ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พิคาชู"
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
|||
บรรทัด 33: | บรรทัด 33: | ||
ในซีรีส์ยังมีพิกะจูป่า และพิกะจูที่มีเจ้าของตัวอื่นด้วย มักจะมีบทบาทร่วมกับซาโตชิและพิกะจูของเขาด้วย ที่โดดเด่นคือพิกะจูของฮิโรชิ ชื่อสปาร์กี<ref name="A Friend In Deed">{{cite episode |title = A Friend In Deed |series = Pokémon |credits = Shōji Yonemura (writer) |network = Various |airdate = November 20, 1999 |season = [[List of Pokémon: Indigo League episodes|Indigo League]] |number = 78}}</ref> พิกะจูสื่อสารกันด้วยการพูดคำจากชื่อตัวเอง เหมือนกับโปเกมอนส่วนใหญ่ ในอะนิเมะ ผู้ให้เสียงพิกะจูคือ[[อิคูเอะ โอตานิ]] ใน''[[โปเกมอนไลฟ์]]'' ที่เป็นละครเพลงเวทีที่ดัดแปลงจากอะนิเมะ ผู้รับบทเป็นพิกะจูคือ เจนนิเฟอร์ ริสเซอร์ |
ในซีรีส์ยังมีพิกะจูป่า และพิกะจูที่มีเจ้าของตัวอื่นด้วย มักจะมีบทบาทร่วมกับซาโตชิและพิกะจูของเขาด้วย ที่โดดเด่นคือพิกะจูของฮิโรชิ ชื่อสปาร์กี<ref name="A Friend In Deed">{{cite episode |title = A Friend In Deed |series = Pokémon |credits = Shōji Yonemura (writer) |network = Various |airdate = November 20, 1999 |season = [[List of Pokémon: Indigo League episodes|Indigo League]] |number = 78}}</ref> พิกะจูสื่อสารกันด้วยการพูดคำจากชื่อตัวเอง เหมือนกับโปเกมอนส่วนใหญ่ ในอะนิเมะ ผู้ให้เสียงพิกะจูคือ[[อิคูเอะ โอตานิ]] ใน''[[โปเกมอนไลฟ์]]'' ที่เป็นละครเพลงเวทีที่ดัดแปลงจากอะนิเมะ ผู้รับบทเป็นพิกะจูคือ เจนนิเฟอร์ ริสเซอร์ |
||
=== ในสื่ออื่น === |
|||
พิกะจูเป็นหนึ่งในโปเกมอนหลักในซีรีส์[[โปเกมอน (มังงะ)|มังงะโปเกมอน]]หลายซีรีส์ ใน''[[โปเกมอนสเปเชียล]]'' ตัวละครหลัก เรดโดะ และอิเอะโระ ทั้งคู่ต่างเลี้ยงพิกะจู เกิดเป็นไข่ซึ่งโกรุโดะฟักออกมาเป็นพีชู ในซีรีส์อื่น เช่น ''[[เมจิคัลโปเกมอนเจอร์นีย์]]'' และ''เก็ตโตดาเซ'' นำเสนอพิกะจูเช่นกัน ขณะที่ในมังงะซีรีส์อื่น เช่น ''[[อิเล็กทริกเทลออฟพิกะจู]]''<ref name="Onointerview"/> และ ''[[แอชแอนด์พิกะจู]]'' นำเสนอพิกะจูของซาโตชิตัวเดียวกับในอะนิเมะ<ref name="Onointerview">"[http://web.archive.org/web/20000510020712/http://www.vizkids.com/pokemon/news_interview.shtml Animerica Interview Toshihiro Ono]." [[VIZ Media]]. May 10, 2000. Retrieved on May 31, 2009.</ref> |
|||
