พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ | |
---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ | |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 | |
ประสูติ | 15 มีนาคม พ.ศ. 2398 |
สิ้นพระชนม์ | 8 ธันวาคม พ.ศ. 2440 (42 ปี) |
หม่อม |
|
พระบุตร | 15 พระองค์ |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาตลับ |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ หรือ กรมภู หรือ กรมภูธเรศ มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 24 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาตลับ[1] ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน 4 ขึ้น 10 ค่ำ ปีเถาะสัปตศก จ.ศ. 1217 ตรงกับวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2398
พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภ ทรงรับราชการในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2419 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรม สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเสนาบดีกรมพระนครบาล หรือ กระทรวงนครบาล
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ ทรงประทับอยู่ที่วังสะพานช้างโรงสี เหนือ (เรียกกันว่า วังเหนือ) ซึ่งเดิมเป็นวังที่ประทับของ กรมหมื่นสนิทนเรนทร์ และกรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา โดยเป็นวังในกลุ่มของพระราชโอรสในรัชกาลที่ 4 ซึ่งมีอยู่ 3 วัง คือบริเวณที่ปัจจุบันเรียกกันว่า แพร่งนรา แพร่งสรรพศาสตร์ และแพร่งภูธร ทั้ง 3 แพร่งได้ชื่อมาจากเสด็จในกรม 3 พระองค์ เจ้าของวัง คือ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ กรมหลวงสรรพสาตรศุภกิจ และกรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ เมื่อกรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์สิ้นพระชนม์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งพื้นที่ทำเป็นตึกแถว พระราชทานชื่อถนนย่านนั้นว่า แพร่งภูธร ตามพระนามของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ สิ้นพระชนม์เมื่อวันพุธ เดือนอ้าย ขึ้น 25 ค่ำ ปีระกา นพศก จ.ศ. 1259 ตรงกับวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2440 พระชันษาได้ 42 ปี ทรงเป็นต้นราชสกุล ทวีวงศ์
ในย่านถนนเจริญกรุง จะมีตลาดเก่าแก่ตลาดหนึ่งที่มีชื่อว่า ตลาดกรมภูธเรศ หรือที่ชาวบ้านเรียกกันติดปากว่า "ตลาดกรมภู"
พระโอรสและพระธิดา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ ทรงเป็นต้นราชสกุลทวีวงศ์ มีหม่อม 8 ท่าน ได้แก่
- หม่อมทองคำ
- หม่อมสุ่น
- หม่อมแส
- หม่อมเล็ก
- หม่อมผึ่ง
- หม่อมอันเส็ง
- หม่อมหรุ่ม
- หม่อมองุ่น
โดยมีพระโอรสธิดารวมทั้งหมด 15 พระองค์ เป็นชาย 6 พระองค์ และหญิง 9 พระองค์
พระรูป | พระนาม | หม่อมมารดา | ประสูติ | สิ้นชีพิตักษัย | คู่สมรส |
---|---|---|---|---|---|
1. หม่อมเจ้าสุนทรารมณ์ | หม่อมทองคำ | 29 กันยายน 2419 | 3 กุมภาพันธ์ 2465 | ||
2. หม่อมเจ้าอุดมดิเรกลาภ | ที่ 1 ในหม่อมแส | 11 กุมภาพันธ์ 2419 | พ.ศ. 2496 | หม่อมราชวงศ์พัวพันธ์ (ศิริวงศ์) หม่อมเฉื่อย (จารุจินดา) หม่อมราชวงศ์ลมุล (สุประดิษฐ์) หม่อมอบ | |
3. หม่อมเจ้ากลาง (ชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
4. หม่อมเจ้าทราบศิริมาน | หม่อมสุ่น | 21 กรกฎาคม 2421 | 3 กรกฎาคม 2496 | ||
5. หม่อมเจ้ากาญจนสังกาศ | หม่อมองุ่น | 19 ธันวาคม 2422 | 15 สิงหาคม 2495 | หม่อมเจ้าจันทนฉวี ทวีวงศ์ หม่อมเกษร หม่อมจงจิตต์ (มัธยมจันทร์) | |
6. หม่อมเจ้าชาติชูศักดิ์ | ที่ 1 ในหม่อมผึ่ง | 16 มีนาคม 2425 | 11 มิถุนายน 2454 | หม่อมพยอม | |
7. หม่อมเจ้าลักษณลาวรรณ | มีนาคม หรือ เมษายน 2425 | 11 มิถุนายน 2445 | |||
8. หม่อมเจ้าจันทนฉวี | หม่อมเล็ก | 8 เมษายน 2426 | 1 พฤศจิกายน 2475 | หม่อมเจ้ากาญจนสังกาศ ทวีวงศ์ | |
9. หม่อมเจ้าพาณีอนงค์ | 24 กรกฎาคม 2428 | 10 พฤษภาคม 2510 | |||
10. หม่อมเจ้าพงศ์ภูวนาถ | ที่ 2 ในหม่อมแส | 5 เมษายน 2430 | 28 เมษายน 2502 | หม่อมหลวงนัดดาดวง (สิงหรา) หม่อมหลวงเกษสุดา (สิงหรา) | |
11. หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) | เมษายน 2431 | 15 มิถุนายน 2432 | |||
12. หม่อมเจ้าวิลาศกัญญา | ที่ 2 ในหม่อมผึ่ง | 10 มกราคม 2431 | ไม่ทราบปี | ||
13. หม่อมเจ้ากลาง (หญิง) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
14. หม่อมเจ้าเก๋ง (หญิง) | หม่อมอันเส็ง | ไม่ทราบปี | 30 พฤศจิกายน 2441 | ||
15. หม่อมเจ้าชี (หญิง) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี |
อ้างอิง
- ↑ "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 1 (43): 385. 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2427.
{{cite journal}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=
(help)
- ณัฐชยา จากหนังสือ คู่มือนักชอป "จะซื้อซะอย่าง" '
- Jeffy Finestone. 2542. สมุดพระรูป พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดาใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ปรียนันทนา รังสิต,ม.ร.ว. โลมาโฮลดิ้ง
- http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=4712&stissueid=2692&stcolcatid=2&stauthorid=13