฐานะเป็นเมืองอุตรดิตถ์ ในต้นรัชกาลที่ 6 ท่านได้รับพระราชทานตั้งสมณศักดิ์ให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง ซึ่งเคยเป็นตำแหน่งสังฆราชาเจ้าคณะเมืองเก่าแก่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นรูปสุดท้าย สันนิษฐานว่าท่านมรณภาพก่อนปี พ.ศ. 2442

ประวัติ

พระครูสวางคมุนี (จัน) เป็นพระเถระที่ได้รับความเคารพนับถือในเขตเมืองสวางคบุรี หรือเมืองฝาง ท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภา และดำรงตำแหน่งเจ้าอธิการ (เทียบได้กับเจ้าคณะแขวงในปัจจุบัน) ก่อนได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์เป็นเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางในปี พ.ศ. 2431 หลังพระอาจารย์วอน วัดต้นมะขาม ซึ่งพระอาจารย์วอนได้ดำรงตำแหน่งพระครูสวางคมุนีและย้ายไปจำพรรษาวัดวังตะม่อ ในปี พ.ศ. 2427^[1] ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางในปี พ.ศ. 2529^[2] สันนิษฐานว่าพระอาจารย์วอนได้มรณภาพไปก่อนที่เจ้าอธิการจัน วัดคุ้งตะเภา จะได้รับพระราชทานตั้งให้เป็นเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางแทนตำแหน่งที่ว่างลง พร้อมกับได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ให้เป็นที่พระครูสวางคมุนี ในปี พ.ศ. 2431

โดยเจ้าอธิการจัน ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากรัชกาลที่ 5 ที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เข้ารับสถาปนาตั้งตำแหน่งพระสงฆ์เจ้าคณะเมือง พร้อมกับเจ้าคณะเมืองต่าง ๆ รวม 31 รูป ในวันจันทรคติตรงกับ แรม 15 ค่ำ เดือนแปด (บุรพาสาธ) ปีชวดสัมฤทธิศก จุลศักราช 1250 สุริยคติตรงกับ วันอาทิตย์ที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2431 โดยรัชกาลที่ 5 ได้เสด็จออกพร้อมกับ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท เพื่อทรงประกอบพระราชกรณียกิจสำคัญในการทรงสถาปนาตั้งตำแหน่งพระสงฆ์สำคัญเพื่อปกครองสังฆมณฑล โดยได้พระราชทานผ้าไตรและสัญญาบัตร ให้เจ้าอธิการจัน วัดคุ้งตะเภา เป็นพระครูสวางคมุนี เจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง พร้อมทั้งพระราชทานตาลปัตรพุดตาลทองแผ่ลวด พัดรองโหมด ย่ามสักลาด บาตรถุงสักลาด กาน้ำถ้วยกระโถนถ้วยร่มรองเท้า สำหรับเป็นเครื่องประกอบสมณศักดิ์อีกด้วย^[3]

พระครูสวางคมุนี (จัน) เจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภานั้น นับเป็นพระเถระรูปสุดท้ายที่ได้รับพระราชทานราชทินนามโบราณสำหรับพระสังฆราชาเมืองฝาง ที่ปรากฎมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เพราะหลังจากนั้นได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตการปกครองคณะสงฆ์ในเมืองฝางใหม่ โดยแยกตั้งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐขึ้นเป็นครั้งแรก โดยเจ้าอธิการแสง วัดท่าทราย ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูอุทิศติยวงษ์คีรีเขตร (แสง) ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐ เมืองทุ่งยั้ง เมืองลำพูน (ตำบลแม่พูล อ.ลับแล ในปัจจบุัน) เมืองลับแล ในปี พ.ศ. 2532^[4] ซึ่งเขตปกครองของเจ้าคณะเมืองอุตรดิตถ์ฯ ใหม่ อยู่ในฝั่งขวาแม่น้ำน่านทั้งหมด