[[การ์ดสะสม]]ที่มีรูปพิกะจูปรากฏขึ้นมาใน''[[โปเกมอนเทรดดิงการ์ดเกม]]''รุ่นแรก ออกจำหน่ายในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1996 รวมถึงการ์ดรุ่นที่มีจำกัดด้วย พิกะจูยังถูกนำไปใช้ส่งเสริมสินค้าร้าน[[อาหารจานด่วน]]ต่าง ๆ เช่น [[แมคโดนัลด์]] [[เวนดีส์]] และ[[เบอร์เกอร์คิง]] ด้วย<ref>{{cite web|title=The Pojo – TCG Set Lists McDonald's Campaign Expansion Set|url=http://www.pojo.com/priceguide/jpMcD.html|accessdate=2008-06-04}}</ref><ref>{{cite web|title=Fastfoodtoys.Net Pokémon 2000 Toys |url=http://www.fastfoodtoys.net/burger%20king%20pokemon%20power%20cards.htm|accessdate=2008-06-04}}</ref><ref>{{cite news |title=Restaurant chain entertainment promotions monitor, June 2003 |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-3479164_ITM |date=June 1, 2003 |work=Entertainment Marketing Letter|accessdate=2009-06-30}}</ref><ref>{{cite web|title=Pokemon at Wendy's Promotion Begins! |url=http://pokemonelite2000.com/pastnews0503.html |date=May 20, 2003 |accessdate=2009-06-30 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20080212014130/http://pokemonelite2000.com/pastnews0503.html |archivedate = 2008-02-12}}</ref> |
|||
== อ้างอิง == |
== อ้างอิง == |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 09:15, 20 มีนาคม 2558
พิกะจู | |
---|---|
ตัวละครใน ซีรีส์ โปเกมอน | |
![]() | |
ปรากฏครั้งแรก | โปเกมอน เรด และ บลู (1996) |
ออกแบบโดย | Ken Sugimori |
แสดงโดย | เจนนิเฟอร์ ริสเซอร์ (โปเกมอนไลฟ์!) |
เสียงอังกฤษ | Ikue Ōtani Rachael Lillis (ภาค อินดิโกลีก บางตอน) Chika Sakamoto (พูกา; ตอน 67) Satomi Kōrogi (สปาร์กี; ตอน 78) Craig Blair (ตอนพิเศษ PMD) |
เสียงญี่ปุ่น | Ikue Ōtani Chika Sakamoto Satomi Kōrogi Tomoe Hanba (ตอนพิเศษ PMD) |
พิกะจู (ญี่ปุ่น: Pikachu; โรมาจิ: ピカチュウ) เป็นสายพันธุ์สมมุติหนึ่งของโปเกมอน โปเกมอนเป็นสิ่งมีชีวิตในบันเทิงคดีที่ปรากฏในหนังสือการ์ตูน ภาพยนตร์แอนิเมชัน และรายการโทรทัศน์ วิดีโอเกม และการ์ดเกม เป็นลิขสิทธิ์ของบริษัทญี่ปุ่น เดอะโปเกมอนคอมพานี พิกะจูออกแบบโดยเคน ซุกิโมริ และปรากฏครั้งแรกในวิดีโอเกมโปเกมอนเรด และ บลู สำหรับเกมบอย เมื่อปี ค.ศ. 1996
