ตำบลหนองแปน (อำเภอกมลาไสย)

ตำบลหนองแปน
ตำบล
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Tambon Nong Paen
พระธาตุยาคู ภายในพื้นที่หมู่ 7 บ้านเสมา
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กาฬสินธุ์
อำเภอ	กมลาไสย
พื้นที่
• ทั้งหมด	31.05 ตร.กม. (11.99 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	6,749 คน
• ความหนาแน่น	217.35 คน/ตร.กม. (562.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	46130
รหัสภูมิศาสตร์	460308
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เทศบาลตำบลหนองแปน
เทศบาลตำบล
ทต.หนองแปน ที่ตั้งสำนักงานเทศบาลตำบลหนองแปน
พิกัด: 16°17′53.8″N 103°29′34.8″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กาฬสินธุ์
อำเภอ	กมลาไสย
จัดตั้ง	• 30 กันยายน 2535 (สุขาภิบาลหนองแปน)  • 25 พฤษภาคม 2542 (เทศบาลตำบลหนองแปน)
พื้นที่
• ทั้งหมด	31.05 ตร.กม. (11.99 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	6,749 คน
• ความหนาแน่น	217.35 คน/ตร.กม. (562.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัส อปท.	05500403
ที่อยู่ สำนักงาน	เลขที่ 397 หมู่ที่ 2 ถนนมหาสารคาม–กมลาไสย ตำบลหนองแปน อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ 46130
เว็บไซต์	nongpaen.go.th
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

หนองแปน เป็นตำบลในอำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นที่ตั้งของพระธาตุยาคูและเมืองฟ้าแดดสงยาง ปัจจุบันเหลือแต่ซากอิฐปนดิน มีคูเมืองสองชั้น มีลักษณะเป็นท้องน้ำ นอกจากนี้ยังมี พระธาตุยาคู ผังเมืองรูปไข่แบบทวาราวดี แต่มีตัวเมืองสองชั้น เชื่อว่าเกิดจากการขยายตัวเมือง มีการขุดพบใบเสมาหินทรายที่ขึ้นทะเบียนไว้กับกรมศิลปากร 130 แผ่น

ที่ตั้งและอาณาเขต

ตำบลหนองแปนมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับตำบลโนนศิลาเลิง (อำเภอฆ้องชัย)
• ทิศใต้ ติดต่อกับตำบลฆ้องชัยพัฒนา และตำบลกุดฆ้องชัย (อำเภอฆ้องชัย)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับตำบลกมลาไสย และตำบลธัญญา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับตำบลโคกสะอาด (อำเภอฆ้องชัย)

ประวัติ

หนองแปนเป็นตำบลเก่าแก่ในมณฑลร้อยเอ็ด ตั้งขึ้นเป็นตำบลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2453 ซึ่งพื้นที่ตำบลหนองแปนเดิมครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดของอำเภอฆ้องชัยด้วย

ตำบลหนองแปนมีพื้นที่ขนาดกว้างขวางมาก จึงมีการแบ่งหมู่บ้านออกเป็นตำบลต่าง ๆ คือ

• วันที่ 12 ธันวาคม 2493 ได้แยกพื้นที่หมู่ 3, 5, 9, 18–19, 21–22, 24, 26–31, 33, 35–39 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองแปน ตั้งเป็น ตำบลกุดฆ้องชัย โดยมีเขตการปกครองรวม 20 หมู่บ้าน
• วันที่ 5 ตุลาคม 2514 ได้แยกพื้นที่หมู่ 3, 4, 6–7, 12–13, 15, 17, 19 (ในขณะนั้น) ของตำบลกุดฆ้องชัย ตั้งเป็น ตำบลลำชี โดยมีเขตการปกครองรวม 8 หมู่บ้าน ซึ่งเดิมเป็นหมู่บ้านในตำบลหนองแปนทั้งหมด
• วันที่ 17 มิถุนายน 2518 ได้แยกพื้นที่หมู่ 3, 6, 7, 9, 10–12, 20, 22 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองแปน ตั้งเป็น ตำบลโคกสะอาด โดยมีเขตการปกครองรวม 9 หมู่บ้าน
• วันที่ 31 สิงหาคม 2531 ได้แยกพื้นที่หมู่ 3, 6–7, 9, 11 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองแปน ตั้งเป็น ตำบลโนนศิลา (ตำบลโนนศิลาเลิง) โดยมีเขตการปกครองรวม 8 หมู่บ้าน
• วันที่ 9 พฤศจิกายน 2538 ได้แยกพื้นที่หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองแปน กับพื้นที่หมู่ 1, 3, 10, 12 (ในขณะนั้น) ของตำบลลำชี ไปรวมกับพื้นที่หมู่ 2, 4, 11–12, 14 (ในขณะนั้น) ของตำบลกุดฆ้องชัย ตั้งเป็น ตำบลฆ้องชัยพัฒนา โดยมีเขตการปกครองรวม 8 หมู่บ้าน ซึ่งเดิมเป็นหมู่บ้านในตำบลหนองแปนทั้งหมด