เมื่อพระครูสวางคมุนี (จัน) วัดคุ้งตะเภา มรณภาพลง และมีการตราพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. 121 ในปี พ.ศ. 2445 ก็ไม่ปรากฎการพระราชทานสมณศักดิ์ตั้งพระสงฆ์รูปใดให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางอีก พระครูสวางคมุนี (จัน) วัดคุ้งตะเภา จึงเป็นพระเถระผู้ได้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง ซึ่งเคยเป็นนามตำแหน่งสังฆราชาเจ้าคณะเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นรูปสุดท้าย^[5] ปัจจุบันยังหลงเหลือฐานเจดีย์บรรจุอัฐิของท่านในวัดคุ้งตะเภา

อ้างอิง

↑ ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๑ ตอน ๔๑, ๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๒๗, หน้า ๓๖๓
↑ ราชกิจจานุเบกษา, สำเนาสัญญาบัตรพระสงฆ์, เล่ม ๓ ตอน ๔๓, ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๒๙, หน้า ๓๖๑
↑ ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๕ ตอน ๑๗, ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๑, หน้า ๑๓๘
↑ ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๖ ตอน ๑๓, ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๓๒, หน้า ๑๐๙
↑ พระมหาเทวประภาส วชิรญาณเมธี. (2560). สารพันบันทึกเล่า พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดคุ้งตะเภา : ประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ และภูมิปัญญาท้องถิ่น. กรุงเทพฯ : กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.

ดูเพิ่ม

ก่อนหน้า		พระครูสวางคมุนี (จัน)		ถัดไป
พระครูสวางคมุนี (วอน) วัดวังตะม่อ		เจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง (พระสังฆราชาเมืองฝาง) (พ.ศ. 2431 - พ.ศ. 2442)		ยกเลิกตำแหน่ง

ก่อนหน้า		พระครูสวางคมุนี (จัน)		ถัดไป
พระพิมลธรรม (วัดคุ้งตะเภา)		เจ้าอาวาส วัดคุ้งตะเภา (พ.ศ. 2431 - พ.ศ. 2442)		พระอธิการรอด (วัดคุ้งตะเภา)

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๑ ตอน ๔๑, ๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๒๗, หน้า ๓๖๓

[2] ราชกิจจานุเบกษา, สำเนาสัญญาบัตรพระสงฆ์, เล่ม ๓ ตอน ๔๓, ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๒๙, หน้า ๓๖๑

[3] ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๕ ตอน ๑๗, ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๑, หน้า ๑๓๘

[4] ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม ๖ ตอน ๑๓, ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๓๒, หน้า ๑๐๙

