มหาวรรค
คัมภีร์มหาวรรค หรือ มหาวรรค คือหมวดหมู่หนึ่งในคัมภีร์ขันธกะ อันเป็นคัมภีร์ที่สองในพระวินัยปิฎกเถรวาท ตามการจัดแบ่งของสมาคมบาลีปกรณ์ มหาวรรค มีเนื้อหาครอบคลุมพระไตรปิฎกเล่มที่ 4-5 มีเนื้อหาว่าด้วยหลักในการประพฤติในด้านขนบธรรมเนียมเพื่ออาจาระที่เหมาะสมของพระสงฆ์ โดยรวมหลักสิกขาบทในคัมภีร์มหาวรรคเรียกว่า สิกขาบทฝ่ายอภิสมาจาร หรือ สิกขาบทนอกพระปาติโมกข์
คัมภีร์มหาวรรคทั้งหมด จัดอยู่ในหมวดขันธกะ อันเป็นส่วนที่สองในพระวินัยปิฎก คู่กับอาทิพรหมจาริยกาสิกขา ที่เป็นข้อปฏิบัติอันเป็นสิกขาบทหลัก คือพระวินัยบัญญัติ อันเป็นสิกขาบทในพระปาติโมกข์ที่จัดอยู่ในหมวดสุตตวิภังค์ โดยสิกขาบทในคัมภีร์มหาวรรคไม่ได้จัดเป็นข้อห้ามตามสิกขาบทบัญญัติในพระปาติโมกข์ ดังนั้นพระสงฆ์ผู้ล่วงละเมิดข้อห้ามในคัมภีร์มหาวรรคก็ไม่ต้องอาบัติสูงสุดถึงปาราชิก โดยต้องเพียงอาบัติทุกกฎหรือถุลลัจจัย [1]
เนื้อหาในคัมภีร์มหาวรรค นอกจากขนบธรรมเนียมของพระสงฆ์แล้ว ยังมีเนื้อหาว่าด้วยเหตุการณ์สำคัญต่าง ๆ ในพระพุทธประวัติจำนวนมาก เช่น ในหมวดมหาขันธกะอันเป็นหมวดย่อยในคัมภีร์มหาวรรค มีเนื้อหากล่าวถึงพระพุทธประวัติตั้งแต่ครั้งปฐมโพธิกาล จนถึงมัชฌิมโพธิกาล จัดเป็นแหล่งข้อมูลทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญของพระพุทธศาสนาในยุคแรก ๆ อีกด้วย
มหาวรรค มาคู่กับ จูฬวรรค อยู่ในหมวดหมู่คัมภีร์ขันธกะแห่งพระวินัยปิฎกเช่นเดียวกัน
การแบ่งเล่มพระไตรปิฎกในคัมภีร์มหาวรรค
[แก้]ปัจจุบัน คัมภีร์พระไตรปิฎก 45 เล่ม ตามการแบ่งของประเทศไทย จะจัดแบ่งคัมภีร์มหาวรรคออกเป็นสองตอนหรือ 2 ภาค โดยจัดให้ตอนแรก (4 ขันธกะแรก) อยู่ในเล่มที่ 4 และตอนที่สอง (6 ขันธกะหลัง) อยู่ในเล่มที่ 5
หัวข้อในคัมภีร์มหาวรรค
[แก้]- มหาขันธกะ ว่าด้วยเรื่องสำคัญ ๆ ต่าง ๆ เช่น พระพุทธประวัติ ข้อกำหนดอุปสมบท เป็นต้น มีทั้งหมด 67 หัวข้อย่อย
- อุโปสถะขันธกะ ว่าด้วยเรื่องการลงอุโบสถเพื่อแสดงอาณาปาติโมกข์ของพระสงฆ์ทั้งหมด มีทั้งหมด 39 หัวข้อย่อย
- วัสสูปนายิกะขันธกะ ว่าด้วยการเข้าพรรษาของพระสงฆ์ มีทั้งหมด 13 หัวข้อย่อย
- ปวารณาขันธกะ ว่าด้วยการปวารณา มีทั้งหมด 27 หัวข้อย่อย
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้] | บทความศาสนาพุทธนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |