พระนางอตุลสิริมหาราชเทวีแห่งอังวะ
| พระนางอตุลสิริมหาราชเทวีแห่งอังวะ အတုလ သီရိ မဟာရာဇ ဒေဝီ | |
|---|---|
| อัครมเหสีแห่งอังวะ | |
| ดำรงพระยศ | 25 เมษายน 1442 – 24 กรกฎาคม 1468 |
| ก่อนหน้า | Min Hla Nyet |
| ถัดไป | พระนางอมิตตสิริมหาธัมมเทวี |
| ประสูติ | คริสต์ทศวรรษ 1410 พุกาม |
| สวรรคต | ป. คริสต์ทศวรรษ 1470 อังวะ |
| คู่อภิเษก | พระเจ้านรปติที่ 1 แห่งอังวะ |
| พระราชบุตร | พระราชโอรส 3 พระองค์และพระราชธิดา 5 พระองค์: สีหตู Shwe Einthe of Twinthin Min Hla Htut แห่งซะไกง์ มังศรีชวาแห่งแปร Bodaw Me แห่งกะเล่ Min Mya Htut of Pakhan พระเจ้าตะโดเมงสอแห่งแปร Min Taya Medaw แห่งปีนแล |
| ราชวงศ์ | โม่ญี่น |
| พระราชบิดา | ทินคะยาแห่งพุกาม |
| พระราชมารดา | Saw Min Pu |
| ศาสนา | พุทธเถรวาท |
พระนางอตุลสิริมหาราชเทวีแห่งอังวะ (พม่า: အတုလ သီရိ မဟာရာဇ ဒေဝီ, ออกเสียง: [ʔətṵla̰ θìɹḭ məhà jàza̰ dèwì]; บาลี: Atulasirimahārājadevī; เป็นที่รู้จักกันในพระนาม พระนางอตุลมหาธัมมราชเทวี) พระอัครมเหสีใน พระเจ้านรปติที่ 1 กษัตริย์ลำดับที่ 10 แห่งอาณาจักรอังวะจาก ค.ศ. 1442 ถึง 1468 พระนางเป็นพระราชมารดาของ พระเจ้าสีหสุระ กษัตริย์ลำดับที่ 11 แห่งอังวะและ พระเจ้าตะโดเมงสอ ปฐมกษัตริย์แห่งอาณาจักรแปรและเป็นพระมาตุจฉา (น้า) ของ พระยายุตราชา กษัตริย์ลำดับที่ 14 แห่ง อาณาจักรหงสาวดี และพระเจ้าอลองพญา ปฐมกษัตริย์แห่ง ราชวงศ์โก้นบอง เป็นทายาทรุ่นที่ 10 ของพระนาง[1]
พระนางกลายเป็นพระราชชนนีใน ค.ศ. 1468 หลังพระสวามีสวรรคตจากบาดแผลที่ถูกแทงโดยหนึ่งในพระราชนัดดา พระนางเป็นผู้จุดชนวนให้เกิดการกบฏที่ตองอูเมื่อพระเจ้าฝรั่งมังศรี พระราชโอรสองค์หนึ่งของพระนางที่ขึ้นครองราชย์ ไม่สามารถลงโทษพระราชนัดดาได้
พระประวัติ
[แก้]พระนางเป็นอัครมเหสีของพระเจ้านรปติ (ขณะนั้นมีพระนามว่า สีหตู) อุปราชแห่งแปร ใน ค.ศ. 1429 ถึง 1442 เมื่อพระสวามีขึ้นครองราชย์ พระบรมวงศานุวงศ์จึงย้ายไปอังวะใน ค.ศ. 1442[2] 25 ปีต่อมาในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1467 พระนางและพระเจ้านรปติได้หลบหนีจากอังวะหลัง Thado Kyaw หนึ่งในพระนัดดาของพระองค์ แทงพระเจ้านรปติ ทั้งคู่ไม่เสด็จกลับอังวะอีกเลย หนึ่งปีให้หลังพระเจ้านรปติเสด็จสวรรคตที่เมืองแปร[3] พระนางตกพระทัยมากเมื่อพระโอรสของพระนาง พระเจ้าสีหสุระ ซึ่งได้ขึ้นเป็นกษัตริย์อังวะสืบต่อมาไม่ได้ลงโทษ Thado Kyaw พระนางเก็บความแค้นไว้และใน ค.ศ. 1470 จึงได้สนับสนุน Letya Zeya Thingyan, อุปราชแห่งตองอู ให้ก่อกบฏ แต่การกบฎล้มเหลว อย่างไรก็ตามพงศาวดารไม่ได้กล่าวว่ากษัตริย์ได้ลงโทษพระนางหรือไม่[4]
อ้างอิง
[แก้]บรรณานุกรม
[แก้]- Letwe Nawrahta and Twinthin Taikwun (1961) [c. 1770]. Hla Thamein (บ.ก.). Alaungpaya Ayedawbon (ภาษาพม่า). Ministry of Culture, Union of Burma.
- Maha Sithu (2012) [1798]. Myint Swe; Kyaw Win; Thein Hlaing (บ.ก.). Yazawin Thit (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2nd printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- Royal Historical Commission of Burma (2003) [1832]. Hmannan Yazawin (ภาษาพม่า). Vol. 1–3. Yangon: Ministry of Information, Myanmar.