เช่นเดียวกับโปเกมอนสายพันธุ์อื่น ๆ มนุษย์จับและฝึกฝนพิกะจูเพื่อต่อสู้โปเกมอนตัวอื่นเป็นการแข่งขันได้ พิกะจูเป็นหนึ่งในโปเกมอนที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดตัวหนึ่ง สาเหตุหลักคือพิกะจูเป็นตัวละครหลักในอะนิเมะเรื่องโปเกมอน พิกะจูถือว่าเป็นตัวละครหลักของแฟรนไชส์โปเกมอน และกลายเป็นสัญรูปของวัฒนธรรมญี่ปุ่นเมื่อหลายปีที่ผ่านมา
แนวคิดและการออกแบบ
ซีรีส์โปเกมอนเริ่มขึ้นใน ค.ศ. 1996 พัฒนาโดยเกมฟรีก และจำหน่ายโดยนินเทนโด และนำเสนอสิ่งมีชีวิตหลากหลายสายพันธุ์ เรียกว่า "โปเกมอน" ที่ผู้เล่น หรือ "เทรนเนอร์" สามารถจับมาเลี้ยง ฝึกฝน และใช้ต่อสู้กับโปเกมอนของคนอื่นหรือมีปฏิสัมพันธ์กับโลกของเกม[1][2] พิกะจูเป็นหนึ่งในการออกแบบโปเกมอนหลายครั้งที่ทีมพัฒนาตัวละครของบริษัทเกมฟรีกออกแบบและเกลาโดยเคน ซุกิโมริ[3][4] จากคำกล่าวของผู้ผลิตซีรีส์ ซาโตชิ ทาจิริ ชื่อมาจากเสียงภาษาญี่ปุ่นสองเสียงผสมกัน ระหว่าง pika เสียงของประกายไฟฟ้า และ chu เสียงร้องของหนู[5] จูนิชิ มาซุดะ นักพัฒนากล่าวว่า ชื่อของพิกะจูเป็นหนึ่งในโปเกมอนที่สร้างยากที่สุด เนื่องจากเขาพยายามทำให้เป็นที่ดึงดูดทั้งผู้ชมชาวญี่ปุ่นและชาวอเมริกัน[6]
เมื่อยืนขึ้น พิกะจูจะสูง 1 ฟุต 4 นิ้ว (0.4 เมตร) พิกะจูเป็นสิ่งมีชีวิตคล้ายหนู และเป็นโปเกมอน "ประเภทไฟฟ้า" ตัวแรกที่ถูกสร้างขึ้น การออกแบบตั้งใจจะให้เกี่ยวพันกับแนวคิดเรื่องไฟฟ้า[7] พิกะจูเป็นสิ่งมีชีวิตคล้ายหนูที่มีขนสั้นสีเหลือง มีแต้มสีน้ำตาลปกคลุมหลังของมัน และบางส่วนของหางรูปสายฟ้า มีหูแหลมแต้มด้วยสีดำ และถุงเก็บกระแสไฟฟ้าสีแดงอยู่ที่แก้มสองข้าง สามารถสร้างประกายไฟได้[8] ในโปเกมอนไดมอนด์ และ เพิร์ล นำเสนอความแตกต่างของเพศเป็นครั้งแรก พิกะจูเพศเมียจะมีรอยเว้าที่ปลายหางเป็นรูปหัวใจ พิกะจูจะจู่โจมโดยใช้ไฟฟ้าจากร่างกายพุ่งไปสู่คู่ต่อสู้ ในบริบทของแฟรนไชส์ พิกะจูสามารถเปลี่ยนร่าง หรือ "พัฒนาร่าง" (evolve) เป็นไรชู เมื่อประสบกับหินสายฟ้า (Thunderstone) ในซีรีส์ต่อมา ร่างพัฒนาก่อนหน้าเกิดขึ้นครั้งแรก ชื่อว่า "พีชู" (Pichu) ซึ่งจะพัฒนาเป็นพิกะจูหลังจากมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับเทรนเนอร์
เดิมทีโปเกมอนที่ถูกเลือกให้เป็นตัวละครหลักของสินค้าแฟรนไชส์คือพิกะจู และปิปปี (Clefairy) ซึ่งปิปปีเป็นมาสคอตที่ทำให้หนังสือการ์ตูน "มีเสน่ห์" (engaging) ขึ้น แม้กระนั้น ในการผลิตซีรีส์แอนิเมชัน พิกะจูกลายเป็นมาสคอต เพื่อต้องการดึงดูดผู้ชมเพศหญิงและแม่ของพวกเขา ภายใต้ความเชื่อว่าเขาสร้างสิ่งมีชีวิตเพื่อเป็นภาพทดแทนสัตว์เลี้ยงให้กับเด็ก ๆ สีของมันก็เป็นหนึ่งในปัจจัย เนื่องจากสีเหลืองเป็นแม่สี และเด็ก ๆ มองเห็นง่ายจากระยะไกล และคู่แข่งเดียวที่เป็นมาสคอตสีเหลืองเหมือนกันในเวลานั้นคือ วินนี่-เดอะ-พูห์ เท่านั้น[9] แม้ว่าทาจิริจะรู้ว่าตัวละครได้รับความนิยมจากเหล่าเด็กชายและเด็กหญิง แนวคิดที่ว่าจะให้พิกะจูเป็นมาสคอตไม่ได้เป็นของเขา และกล่าวว่าเขารู้สึกว่ามุมมองของคนที่มีต่อซีรีส์นั้นถูกเด็ก ๆ ชาวญี่ปุ่นที่หลงใหลพิกะจูอย่างไม่ลังเล มองข้ามไป[10]
การปรากฏตัว
ในวิดีโอเกม
ในวิดีโอเกม พิกะจูเป็นโปเกมอนระดับล่าง ปรากฏในเกมในธรรมชาติทุกภาคยกเว้นภาคแบล็ก และ ไวต์ ซึ่งต้องแลกเปลี่ยนเท่านั้น[11] โปเกมอนเยลโลว์จะมีพิกะจูเป็นโปเกมอนเริ่มต้นเพียงตัวเดียว และอิงจากพิกะจูในอะนิเมะ พิกะจูจะไม่ยอมเข้ามอนสเตอร์บอลหรือโปเกบอล แต่จะเดินตามตัวละครหลักบนหน้าจอแทน เทรนเนอร์สามารถพูดคุยกับมันและมันจะแสดงปฏิกิริยาต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับการเลี้ยงดู[12] ณ เหตุการณ์ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน ถึง 5 พฤษภาคม ค.ศ. 2010 อนุญาตให้ผู้เล่นโปเกมอนฮาร์ตโกลด์ และโซลซิลเวอร์ เข้าไปในเส้นทางผ่านเครื่องโปเกวอล์กเกอร์ ซึ่งจะมีพิกะจูที่จดจำท่าโจมตีที่ปกติจะไม่สามารถจดจำได้ นั่นคือ โต้คลื่น (Surf) และ บินโฉบ (Fly)[13] ทั้งสองท่านี้เป็นตัวช่วยเดินทาง สามารถใช้นอกการต่อสู้ได้
นอกจากซีรีส์หลักของเกมแล้ว พิกะจูยังปรากฏในเกม เฮย์ยูพิกะจู บนเครื่องนินเทนโด 64[14] ผู้เล่นสามารถสร้างปฏิสัมพันธ์กับพิกะจูผ่านไมโครโฟน ออกคำสั่งให้เล่นมินิเกมต่าง ๆ และแสดงความคิดในสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ เกมโปเกมอนแชนเนลก็เกี่ยวข้องกับการปฏิสัมพันธ์กับพิกะจูเช่นกัน แต่ไม่ใช้ไมโครโฟน[15] พิกะจูปรากฏในทุกด่านของเกมโปเกมอนสแนป ซึ่งผู้เล่นจะต้องถ่ายภาพโปเกมอนเพื่อเก็บคะแนน พิกะจูเป็นหนึ่งใน 16 โปเกมอนเริ่มต้น และ 10 คู่หูในเกมโปเกมอนมิสเตอรีดันเจียน พิกะจูยังเป็นตัวละครหลักในเกมโปเกปาร์กวี: พิกะจูส์แอดเวนเชอร์[16] และปรากฏเป็นตัวละครที่เล่นได้ในเกมซูเปอร์สแมชบราเธอส์[17] โปเกมอนเป็นตัวละครของโพรโตคอลอะมีโบ (Amiibo) ด้วย
ในอะนิเมะ
ซีรีส์อะนิเมะและภาพยนตร์โปเกมอนนำเสนอการเดินทางของซาโตชิ หรือแอช เค็ตชัม (Ash Ketchum) ไปตามภูมิภาคต่าง ๆ ในจักรวาลโปเกมอน เขาเดินทางพร้อมกับกลุ่มเพื่อนร่วมทางที่เปลี่ยนแปลงไปตามเวลา ได้แก่ คาสึมื ทาเคชิ เค็นจิ ฮารุกะ มาซาโตะ ฮิคาริ ไอริส เด็นโตะ ยูเรกะ เซเรนา และซิตรอน
