ดาวเคราะห์น้ำแข็งยักษ์

ดาวยูเรนัสจากยานวอยเอจเจอร์ 2

ดาวเนปจูนจากยานวอยเอจเจอร์ 2

ดาวเคราะห์น้ำแข็งยักษ์ (อังกฤษ: ice giant) เป็นดาวเคราะห์ขนาดใหญ่ที่มีองค์ประกอบหลักเป็นน้ำแข็งซึ่งประกอบด้วยมีเทนและแอมโมเนีย และน้ำในสถานะของเหลว ในระบบสุริยะ คำนี้ใช้เรียกดาวยูเรนัสและดาวเนปจูน

คุณสมบัติ

ในอดีต ดาวยูเรนัสและดาวเนปจูนเคยถูกจัดประเภทเป็นดาวเคราะห์ยักษ์ ร่วมกับดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์ เนื่องจากขนาดและตำแหน่ง อย่างไรก็ตาม การสังเกตการณ์ของยานวอยเอจเจอร์ 2 ได้เผยให้เห็นว่าดาวทั้งสองนี้มีน้ำและมีเทนอยู่มาก ทำให้มีความแตกต่างไปจากดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์ซึ่งมีส่วนประกอบของก๊าซจำนวนมาก โดยส่วนใหญ่ประกอบด้วยไฮโดรเจนและฮีเลียม และมีความหนาแน่นค่อนข้างต่ำ ดังนั้นจึงได้มีการจัดประเภทใหม่ขึ้นมาโดยแยกให้ดาวยูเรนัสและดาวเนปจูนซึ่งมีน้ำและมีเทนอยู่มากแต่มีก๊าซค่อนข้างน้อยนั้นเป็นดาวเคราะห์ประเภทใหม่

เนื่องจากองค์ประกอบของมัน ดาวเคราะห์ประเภทใหม่นี้จึงถูกเรียกว่า ดาวเคราะห์น้ำแข็งยักษ์ ในทางกลับกัน ดาวเคราะห์ประเภทดาวพฤหัสบดีซึ่งมีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นก๊าซจะเรียกว่า ดาวเคราะห์ก๊าซยักษ์

ดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์มีสีขาว แดง ส้ม เหลือง และน้ำตาล เนื่องจากสารประกอบอินทรีย์หลายชนิด ในขณะที่ดาวยูเรนัสและดาวเนปจูนเป็นสีน้ำเงินใส ที่เป็นเช่นนี้เชื่อกันว่าเป็นเพราะแสงสีแดงถูกน้ำและมีเทนในชั้นบรรยากาศดูดกลืนไปและมีเพียงแสงสีน้ำเงินเท่านั้นที่สะท้อนออกมาอย่างรุนแรง เนื้อดาวประกอบไปด้วยน้ำและน้ำแข็งมีเทน โดยมีไฮโดรเจนเป็นสัดส่วนต่ำ และเชื่อว่าล้อมรอบแกนหินหรือโลหะซึ่งมีมวลประมาณ 10 เท่าของโลก

ทั้งดาวยูเรนัสและดาวเนปจูนมีพื้นผิวที่ค่อนข้างร้อนเมื่อเทียบกับระยะที่ห่างจากดวงอาทิตย์มาก ซึ่งคาดว่าเกิดจากกลไกเคลวิน–เฮ็ล์มฮ็อลทซ์

ดาวเคราะห์นอกระบบ

ในบรรดาดาวที่ถูกเรียกว่าดาวพฤหัสบดีร้อนนั้น บางครั้งมีการเรียกดาวที่มีมวลค่อนข้างน้อยว่า ดาวเนปจูนร้อน ดาวเคราะห์ที่มีมวลน้อยกว่าดาวเนปจูนแต่มีขนาดใหญ่กว่าประมาณ 10 เท่าของมวลโลก (ซูเปอร์เอิร์ธ) ถูกเรียกว่า ดาวมินิเนปจูน เนื่องจากมีสมบัติคล้ายกับดาวเนปจูน นอกจากนี้ ยังมีการเสนอชื่อเรียก ดาวเคราะห์ไฮเชียน สำหรับดาวเคราะห์ที่ปกคลุมด้วยมหาสมุทรและมีความเป็นไปได้ที่จะมีสิ่งมีชีวิตอยู่