ดอกเตอร์ (คำนำหน้านาม)

บทความนี้เกี่ยวกับ Dr. (คำนำหน้านาม) สำหรับความหมายอื่น ดูที่ Dr (แก้ความกำกวม)

Aquatint of a Doctor of Divinity at the University of Oxford, in the scarlet and black academic robes corresponding to his position. From Rudolph Ackermann's History of Oxford, 1814.

ดอกเตอร์ หรือ ด็อกเตอร์ (ละติน: doctor) เป็นคำศัพท์ที่ยืมมาจากภาษาอังกฤษโดยคำศัพท์คำนี้มีรากศัพท์ในภาษาละติน doctor เป็นคำนามที่มาจากกริยาในภาษาละติน docēre เสียงอ่านภาษาละติน: [dɔk'e:rɛ] แปลว่าสอน ดอกเตอร์ถูกใช้มานานในทวีปยุโรปตั้งแต่การก่อต้งสถาบันอุดมศึกษา และถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในหลายประเทศทั่วโลก ในภาษาอังกฤษ ดอกเตอร์เป็นคำนำหน้าชื่อของผู้ที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก รวมถึงแพทย์และทันตแพทย์และสัตวแพทย์ในประเทศไทย คำนำหน้าชื่อนี้ใช้เฉพาะในความหมายของผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกเท่านั้น เพราะมีคำนำหน้าอื่นสำหรับแพทย์ ทันตแพทย์และสัตวแพทย์

ต้นกำเนิด

ตำแหน่งดอกเตอร์เกิดขึ้นครั้งแรกเพื่อเป็นใบอนุญาตสำหรับอาจารย์ผู้มีสิทธิ์สอนในมหาวิทยาลัยสมัยกลางในยุโรป คำ ๆ นี้มีรากศัพท์มาจากคริสตจักรยุคแรก โดยหมายถึงบรรดาอัครทูต ปิตาจารย์แห่งคริสตจักร รวมถึงผู้มีอำนาจหน้าที่ในการสอนและตีความคัมภีร์ไบเบิล

ต่อมาการศึกษาเพื่อให้ได้มาซึ่งตำแหน่งดอกเตอร์เป็นที่นิยมในเหล่าขุนนาง ถึงทุกวันนี้การใช้คำว่าดอกเตอร์ไม่จำกัดอยู่ที่ผู้สำเร็จการศึกษาในระดับดุษฎีบัณฑิตด้านวิชาเทววิทยาและผู้สำเร็จแพทยศาสตรบัณฑิตเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมถึงผู้สำเร็จการศึกษาในระดับสูง (ปกติคือระดับปริญญาเอก) ในสาขาที่ตนเรียน

การใช้ในประเทศไทย

ในประเทศไทย "ดอกเตอร์" ไม่ได้รับการรับรองจากราชการ และราชบัณฑิตยสถานยังไม่ได้ให้ความหมาย "ดอกเตอร์" ไม่สามารถใช้ในทะเบียนราษฎรและในหนังสือราชการ รวมถึง หนังสือราชกิจจานุเบกษาได้ ต่างจากตำแหน่งทางวิชาการ เช่น ผู้ช่วยศาสตราจารย์ รองศาสตราจารย์ และศาสตราจารย์ ที่ใช้ในหนังสือราชการได้ตั้งแต่ พ.ศ. 2536 แต่ยังไม่ให้ใช้ในทะเบียนราษฎร อย่างไรก็ตาม มีการใช้ "ดอกเตอร์" และตัวย่อ ดร. เป็นคำนำหน้านามอย่างกว้างขวาง

คริสตจักร

คริสตจักรโรมันคาทอลิก เรียก Doctor of the Church ว่านักปราชญ์แห่งคริสตจักร ใช้เป็นสมัญญาของนักเทววิทยาศาสนาคริสต์ที่มีความรู้ความสามารถโดดเด่น เช่น ทอมัส อไควนัส