วัดเกาะนัมมทาปทวลัญชาราม

วัดเกาะนัมมทาปทวลัญชาราม
ชื่อสามัญ	วัดเกาะนัมมทาปทวลัญชาราม, วัดเกาะนัมทาปทวลัญชาราม
ที่ตั้ง	ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดเกาะนัมมทาปทวลัญชาราม เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี

วัดเกาะนัมมทาปทวลัญชารามตั้งอยู่บนเกาะซึ่งเกิดจากการทับถมของตะกอนมาเป็นเวลานาน จนกลายเป็นเกาะกลางน้ำในแม่น้ำแม่กลอง ตามประวัติเล่ากันว่า ชาวมอญที่อพยพมาจากพม่ามาอาศัยอยู่ที่โพธาราม ได้สร้างเจดีย์องค์เล็กไว้เป็นที่เคารพ ต่อมาพระแสนท้องฟ้า (ป๋อง ยมคุปต์) เป็นนายอำเภอในสมัยนั้นได้มายึดครองเป็นที่ทำสวนเพาะปลูกไม้ผล ต่อมาพระอาจารย์กลับซึ่งเคยรับราชการในวัง ได้ขอซื้อเกาะจากพระแสนท้องฟ้า แต่พระแสนท้องฟ้าถวายให้ท่านเพื่อนำมาสร้างวัด พระอาจารย์กลับได้ดำเนินการสร้างวัดเรื่อยมาตั้งแต่ พ.ศ. 2425 โดยสร้างกุฎิ ศาลา เจดีย์ อุโบสถ และซ่อมแซมเจดีย์เก่าและมณฑปให้มีสภาพดีขึ้น ตั้งเป็นวัดเมื่อ พ.ศ. 2433 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2443

ภายในวัดมีพิพิธภัณฑ์ที่เก็บรวบรวมศิลปวัตถุและโบราณวัตถุ ซึ่งพระมหาผ่อง ผลิตฺตธมฺโม เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน ได้ทำการเก็บรวบรวมไว้ ส่วนใหญ่เป็นโบราณวัตถุที่เป็นสินค้าจมอยู่ตามท้องน้ำในแม่น้ำแม่กลองแล้วถูกกระแสน้ำพัดพามาติดอยู่รอบ ๆ เกาะ โบราณวัตถุที่พบมีปริมาณมากและค่อนข้างสมบูรณ์น่าจะมีส่วนสัมพันธ์กับเมืองราชบุรีมาแต่โบราณ นับแต่เมืองโบราณคูบัวสมัยทวารวดี แหล่งโบราณคดีนี้ได้พบเครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์ถังซึ่งตรงกับสมัยทวารวดีในดินแดนแถบนี้ดังนั้นแหล่งโบราณคดีนี้จึงน่าจะเป็นสถานที่ติดต่อขนถ่ายสินค้าให้กับเมืองท่าใกล้เคียง และทางทะเลมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 12 จนถึงปัจจุบัน