ซ็อมเปียะ

ซ็อมเปียะ (เขมร: សំពះ) เป็นการแสดงการทักทาย อวยพร หรือวิธีแสดงความเคารพรูปแบบหนึ่งในวัฒนธรรมกัมพูชาของชาวเขมร

ซ็อมเปียะในภาษาเขมร หมายถึง พนมมือไหว้ ซ็อมเปียะมีความคล้ายคลึงกับการ ไหว้ ของวัฒนธรรมไทย ซึ่งทั้งซ็อมเปียะของกัมพูชาและการไหว้ของไทย มาจากอิทธิพลวัฒนธรรมอินเดียเรียกว่า อัญชลีมุทรา (Añjali Mudrā) ใช้ในการนมัสเต

ประวัติ

ชาวเขมรแสดงความเคารพด้วยการไหว้และกราบ โดยเฉพาะวัฒนธรรมการไหว้ที่มีมาแต่โบราณ โดยมีหลักฐานปรากฏภาพแกะสลักอยู่บนผนังปราสาทหินเป็นรูปแสดงความเคารพโดยการไหว้ นอกจากนี้ยังพบรูปนางอัปสราพนมมือไหว้ด้านนอกปราสาทหินอีกด้วย สะท้อนให้เห็นว่าซ็อมเปียะหรือการไหว้มีหลักฐานการปฏิบัติมาแต่สมัยเมืองพระนครของจักรวรรดิเขมรแล้ว

การใช้

การไหว้ซ็อมเปียะเป็นการแสดงออกถึงความสุภาพอ่อนน้อม การแสดงความเคารพด้วยการไหว้เป็นการแสดงออกถึงการรู้จักบุญคุณ ความกตัญญูและความนับถือ การไหว้อาจเป็นการไหว้เพือทักทายถามทุกข์สุข การลาจาก การขอบคุณ นอกจากนี้การไหว้ยังใช้ในโอกาสอื่นๆ เช่น การไหว้ทำความเคารพต่อพระมหากษัตริย์กัมพูชา การไหว้ผู้ใหญ่ในพิธีมงคลสมรส การไหว้ครู

การไหว้ซัมเปี๊ยะของเขมรจะพนมมือไหว้โดยพนมมือนิ้วชิดกัน ปลายนิ้วจดกัน ไม่แยกปลายนิ้วออกจากกัน เมื่อมีผู้มาไหว้ต้อง "รับไหว้" คือ ไหว้ตอบทุกครั้ง แต่สำหรับพระภิกษุ ผู้อาวุโสมากๆ หรือพ่อแม่ ไม่จำเป็นต้องไหว้ตอบ

โดยปกติขณะที่กำลังทำซ็อมเปียะ ในเวลาทักทายกันมักจะพูดว่า (เขมร: ជំរាបសួរ; จุมเรียบซัว) ในขณะที่ (เขมร: ជំរាបលា; จุมเรียบเลีย) ใช้พูดกันในเวลาลาจาก

ประเภท

การทำซ็อมเปียะแบ่งออกเป็น 5 ระดับ คือ

ระดับที่ 1 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមដើមទ្រូង; กาซ็อมเปียะดะไดเตริมเดิมตรูง) หมายถึง พนมมือไหว้ให้มืออยู่ระดับหน้าอก ใช้ไหว้คนทั่วไปที่อยู่ในวัยใกล้เคียงกันหรือเพื่อน
ระดับที่ 2 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមមាត់; กาซ็อมเปียะดะไดเตริมเมือด) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วชี้อยู่ระดับปาก ใช้ไหว้ผู้อาวุโสหรือเจ้านาย
ระดับที่ 3 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមចុងច្រមុះ; กาซ็อมเปียะดะไดเตริมจงจรอเมาะฮ์) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วชี้อยู่ระดับจมูก ใช้ไหว้พ่อแม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ครูบาอาจารย์
ระดับที่ 4 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមចិញ្ជើម; กาซ็อมเปียะดะไดเตริมจิญเจิม) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วอยู่ระดับคิ้ว ใช้สำหรับเวลาไหว้ทำเคารพต่อองค์พระมหากษัตริย์กัมพูชา
ระดับที่ 5 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមថ្ងាស; กาซ็อมเปียะดะไดเตริมทงาฮ์) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วชี้ระดับหน้าผากเกือบจรดตีนผม ใช้ไหว้พระสงฆ์ในพระพุทธศาสนา

ดูเพิ่ม