วิกิพีเดีย:บทความคัดสรรประจำเดือน/พ.ศ. 2567
- มกราคม 2567
วลาดีมีร์ อิลลิช อุลยานอฟ เป็นที่รู้จักกันดีในชื่อเล่นของเขาว่า เลนิน (22 เมษายน [ตามปฎิทินเก่า: 10 เมษายน] ค.ศ. 1870 – 21 มกราคม ค.ศ. 1924) เป็นนักปฏิวัติ นักการเมือง และนักทฤษฎีชาวรัสเซีย เลนินดำรงตำแหน่งหัวหน้ารัฐบาล ในฐานะเป็นผู้ก่อตั้งและประมุขคนแรกของรัสเซียโซเวียต ตั้งแต่ ค.ศ. 1917 ถึง ค.ศ. 1924 และสหภาพโซเวียต ตั้งแต่ ค.ศ. 1922 ถึง ค.ศ. 1924 ภายใต้การบริหารของเลนิน ประเทศรัสเซียซึ่งในเวลาต่อมาคือสหภาพโซเวียต ได้กลายเป็นรัฐสังคมนิยมแบบพรรคเดียวที่ถูกปกครองโดยพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต เขาได้พัฒนาแนวคิดของลัทธิคอมมิวนิสต์ในรูปแบบต่าง ๆ ที่รู้จักกันดีในชื่อของลัทธิเลนิน
เลนินเกิดในครอบครัวชนชั้นกลางระดับสูงในเมืองซิมบีร์สค์ เลนินยอมรับการเมืองสังคมนิยมปฏิวัติหลังจากที่พี่ชายของเลนินถูกประหารชีวิตใน ค.ศ. 1887 หลังถูกไล่ออกจากราชวิทยาลัยคาซัน เนื่องจากมีส่วนร่วมในการประท้วงต่อต้านรัฐบาลซาร์ของจักรวรรดิรัสเซีย เลนินย้ายไปกรุงเซนต์ปีเตอส์เบิร์กใน ค.ศ. 1893 และกลายเป็นนักเคลื่อนไหวลัทธิมากซ์ ใน ค.ศ. 1893 เขาถูกจับในข้อหายุยงปลุกปั่นและถูกเนรเทศไปยังชูเชียนสโคเยในไซบีเรียเป็นเวลาสามปี ซึ่งเขาได้แต่งงานกับนาเดจดา ครุปสกายา หลังจากการเนรเทศ เลนินย้ายไปยุโรปตะวันตก ซึ่งเขาได้กลายเป็นนักทฤษฎีลัทธิมากซ์ที่โดดเด่นในพรรคแรงงานสังคมประชาธิปไตยรัสเซีย ใน ค.ศ. 1903 เขามีบทบาทสำคัญในการแตกแยกทางอุดมการณ์ของพรรคแรงงานสังคมประชาธิปไตย ซึ่งเลนินกลายเป็นผู้นำฝ่ายบอลเชวิคเพื่อต่อต้านฝ่ายเมนเชวิคที่นำโดยยูลี มาร์ตอฟ หลังการปฏิวัติที่ล้มเหลวของรัสเซียใน ค.ศ. 1905 เลนินได้รณรงค์เพื่อให้สงครามโลกครั้งที่หนึ่งเปลี่ยนเป็นการปฏิวัติของชนชั้นกรรมาชีพทั่วทั้งยุโรป ซึ่งในฐานะนักลัทธิมากซ์ เขาเชื่อว่าจะทำให้เกิดการล้มล้างทุนนิยมและแทนที่ด้วยลัทธิสังคมนิยม หลังจากการปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์ ใน ค.ศ. 1917 ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่ทำให้ซาร์สละราชสมบัติและจัดตั้งรัฐบาลชั่วคราว เขากลับไปรัสเซียเพื่อมีบทบาทสำคัญในการปฏิวัติเดือนตุลาคมที่ฝ่ายบอลเชวิคโค่นล้มระบอบการปกครองใหม่ (อ่านต่อ...)