[5] พระมหาเทวประภาส วชิรญาณเมธี. (2560). สารพันบันทึกเล่า พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดคุ้งตะเภา : ประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ และภูมิปัญญาท้องถิ่น. กรุงเทพฯ : กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ บรรทัด 17: / บรรทัด 17: @@
 }}
-'''พระครูสวางคมุนี (จัน) ''' (นามเดิม: '''จัน''') อดีตเจ้าอาวาส[[วัดคุ้งตะเภา]] [[อำเภอเมืองอุตรดิตถ์|อำเภอเมือง]] [[จังหวัดอุตรดิตถ์]] '' (ก่อน พ.ศ. 2431 - ก่อน พ.ศ. 2442) '' เป็นพระมหาเถระรูปสำคัญของ[[เมืองสวางคบุรี|เมืองฝาง]] ในช่วงรอยต่อการปฏิรูปการปกครองส่วนภูมิภาคในสมัย[[รัชกาลที่ 5]] ก่อนที่เมืองบางโพและเขตเมืองฝางจะได้รับการยกฐานะเป็น[[เมืองอุตรดิตถ์]] ในต้น[[รัชกาลที่ 6]] ท่านได้รับพระราชทานตั้ง[[สมณศักดิ์]]ให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2431/017/137_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๕ ตอน ๑๗, ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๑, หน้า ๑๓๘</ref> ซึ่งเคยเป็นตำแหน่งสังฆราชาเจ้าคณะเมืองเก่าแก่ที่มีความสำคัญทาง[[ประวัติศาสตร์]]มาตั้งแต่สมัย[[กรุงศรีอยุธยา]]เป็นรูปสุดท้าย สันนิษฐานว่าท่านมรณภาพก่อนปี พ.ศ. 2442
+'''พระครูสวางคมุนี (จัน) ''' (นามเดิม: '''จัน''') อดีตเจ้าอาวาส[[วัดคุ้งตะเภา]] [[อำเภอเมืองอุตรดิตถ์|อำเภอเมือง]] [[จังหวัดอุตรดิตถ์]] '' (ก่อน พ.ศ. 2431 - ก่อน พ.ศ. 2442) '' เป็นพระมหาเถระรูปสำคัญของ[[เมืองสวางคบุรี|เมืองฝาง]] ในช่วงรอยต่อการปฏิรูปการปกครองส่วนภูมิภาคในสมัย[[รัชกาลที่ 5]] ก่อนที่เมืองบางโพและเขตเมืองฝางจะได้รับการยกฐานะเป็น[[เมืองอุตรดิตถ์]] ในต้น[[รัชกาลที่ 6]] ท่านได้รับพระราชทานตั้ง[[สมณศักดิ์]]ให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง ซึ่งเคยเป็นตำแหน่งสังฆราชาเจ้าคณะเมืองเก่าแก่ที่มีความสำคัญทาง[[ประวัติศาสตร์]]มาตั้งแต่สมัย[[กรุงศรีอยุธยา]]เป็นรูปสุดท้าย สันนิษฐานว่าท่านมรณภาพก่อนปี พ.ศ. 2442
 == ประวัติ ==
@@ บรรทัด 23: / บรรทัด 23: @@
 พระครูสวางคมุนี (จัน) เป็นพระเถระที่ได้รับความเคารพนับถือในเขต[[เมืองสวางคบุรี]] หรือเมืองฝาง ท่านเป็นเจ้าอาวาส[[วัดคุ้งตะเภา]] และดำรงตำแหน่งเจ้าอธิการ (เทียบได้กับเจ้าคณะแขวงในปัจจุบัน) ก่อนได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์เป็นเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางในปี พ.ศ. 2431 หลังพระอาจารย์วอน [[วัดธรรมาธิปไตย|วัดต้นมะขาม]] ซึ่งพระอาจารย์วอนได้ดำรงตำแหน่งพระครูสวางคมุนีและย้ายไปจำพรรษา[[วัดท่าถนน (อุตรดิตถ์)|วัดวังตะม่อ]] ในปี พ.ศ. 2427<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2427/041/362.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๑ ตอน ๔๑, ๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๒๗, หน้า ๓๖๓</ref> ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางในปี พ.ศ. 2529<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2429/043/360_1.PDF สำเนาสัญญาบัตรพระสงฆ์], เล่ม ๓ ตอน ๔๓, ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๒๙, หน้า ๓๖๑</ref> สันนิษฐานว่าพระอาจารย์วอนได้มรณภาพไปก่อนที่เจ้าอธิการจัน วัดคุ้งตะเภา จะได้รับพระราชทานตั้งให้เป็นเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางแทนตำแหน่งที่ว่างลง พร้อมกับได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ให้เป็นที่พระครูสวางคมุนี ในปี พ.ศ. 2431