ในตอนแรก ซาโตชิได้รับพิกะจูจากศาสตราจารย์ออคิดส์เป็นโปเกมอนเริ่มต้น เทรนเนอร์คนใหม่จะได้รับโปเกมอนเริ่มต้น ซึ่งในคันโต ภูมิภาคบ้านเกิดของซาโตชิ โปเกมอนเริ่มต้นควรจะเป็นฮิโตะคาเงะ เซนิกาเมะ หรือฟุชิงิดาเนะ แต่ซาโตชินอนตื่นสายจึงได้พิกะจูแทน ทีแรก พิกะจูดื้อและไม่เชื่อฟังซาโตชิ ปล่อยกระแสไฟฟ้าใส่เขาบ่อยครั้งและไม่ยอมเข้าไปอยู่ในมอนสเตอร์บอลเหมือนกับโปเกมอนตัวอื่น ๆ แม้กระนั้น ซาโตชิเสี่ยงชีวิตตัวเองเพื่อปกป้องพิกะจูจากฝูงโอนิซุซุเมะ[18] จากนั้นรีบพาพิกะจูไปรักษาตัวที่โปเกมอนเซ็นเตอร์ เนื่องจากซาโตชิสาธิตความเชื่อถือและความมุ่งมั่นแบบไร้เงื่อนไขต่อโปเกมอน พิกะจูจึงเริ่มใส่ใจซาโตชิ และมิตรภาพระหว่างเขาก็เกิดขึ้น แต่พิกะจูยังคงไม่ยอมเข้าไปอยู่ในมอสเตอร์บอล หลังจากนั้นไม่นานพิกะจูแสดงพลังยิ่งใหญ่ซึ่งโดดเด่นจากโปเกมอน หรือแม้แต่พิกะจูตัวอื่น ทำให้ทีมร็อกเก็ตพยายามแย่งชิงตัวพิกะจูเพื่อสนองความต้องการของหัวหน้าซาคากิให้ได้[19] ครั้งหนึ่ง ซาโตชิเกือบปล่อยตัวพิกะจู ในตอน Pikachu's Goodbye เพราะซาโตชิคิดว่าพิกะจูคงจะมีความสุขมากกว่าถ้าได้อยู่กับฝูงพิกะจูป่า แต่พิกะจูเลือกที่จะอยู่กับเขาแทน[20] พิกะจูยังปรากฏในช่วงพิเศษในสองซีซันแรก เรียกว่า "พิกะจูส์จูกบอกซ์" ซึ่งมีเพลงจากอัลบั้ม 2.บี.เอ.มาสเตอร์ ด้วย
ในซีรีส์ยังมีพิกะจูป่า และพิกะจูที่มีเจ้าของตัวอื่นด้วย มักจะมีบทบาทร่วมกับซาโตชิและพิกะจูของเขาด้วย ที่โดดเด่นคือพิกะจูของฮิโรชิ ชื่อสปาร์กี[21] พิกะจูสื่อสารกันด้วยการพูดคำจากชื่อตัวเอง เหมือนกับโปเกมอนส่วนใหญ่ ในอะนิเมะ ผู้ให้เสียงพิกะจูคืออิคูเอะ โอตานิ ในโปเกมอนไลฟ์ ที่เป็นละครเพลงเวทีที่ดัดแปลงจากอะนิเมะ ผู้รับบทเป็นพิกะจูคือ เจนนิเฟอร์ ริสเซอร์
ในสื่ออื่น
พิกะจูเป็นหนึ่งในโปเกมอนหลักในซีรีส์มังงะโปเกมอนหลายซีรีส์ ในโปเกมอนสเปเชียล ตัวละครหลัก เรดโดะ และอิเอะโระ ทั้งคู่ต่างเลี้ยงพิกะจู เกิดเป็นไข่ซึ่งโกรุโดะฟักออกมาเป็นพีชู ในซีรีส์อื่น เช่น เมจิคัลโปเกมอนเจอร์นีย์ และเก็ตโตดาเซ นำเสนอพิกะจูเช่นกัน ขณะที่ในมังงะซีรีส์อื่น เช่น อิเล็กทริกเทลออฟพิกะจู[22] และ แอชแอนด์พิกะจู นำเสนอพิกะจูของซาโตชิตัวเดียวกับในอะนิเมะ[22]
การ์ดสะสมที่มีรูปพิกะจูปรากฏขึ้นมาในโปเกมอนเทรดดิงการ์ดเกมรุ่นแรก ออกจำหน่ายในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1996 รวมถึงการ์ดรุ่นที่มีจำกัดด้วย พิกะจูยังถูกนำไปใช้ส่งเสริมสินค้าร้านอาหารจานด่วนต่าง ๆ เช่น แมคโดนัลด์ เวนดีส์ และเบอร์เกอร์คิง ด้วย[23][24][25][26]
อ้างอิง
- ↑ Game Freak (1998-09-30). Pokémon Red and Blue, Instruction manual. Nintendo. pp. 6–7.