บทความคัดสรรก่อนหน้านี้: กล้ามเนื้อลายสลายตัว – แก๊สมีสกุล – เจตนา นาควัชระ
- กุมภาพันธ์ 2567
อะเลคซันดร์ คอลชัค (16 พฤศจิกายน [ตามปฏิทินเก่า 4 พฤศจิกายน] ค.ศ. 1874 – 7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1920) เป็นพลเรือเอกแห่งจักรวรรดิรัสเซียและนักสำรวจขั้วโลก เป็นนายทหารประจำกองทัพเรือจักรวรรดิรัสเซียและได้ร่วมต่อสู้ในสงครามที่สำคัญสองครั้งคือ สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่นใน ค.ศ. 1904–1905 และสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ต่อมาเขาเป็นผู้นำของขบวนการต่อต้านบอลเชวิคหรือที่รู้จักกันในชื่อ "ขบวนการขาว" ในระหว่างสงครามกลางเมืองรัสเซีย ซึ่งได้ก่อตั้งรัฐบาลในไซบีเรียเพื่อต่อต้านรัฐบาลของเลนินตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1918 จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1920
คอลชัคเริ่มต้นอาชีพแรกจากการเป็นนักสมุทรศาสตร์และนักอุทกวิทยาในกองทัพเรือจักรวรรดิรัสเซีย ต่อมาเขากลายเป็นผู้นำในการสำรวจขั้วโลกอยู่หลายครั้ง โดยได้รับการสนับสนุนจากราชบัณฑิตวิทยาศาสตร์รัสเซีย "เกาะคอลชัค" ซึ่งตั้งอยู่ในทะเลคารา ได้รับการตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่เขา ในช่วงสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น (ค.ศ. 1904-1905) คอลชัคได้มีโอกาสร่วมต่อสู้ในสงครามและประสบความสำเร็จในยุทธนาวีที่พอร์ตอาเธอร์ เมื่อทุ่นระเบิดของเรือพิฆาตที่อยู่ภายใต้การบัญชาของเขาได้จมเรือลาดตระเวนทากาซาโกะของญี่ปุ่น ภายหลังสงครามสิ้นสุดลง คอลชัคกลายเป็นหนึ่งในผู้ปรับปรุงกองทัพเรือรัสเซียใหม่หลังจากความเสียหายในระหว่างสงคราม และได้รับเลื่อนยศเป็นนายทหารเสนาธิการทั่วไปแห่งกองทัพเรือ (อ่านต่อ...)
บทความคัดสรรก่อนหน้านี้: วลาดีมีร์ เลนิน – กล้ามเนื้อลายสลายตัว – แก๊สมีสกุล
- มีนาคม 2567
แผ่นดินไหวนอกชายฝั่งจังหวัดฟูกูชิมะ ค.ศ. 2022 เป็นอาฟเตอร์ช็อกของแผ่นดินไหวและคลื่นสึนามิในโทโฮกุที่เกิดขึ้นห่างกันกว่า 11 ปี แผ่นดินไหวครั้งนี้เกิดขึ้นนอกชายฝั่งจังหวัดฟูกูชิมะ ประเทศญี่ปุ่น เมื่อวันที่ 16 มีนาคม ค.ศ. 2022 (เวลามาตรฐานญี่ปุ่น) แผ่นดินไหวมีขนาด 7.4 ตามรายงานของสำนักงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) แผ่นดินไหวในครั้งนี้มีความแตกต่างจากแผ่นดินไหวในปี ค.ศ. 2011 อยู่มากเพราะมีกลไกการเกิดแผ่นดินไหวที่ต่างกัน แผ่นดินไหวในครั้งนี้เกิดจากรอยเลื่อนที่ปริออกในแผ่นแปซิฟิกเอง ในขณะที่เหตุการณ์เมื่อปี 2011 เกิดขึ้นที่บริเวณร่องลึกก้นสมุทรที่ซึ่งเป็นรอยต่อระหว่างแผ่นแปซิฟิกและแผ่นโอค็อตสค์ ในด้านความเสียหายภัยพิบัติจากแผ่นดินไหวทำให้มีผู้เสียชีวิต 4 ราย และบาดเจ็บ 225 คน และก่อให้เกิดความเสียหายทางจิตใจแก่ผู้คนในพื้นที่
แผ่นดินไหวครั้งนี้มีความคล้ายคลึงกันกับแผ่นดินไหวนอกชายฝั่งจังหวัดฟูกูชิมะ ค.ศ. 2021 มาก ทั้งสองเหตุการณ์มีจุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวแทบจะในบริเวณเดียวกัน นักวิทยาแผ่นดินไหวของญี่ปุ่นมองว่าแผ่นดินไหวทั้งสองครั้งมีลักษณะคล้ายกับจนแทบจะเรียกได้ว่าเป็นแฝดของกันและกัน (อ่านต่อ...)
