การ์ตูนล้อการเมือง

ภาพการ์ตูนล้อ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ขณะเป็นกรมขุนกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกรมรถไฟหลวง ฝีพระหัตถ์โดย รัชกาลที่ 6 ถือได้ว่าเป็นการ์ตูนล้อการเมืองภาพแรกๆ ของไทย

โรสเวลต์เสนอแทฟต์เป็นมกุฎราชกุมาร: หน้าปกนิตยสาร Puck, ค.ศ. 1906

การ์ตูนล้อการเมือง (อังกฤษ: Political Cartoon) หรือ การ์ตูนบรรณาธิการ (อังกฤษ: Editorial Cartoon) คือภาพการ์ตูนที่วาดและตีพิมพ์ลงสื่อสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ โดยใช้ทักษะทางศิลปะ, อติพจน์ และการเสียดสีเพื่อตั้งคำถามถึงผู้มีอำนาจและดึงดูดความสนใจต่อการทุจริต, ความรุนแรงทางการเมือง และประเด็นสังคมอื่น ๆ

ผู้บุกเบิกการ์ตูนล้อการเมืองคือเจมส์ กิลเรย์ ผู้อาศัยอยู่ในอังกฤษช่วงหลังคริสต์ศตวรรษที่ 18

ประวัติ

จุดเริ่มต้น

การ์ตูนล้อการเมือง เกิดขึ้นครั้งแรกที่ประเทศอังกฤษ โดยชาวอังกฤษ ชื่อ เจมส์ กิลล์เรย์ (ค.ศ. 1757-1815) ได้เขียนภาพล้อเลียนพระบรมวงศานุวงศ์ของประเทศอังกฤษ ที่ใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือย ศีลธรรมของชนชั้นสูง และการทำงานของรัฐบาล ทำให้ประชาชนคลายความเครียดจากภาวะสงครามในขณะนั้น

การ์ตูนล้อการเมืองในประเทศไทย

สำหรับในประเทศไทย การ์ตูนล้อการเมืองเริ่มขึ้นมาพร้อม ๆ กับวิวัฒนาการการ์ตูนในประเทศไทย ยิ่งโดยเฉพาะในยุครัชกาลที่ 6 ที่สื่อสิ่งพิมพ์และประชาธิปไตยเฟื่องฟู ในยุคนี้มีการ์ตูนล้อการเมืองเริ่มเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย

นักเขียนการ์ตูนการเมืองคนแรกของไทยคือ ขุนปฏิภาคพิมพ์ลิขิต (เปล่ง ไตรปิ่น) ซึ่งมีโอกาสเดินทางไปศึกษาวิชาศิลปะการวาดภาพที่ยุโรป ได้นำเทคนิคจากต่างประเทศ วาดภาพการ์ตูนเป็นลายเส้น ได้รับรางวัลการประกวดภาพล้อจากรัชกาลที่ 6 โดยการเขียนการ์ตูนล้อเลียนนักการเมืองสำคัญๆ ในยุคนั้น

นอกจากนี้แล้วชาวญี่ปุ่นที่ชื่อ ไอ เคียว คาวา ซึ่งอาศัยอยู่ในเมืองไทยสนับสนุนให้ นักเขียนการ์ตูน วาดภาพการ์ตูนลงใน หนังสือพิมพ์ยาโมโต จวบจนสมัยรัชกาลที่ 7 การ์ตูนเริ่มซบเซาเนื่องจากเกิดสงครามโลกครั้งที่สอง เกิดปัญหาการขาดแคลนกระดาษพิมพ์

จนกระทั่งยุคการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ใน พ.ศ. 2475 วงการการ์ตูนเริ่มฟื้นฟูขึ้นพร้อมกับเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นทางการเมือง แต่ก็มีการ์ตูนที่วาดล้อเลียนจนเกินขอบเขต ทำให้มีกฎหมายของคณะราษฎรออกมาควบคุม

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง ประยูร จรรยาวงศ์ ได้วาดภาพการ์ตูนที่มีตัวแสดงชื่อ "ศุขเล็ก" ใช้เป็นสัญลักษณ์ประจำตัว เขียนการ์ตูนขำขันและการ์ตูนล้อการเมือง ได้รับรางวัลจากการประกวดการ์ตูนสันติภาพโลก เมื่อ พ.ศ. 2503 ที่นิวยอร์ก ชื่อภาพ การทดลองระเบิดปรมาณูลูกสุดท้าย (The Last Nuclear Test) และได้รับรางวัลแมกไซไซ ที่ประเทศฟิลิปปินส์

ดูเพิ่ม

• การ์ตูนไทย

อ่านเพิ่ม

• Adler, John, and Hill, Draper. Doomed by Cartoon: How Cartoonist Thomas Nast and the New York Times Brought Down Boss Tweed and His Ring of Thieves (2008)
• Gocek, Fatma Muge. Political Cartoons in the Middle East: Cultural Representations in the Middle East (Princeton series on the Middle East) (1998)
• Hess, Stephen, and Sandy Northrop. American Political Cartoons, 1754–2010: The Evolution of a National Identity (2010)
• Keller, Morton. The Art and Politics of Thomas Nast (1975)
• Knieper, Thomas. "Caricature and cartoon". Encyclopædia Britannica.
• Krauss, Jerelle. All the Art That’s Fit to Print (And Some That Wasn’t): Inside The New York Times Op-Ed Page (2009). excerpt ISBN 978-0-231-13825-3
• "It's No Laughing Matter". Classroom Materials: Presentations and Activities. Library of Congress.
• Mateus, Samuel. ""Political Cartoons as communicative weapons – the hypothesis of the 'Double Standard Thesis' in three Portuguese cartoons", Communication Studies, nº23, pp. 195–221 (2016)
• McKenna, Kevin J. All the Views Fit to Print: Changing Images of the U.S. in 'Pravda' Political Cartoons, 1917–1991 (2001)
• Morris, Frankie. Artist of Wonderland: The Life, Political Cartoons, and Illustrations of Tenniel (Victorian Literature and Culture Series) (2005)
• Navasky, Victor S. (2013). The Art of Controversy: Political Cartoons and Their Enduring Power. ISBN 978-0307957207.
• Nevins, Allan. A Century of Political Cartoons: Caricature in the United States from 1800 to 1900 (1944)
• Press, Charles. The Political Cartoon (1981)
• ข้อมูลจากฝ่ายวารสารและเอกสาร คณะกรรมการจัดทำเว็บไซต์ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง ปีการศึกษา 2546