- ↑ Game Freak (1998-09-30). Pokémon Red and Blue, Instruction manual. Nintendo. p. 11.
- ↑ Staff. "2. 一新されたポケモンの世界". Nintendo.com (ภาษาJapanese). Nintendo. p. 2. สืบค้นเมื่อ 2010-09-10.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์) - ↑ Stuart Bishop (2003-05-30). "Game Freak on Pokémon!". CVG. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-02-08. สืบค้นเมื่อ 2008-02-07.
- ↑ "The Ultimate Game Freak". Time Asia. 154 (20): 2. November 22, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-05-10. สืบค้นเมื่อ September 25, 2009.
- ↑ Noble, McKinley (2009-03-23). "Pokemon Platinum: Developer Interview!". GamePro. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-03-27. สืบค้นเมื่อ 2009-06-09.
- ↑ 『ポケットモンスター』スタッフインタビュー (ภาษาJapanese). Nintendo. สืบค้นเมื่อ June 6, 2009.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์) - ↑ Pokédex: It lives in forests with others. It stores electricity in the pouches on its cheeks. Game Freak (2007-04-22). Pokémon Diamond (Nintendo DS). Nintendo.
- ↑ Tobin, Joseph Jay (2004). Pikachu's Global Adventure: The Rise and Fall of Pokémon. Duke University Press. pp. 65–66. ISBN 0-8223-3287-6.
- ↑ "The Ultimate Game Freak". Time Asia. 154 (20): 1. November 22, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-05-10. สืบค้นเมื่อ September 25, 2009.
- ↑ "Pikachu Pokemon – Pokedex". IGN. 2013-12-26. สืบค้นเมื่อ 2014-01-01.
- ↑ Craig Harris (October 19, 1999). "Pokemon Yellow: Special Pikachu Edition – Game Boy Review at IGN". IGN. สืบค้นเมื่อ 2010-12-09.
- ↑ Lucas M. Thomas (April 1, 2010). "Take a Pokewalk Through the Yellow Forest – Nintendo DS News at IGN". IGN. สืบค้นเมื่อ 2010-12-09.
- ↑ Hey You, Pikachu! Nintendo.com'.' Retrieved July 17, 2006.
- ↑ Mary Jane Irwin (December 4, 2003). "Pokemon Channel – GameCube Review at IGN". IGN. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-06-26. สืบค้นเมื่อ 2010-12-09.
- ↑ Nintendo officially announces PokePark Wii Joystiq.com'.' Retrieved February 27, 2010.
- ↑ Nintendo Power Magazine
- ↑ Takeshi Shudō (writer) (September 8, 1998). "Pokémon - I Choose You!". Pokémon. ฤดูกาล Indigo League. ตอน 1. Various.
- ↑ Shinzō Fujita (writer) (September 9, 1998). "Pokémon Emergency!". Pokémon. ฤดูกาล Indigo League. ตอน 2. Various.
- ↑ Junki Takegami (writer) (November 20, 1998). "Pikachu's Goodbye". Pokémon. ฤดูกาล Indigo League. ตอน 37. Various.
- ↑ Shōji Yonemura (writer) (November 20, 1999). "A Friend In Deed". Pokémon. ฤดูกาล Indigo League. ตอน 78. Various.
- ↑ 22.0 22.1 "Animerica Interview Toshihiro Ono." VIZ Media. May 10, 2000. Retrieved on May 31, 2009.
- ↑ "The Pojo – TCG Set Lists McDonald's Campaign Expansion Set". สืบค้นเมื่อ 2008-06-04.
- ↑ "Fastfoodtoys.Net Pokémon 2000 Toys". สืบค้นเมื่อ 2008-06-04.
- ↑ "Restaurant chain entertainment promotions monitor, June 2003". Entertainment Marketing Letter. June 1, 2003. สืบค้นเมื่อ 2009-06-30.
- ↑ "Pokemon at Wendy's Promotion Begins!". May 20, 2003. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-02-12. สืบค้นเมื่อ 2009-06-30.