หมายเหตุ: บทความนี้ไม่ใช่บทความคัดสรร แต่เป็นบทความคุณภาพ ซึ่งถือว่ามีคุณภาพรองลงมา
บทความคัดสรรก่อนหน้านี้: อะเลคซันดร์ คอลชัค – วลาดีมีร์ เลนิน – กล้ามเนื้อลายสลายตัว
- เมษายน 2567
วัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า วัดพระแก้ว เป็นวัดซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นพร้อมกับการสถาปนาอาณาจักรรัตนโกสินทร์ขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2325 เป็นวัดที่ตั้งอยู่ภายในพื้นที่พระบรมมหาราชวัง ซึ่งเป็นลักษณะเดียวกับวัดพระศรีสรรเพชญ์ที่ตั้งอยู่ในพระราชวังโบราณสมัยอาณาจักรอยุธยา นอกจากนี้ มีพระราชประสงค์ให้วัดพระศรีรัตนศาสดารามเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร และเป็นสถานที่ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล วัดพระศรีรัตนศาสดารามเป็นวัดที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษาอยู่ เพราะมีแต่ส่วนพุทธาวาส ไม่มีส่วนสังฆาวาส
ภายในวัดพระศรีรัตนศาสดารามมีอาคารสำคัญและอาคารประกอบแบ่งกลุ่มอาคารออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มพระอุโบสถ เป็นกลุ่มที่มีความสำคัญสูงสุด อาคารประธานของกลุ่มอาคารนี้ คือ พระอุโบสถ ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ล้อมรอบด้วยศาลาราย พระโพธิธาตุพิมาน หอพระราชพงศานุสรณ์ หอพระราชกรมานุสรณ์ หอระฆัง และหอพระคันธารราษฎร์ (อ่านต่อ...)
บทความคัดสรรก่อนหน้านี้: อะเลคซันดร์ คอลชัค – วลาดีมีร์ เลนิน – กล้ามเนื้อลายสลายตัว
- พฤษภาคม 2567
แฮร์รี่ พอตเตอร์กับศิลาอาถรรพ์ (Harry Potter and the Philosopher's Stone) เป็นนวนิยายเล่มแรกในชุดแฮร์รี่ พอตเตอร์ และนวนิยายประเดิมของเจ. เค. โรว์ลิง โครงเรื่องติดตามแฮร์รี่ พอตเตอร์ พ่อมดหนุ่มผู้ค้นพบมรดกเวทมนตร์ของเขา พร้อมกับสร้างเพื่อนสนิทและศัตรูจำนวนหนึ่งในปีแรกที่โรงเรียนคาถาพ่อมดแม่มดและเวทมนตร์ศาสตร์ฮอกวอตส์ ด้วยความช่วยเหลือของมิตร แฮร์รี่เผชิญกับความพยายามหวนคืนของพ่อมดมืด ลอร์ดโวลเดอมอร์ ซึ่งฆ่าบิดามารดาของแฮร์รี่ แต่ไม่สามารถฆ่าเขาได้เมื่ออายุหนึ่งขวบ
บลูมส์บิวรีในกรุงลอนดอนจัดพิมพ์หนังสือดังกล่าวเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2540 ในปี 2541 บริษัทสกอลาสติกจัดพิมพ์ฉบับสำหรับตลาดสหรัฐอเมริกาภายใต้ชื่อเรื่อง Harry Potter and the Sorcerer's Stone นวนิยายดังกล่าวชนะรางวัลหนังสืออังกฤษส่วนใหญ่ซึ่งตัดสินโดยเด็ก และรางวัลอื่นในสหรัฐอเมริกา หนังสือนี้แตะอันดับ 1 รายการบันเทิงคดีขายดีของนิวยอร์กไทมส์ ในเดือนสิงหาคม 2542 และอยู่ใกล้อันดับ 1 เป็นส่วนใหญ่ของปี 2542 และ 2543 มีการแปลเป็นภาษาอื่นอีกหลายภาษา และมีการสร้างเป็นภาพยนตร์ชื่อเดียวกัน (อ่านต่อ...)
หมายเหตุ: บทความนี้ไม่ใช่บทความคัดสรร แต่เป็นบทความคุณภาพ ซึ่งถือว่ามีคุณภาพรองลงมา
บทความคัดสรรก่อนหน้านี้: วลาดีมีร์ เลนิน – กล้ามเนื้อลายสลายตัว
- มิถุนายน 2567
ดู -
สนทนา -
ประวัติ
แม่แบบ:บทความคัดสรร/มิถุนายน 2567
- กรกฎาคม 2567
ดู -
สนทนา -
ประวัติ
แม่แบบ:บทความคัดสรร/กรกฎาคม 2567
- สิงหาคม 2567
ดู -
สนทนา -
ประวัติ
แม่แบบ:บทความคัดสรร/สิงหาคม 2567
- กันยายน 2567
ดู -
สนทนา -
ประวัติ
แม่แบบ:บทความคัดสรร/กันยายน 2567
- ตุลาคม 2567
ดู -
สนทนา -
ประวัติ
แม่แบบ:บทความคัดสรร/ตุลาคม 2567
- พฤศจิกายน 2567
ดู -
สนทนา -
ประวัติ
แม่แบบ:บทความคัดสรร/พฤศจิกายน 2567
- ธันวาคม 2567