ข้ามไปเนื้อหา

นิราศท่าดินแดง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
นิราศท่าดินแดง
ชื่ออื่นกลอนเพลงยาวนิราศ เรื่องรบพม่าที่ท่าดินแดง
กวีพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
ประเภทกลอนเพลงยาว นิราศ
ยุคพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
ปีที่แต่งพ.ศ. 2329
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมวรรณศิลป์

นิราศท่าดินแดง หรือ กลอนเพลงยาวนิราศ เรื่องรบพม่าที่ท่าดินแดง เป็นกลอนเพลงยาวประเภทนิราศ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระราชนิพนธ์วรรณกรรมเรื่องนี้ขึ้นเมื่อคราวเสด็จกรีธาทัพหลวงพร้อมด้วยสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ไปตีพม่าที่ท่าดินแดง ปลายลําน้ําไทรโยค เมืองกาญจนบุรี เมื่อ พ.ศ. 2329

เนื้อหา

[แก้]

เนื้อหาโดยรวม ตอนต้นพรรณนาความรู้สึกที่ต้องจากนางไปไกล โดยนางที่ผู้ประพันธ์ทรงถวิลหานั้น เป็นการถวิลหาอาวรณ์ถึงเหล่าสตรีนางในโดยรวม มิได้กล่าวอย่างเฉพาะเจาะจง หลังจากนั้นพรรณนาระยะทางเสด็จฯ ซึ่งการกรีธาทัพหลวงในครั้งนี้ เป็นการเสด็จทางชลมารค เนื้อหากล่าวชมความงามของธรรมชาติสลับกับการหวนนึกถึงนาง ในตอนท้ายกล่าวถึงการรบกับพม่าที่ท่าดินแดง

เส้นทางเริ่มต้นจากกองทัพหลวงยกออกจากกรุงเทพ เมื่อวันแรมเก้าค่ำ เดือนสาม เวลาย่ำรุ่ง ผ่านมาทางด่านดาลมาถึงนางนองแล้วผ่านโขลนทวาร ซึ่งตั้งอยู่ตรงวัดไทร เขตจอมทอง หลังจากนั้นมาถึงคลองมหาไชยแล้วเข้าเขตเมืองสาครบุรี (สมุทรสาคร) จากนั้นผ่านมาทางบ้านบ่อนางขวางจนถึงย่านชื่อ ผ่านคลองสุนักข์ใน เข้าสู่สมุทรบุรี (สมุทรสงคราม) จนถึงตำบลบางกุ้ง หลังจากนั้นผ่านย่านบ้านนกแขวก เข้าสู่บ้านบำหรุ แล้วเข้าเขตเมืองราชบุรี ไปถึงท่าราบ ผ่านตำบลเจ็ดเสมียนมาถึงท่าลาด เดินทางต่อถึงบ้านม่วงชุม ผ่านมาทางปากแพรกจนมาถึงแก่งหลวงศิลาดาล หลังจากนั้นเดินทางต่อมาอีกสองวันถึงวังยางแล้วผ่านมาถึงบางลาน เดินทางต่อมาถึงน้ำตก ผ่านมาพบศาลเทพารักษ์ซึ่งเป็นศาลที่ตั้งอยู่ปากน้ำ หลังจากนั้นมาถึงวังนางตะเคียน ไปเขาท้องไอยราหลังจากนั้นถึงไทรโยค เดินทางต่อมาถึงด่านขนุน ตำบลท่าดินแดง ตําบลสามสบ ตามลําดับ

เมื่อกองทัพหลวงมาถึงด่านท่าขนุนแล้ว ก็ได้ตั้งค่ายบริเวณเชิงเขา ณ ที่นั้น หลังจากตั้งค่ายแล้วทรงมีรับสั่งให้ไพร่พลอันประกอบด้วย ลาว มอญ เขมร และไทย เข้าโจมตีทัพพม่าที่ตั้งอยู่ที่ค่ายดินแดง[1] เมื่อทหารเข้ารบพุ่งเป็นเวลาสามวันทัพพม่าก็แตกพ่าย ปรากฎว่าไทยเป็นฝ่ายชนะ ทรงให้ติดตามพม่าที่หลบหนีไปจนถึงลำน้ำแม่กษัตริย์ การสงครามที่ท่าดินแดงจึงยุติลง[2]

อ้างอิง

[แก้]
  1. วทัญญู ฟังทอง, ธิษณา วีรเกียรติสุนทร, ยุวรี โชคสวนทรัพย์. กลอนเพลงยาวนิราศ เรื่องรบพม่าที่ท่าดินแดงกับมุมมองของเอกสารประวัติศาสตร์พม่า: เอกสารลำดับที่ 84. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  2. "เพลงยาวนิราศรบพม่าที่ท่าดินแดง". นามานุกรมวรรณคดีไทย.