หนองแปนมีตลาดเป็นที่ประชุมชน มีบ้านเรือนราษฎรตั้งอยู่เป็นปึกแผ่น มีการคมนาคมและการค้าขายเจริญมาก ยังขาดการบำรุงรักษา ทางราชการจึงได้ตั้ง "สุขาภิบาลหนองแปน" ขึ้นในพื้นที่หมู่ 1–5, 8 และนับเป็นพื้นที่ 1 ใน 3 สุขาภิบาลในอำเภอกมลาไสย ซึ่งมีความเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่อดีต เพื่อบำรุงความสุขและความสะดวกของประชาชนให้ยิ่งขึ้น ก่อนที่จะยกขึ้นเป็น "เทศบาลตำบลหนองแปน"

ในวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2547 กระทรวงมหาดไทยให้ยุบสภาตำบลหนองแปนเข้ากับพื้นที่เทศบาลตำบลหนองแปน เนื่องจากกระทรวงมหาดไทยดำเนินการประกาศยุบรวมสภาตำบลทั้งหมดและองค์การบริหารส่วนตำบลใดที่มีจำนวนประชากรไม่ถึงสองพันคน โดยให้รวมพื้นที่เข้ากับองค์การบริหารส่วนตำบลอื่น หรือหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นที่มีเขตติดต่อกันภายในเขตอำเภอเดียวกัน การแก้ไขเปลี่ยนแปลงแนวเขตเทศบาลตำบลหนองแปน จะทำให้เทศบาลตำบลซึ่งแต่เดิมมีพื้นที่ 9.71 ตารางกิโลเมตร เพิ่มขึ้นเป็น 31.05 ตารางกิโลเมตร และครอบคลุมพื้นที่เต็มทั้งตำบลหนองแปน รวมทั้งสิ้น 9 หมู่บ้าน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

ตำบลหนองแปนแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 9 หมู่บ้าน ได้แก่

หมู่ 1		บ้านหนองแปน		(Ban Nong Paen)
หมู่ 2		บ้านหนองแปน		(Ban Nong Paen)
หมู่ 3		บ้านหนองแปน		(Ban Nong Paen)
หมู่ 4		บ้านโนนสูง		(Ban Non Sung)
หมู่ 5		บ้านนาเชือก		(Ban Na Chueak)
หมู่ 6		บ้านโนนโพธิ์ศรี		(Ban Non Pho Si)
หมู่ 7		บ้านเสมา		(Ban Sema)
หมู่ 8		บ้านนาปิง		(Ban Na Ping)
หมู่ 9		บ้านโนนสูง		(Ban Non Sung)

ชื่อหมู่บ้านในตำบลหนองแปนนี้อ้างอิงตามกรมการปกครอง เนื่องจากเป็นชื่อหมู่บ้านที่บัญญัติไว้ทางการในทะเบียนปกครอง

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่ตำบลหนองแปน มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพียงแห่งเดียว คือ เทศบาลตำบลหนองแปน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแปนทั้งหมด ซึ่งเป็นสภาตำบลหนองแปนที่จัดตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2516 และจัดตั้งเป็นสุขาภิบาลในวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2535

ต่อมาในวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 ได้ยกฐานะขึ้นเป็น เทศบาลตำบลหนองแปน และในวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 ยุบสภาตำบลหนองแปนเข้ากับพื้นที่เทศบาลตำบลหนองแปน เนื่องจากกระทรวงมหาดไทยดำเนินการประกาศยุบรวมสภาตำบลทั้งหมดและองค์การบริหารส่วนตำบลใดที่มีจำนวนประชากรไม่ถึงสองพันคน โดยให้รวมพื้นที่เข้ากับองค์การบริหารส่วนตำบลอื่น หรือหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นที่มีเขตติดต่อกันภายในเขตอำเภอเดียวกัน

ประชากร

พื้นที่ตำบลหนองแปนประกอบด้วยหมู่บ้านทั้งสิ้นจำนวน 9 หมู่บ้าน มีจำนวนประชากร 6,749 คน แบ่งเป็นชาย 3,214 คน หญิง 3,535 คน (เดือนธันวาคม 2565) เป็นตำบลที่มีจำนวนประชากรมากเป็นอันดับ 8 จาก 9 ตำบลในอำเภอกมลาไสย

      หมายถึงจำนวนประชากรได้เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับปีก่อน

      หมายถึงจำนวนประชากรได้คงเดิมเมื่อเทียบกับปีก่อน

      หมายถึงจำนวนประชากรได้ลดลงเมื่อเทียบกับปีก่อน

* ปี พ.ศ. 2558 มีการรวมผู้ที่ไม่ได้สัญชาติไทยในทะเบียนราษฎร ส่งผลให้ข้อมูลจำนวนประชากรปีดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก

หมู่บ้าน	พ.ศ. 2565	พ.ศ. 2564	พ.ศ. 2563	พ.ศ. 2562	พ.ศ. 2561	พ.ศ. 2560	พ.ศ. 2559
หนองแปน (หมู่ 2)	1,249	1,246	1,218	1,217	1,221	1,223	1,232
เสมา	883	897	903	901	917	913	923
นาปิง	803	799	810	810	823	828	838
นาเชือก	797	795	798	812	811	813	824
โนนสูง (หมู่ 9)	718	714	711	710	705	707	701
โนนสูง (หมู่ 4)	685	701	706	718	719	724	721
หนองแปน (หมู่ 3)	591	591	603	609	607	616	614
โนนโพธิ์ศรี	586	588	590	593	595	595	599
หนองแปน (หมู่ 1)	437	440	432	452	464	470	469
รวม	6,749	6,771	6,771	6,822	6,862	6,889	6,921