+โดยเจ้าอธิการจัน ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากรัชกาลที่ 5 ที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เข้ารับสถาปนาตั้งตำแหน่งพระสงฆ์เจ้าคณะเมือง พร้อมกับเจ้าคณะเมืองต่าง ๆ  รวม 31 รูป ในวันจันทรคติตรงกับ แรม 15 ค่ำ เดือนแปด (บุรพาสาธ) ปีชวดสัมฤทธิศก จุลศักราช 1250 สุริยคติตรงกับ วันอาทิตย์ที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2431 โดยรัชกาลที่ 5 ได้เสด็จออกพร้อมกับ [[สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร]] ณ [[พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท]] เพื่อทรงประกอบพระราชกรณียกิจสำคัญในการทรงสถาปนาตั้งตำแหน่งพระสงฆ์สำคัญเพื่อปกครองสังฆมณฑล โดยได้พระราชทานผ้าไตรและสัญญาบัตร ให้เจ้าอธิการจัน วัดคุ้งตะเภา เป็นพระครูสวางคมุนี เจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง พร้อมทั้งพระราชทานตาลปัตรพุดตาลทองแผ่ลวด พัดรองโหมด ย่ามสักลาด บาตรถุงสักลาด กาน้ำถ้วยกระโถนถ้วยร่มรองเท้า สำหรับเป็นเครื่องประกอบสมณศักดิ์อีกด้วย<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2431/017/137_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๕ ตอน ๑๗, ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๑, หน้า ๑๓๘</ref>
-พระครูสวางคมุนี (จัน) เจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภานั้น เป็นพระเถระรูปสุดท้ายที่ได้รับพระราชทานราชทินนามโบราณสำหรับพระสังฆราชาเมืองฝาง ที่ปรากฎมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เพราะหลังจากนั้นได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตการปกครองคณะสงฆ์ในเมืองฝางใหม่ โดยแยกตั้งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐขึ้นเป็นครั้งแรก โดยเจ้าอธิการแสง [[วัดธรรมาธิปไตย|วัดท่าทราย]] ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูอุทิศติยวงษ์คีรีเขตร (แสง) ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐ เมือง[[ทุ่งยั้ง]] เมืองลำพูน (ตำบลแม่พูล อ.ลับแล ในปัจจบุัน) เมือง[[ลับแล]] ในปี พ.ศ. 2532<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/013/107_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๖ ตอน ๑๓, ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๓๒, หน้า ๑๐๙</ref> ซึ่งเขตปกครองของเจ้าคณะเมืองอุตรดิตถ์ฯ ใหม่ อยู่ในฝั่งขวาแม่น้ำน่านทั้งหมด
+พระครูสวางคมุนี (จัน) เจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภานั้น นับเป็นพระเถระรูปสุดท้ายที่ได้รับพระราชทานราชทินนามโบราณสำหรับพระสังฆราชาเมืองฝาง ที่ปรากฎมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เพราะหลังจากนั้นได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตการปกครองคณะสงฆ์ในเมืองฝางใหม่ โดยแยกตั้งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐขึ้นเป็นครั้งแรก โดยเจ้าอธิการแสง [[วัดธรรมาธิปไตย|วัดท่าทราย]] ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูอุทิศติยวงษ์คีรีเขตร (แสง) ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐ เมือง[[ทุ่งยั้ง]] เมืองลำพูน (ตำบลแม่พูล อ.ลับแล ในปัจจบุัน) เมือง[[ลับแล]] ในปี พ.ศ. 2532<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/013/107_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๖ ตอน ๑๓, ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๓๒, หน้า ๑๐๙</ref> ซึ่งเขตปกครองของเจ้าคณะเมืองอุตรดิตถ์ฯ ใหม่ อยู่ในฝั่งขวาแม่น้ำน่านทั้งหมด
 เมื่อพระครูสวางคมุนี (จัน) วัดคุ้งตะเภา มรณภาพลง และมีการตราพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. 121 ในปี พ.ศ. 2445 ก็ไม่ปรากฎการพระราชทานสมณศักดิ์ตั้งพระสงฆ์รูปใดให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางอีก พระครูสวางคมุนี (จัน) วัดคุ้งตะเภา จึงเป็นพระเถระผู้ได้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง ซึ่งเคยเป็นนามตำแหน่งสังฆราชาเจ้าคณะเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นรูปสุดท้าย<ref>พระมหาเทวประภาส วชิรญาณเมธี. (2560). '''สารพันบันทึกเล่า พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดคุ้งตะเภา : ประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ และภูมิปัญญาท้องถิ่น'''. กรุงเทพฯ : กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.</ref> ปัจจุบันยังหลงเหลือฐานเจดีย์บรรจุอัฐิของท่านใน[[วัดคุ้งตะเภา]]