รัฐสุลต่านซิงกอรา

รัฐสุลต่านซิงกอรา
ค.ศ. 1605–ค.ศ. 1680
สถานะ	ประเทศราชของอยุธยา (ค.ศ. 1605–1631)
เมืองหลวง	ซิงกอรา
ภาษาทั่วไป	มลายู จีน ไทย
การปกครอง	รัฐสุลต่าน
สุลต่าน/เจ้าผู้ครอง
• 1605–1620	ดาโต๊ะโมกอล (คนแรก)
• 1620–1668	สุลต่านสุลัยมาน ชาห์
• 1668–1680	สุลต่านมุสตาฟา (สุดท้าย)
ประวัติศาสตร์
• ประกาศอิสรภาพ	ค.ศ. 1605
• รวมเข้ากับอยุธยา	ค.ศ. 1680
ก่อนหน้า ถัดไป อาณาจักรอยุธยา อาณาจักรอยุธยา
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ประเทศไทย

รัฐสุลต่านซิงกอรา (มลายู: Kesultanan Singora) ท้องถิ่นออกเสียงว่า เสงคะละ ในเอกสารไทยเรียก เมืองวิไชยคีรี หรือ วิไชยาคิริราช เป็นรัฐเมืองท่าบริเวณปากทะเลสาบสงขลาต่ออ่าวไทย ปัจจุบันตั้งอยู่บริเวณเขตจังหวัดสงขลาของประเทศไทย มีชื่อเสียงจากการเป็นเมืองท่าปลอดภาษี เป็นแหล่งรวมสินค้าจากตะวันออกและตะวันตก รวมทั้งควบคุมเส้นทางเดินเรือภายในทะเลสาบสงขลาและบริเวณอ่าวไทยบางส่วน ทุกวันนี้ยังเหลือร่องรอยของรัฐสุลต่านแห่งนี้เป็นอนุสรณ์ เช่น ป้อมปราการ, สุสานวิลันดา ซึ่งเป็นที่ฝังศพของชาวดัตช์ และสุสานมรหุ่ม ซึ่งเป็นที่ฝังพระศพสุลต่านสุลัยมานชาห์ บริเวณหัวเขาแดง อำเภอสิงหนคร

รัฐสุลต่านซิงกอรา หรือเมืองวิไชยคีรี ก่อตั้งโดยดาโต๊ะโมกอล ไม่ทราบชาติพันธุ์มาแต่เดิม แต่คาดว่าน่าจะเป็นโจรสลัดก่อนขึ้นเป็นเจ้าเมือง บางแห่งว่า เป็นชาวมุสลิมเชื้อสายเปอร์เซียหรืออาหรับจากชวา บ้างว่าเป็นแขกมักกะสัน ขณะที่บันทึกของคณะพ่อค้าชาวฝรั่งเศสในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กล่าวไว้ว่า "...เมื่อปี ค.ศ. 1642 (พ.ศ. 2158) มีแขกมลายูคนหนึ่งได้ตั้งตนเป็นใหญ่และได้กบฏต่อพระเจ้ากรุงสยาม แขกมลายูผู้นี้ได้ทำป้อมคูประตูหอรบอย่างแข็งแรงแน่นหนา...พอสักหน่อย แขกมลายูอยู่ก็ตั้งตัวเป็นกษัตริย์ เรียกว่า พระเจ้าเมืองสงขลา" สอดคล้องข้อความเหนือหลุมฝังพระศพระบุว่า สุลต่านสุลัยมานเป็น "...มลายูที่นับถือศาสนาอิสลาม" เดิมรัฐสุลต่านซิงกอราเป็นประเทศราชขึ้นกับกรุงศรีอยุธยา ที่มีไว้เพื่อควบคุมและแก้ปัญหาโจรสลัดมุสลิมหรือที่เรียกว่าสลัดแขกในบริเวณนั้น ซิงกอรามีความเจริญรุ่งเรืองขึ้นในช่วงเวลาที่อาณาจักรนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นอีกหนึ่งประเทศราชและตัวแทนของอยุธยาในภาคใต้สิ้นความแข็งแกร่ง อันเนื่องมาจากการโจมตีของเหล่าสลัดแขก หลังการสถาปนาราชวงศ์ปราสาททอง ซิงกอราประกาศไม่ขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยาหรือใคร ๆ พร้อมกับพัฒนาจนกลายเป็นเมืองท่าสำคัญแห่งหนึ่ง ครั้นในรัชสมัยสุลต่านสุลัยมาน ชาห์ รัฐสุลต่านซิงกอราขยายอำนาจทางการทหาร เข้ายึดเมืองนครศรีธรรมราช ปัตตานี และพัทลุงไว้ในอำนาจ พวกเขาวางอำนาจลงในท้องถิ่นพัทลุง ทว่าในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงมองว่าซิงกอราหรือวิไชยคีรีเป็นเพียงประเทศราชของอยุธยา การกระทำเช่นนี้ทรงถือว่าเป็นกบฏ จึงมีพระราชโองการให้ทหารไปรบและยึดซิงกอราไว้ได้ ก่อนทำการกวาดต้อนผู้คนไปถวาย อย่างไรก็ตามเจ้านายซิงกอราที่ถูกกวาดต้อน บางคนยังรับราชการต่อเนื่องจนถึงยุครัตนโกสินทร์ มีลูกหลานสืบทอดลงมา หนึ่งในนั้นคือสมเด็จพระศรีสุลาลัย พระราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และวงศ์มาหุมแขกบางส่วนได้เป็นเจ้าเมืองพัทลุงสืบทอดมา ส่วนราษฎรบางส่วนถูกกวาดต้อนไว้ที่บ้านสงขลาและบ้านพุมเรียง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

ระเบียงภาพ

• 
  ปืนใหญ่สุลต่านสุลัยมาน ปัจจุบันตั้งอยู่ที่โรงพยาบาลหลวงเชลซี ลอนดอน สหราชอาณาจักร
• 
  ตราประจำพระองค์สุลต่านสุลัยมานบนกระบอกปืนใหญ่
• 
  สุสานมรหุ่ม

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• นิธิ เอียวศรีวงศ์. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี. กรุงเทพฯ : มติชน, 2559. 632 หน้า. ISBN 978-974-323-056-1
• นิธิ เอียวศรีวงศ์. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : มติชน, 2553. 288 หน้า. ISBN 978-974-02-0664-4
• ดร. วินัย ศรีพงศ์เพียร และ ดร. ตรงใจ หุตางกูร (บรรณาธิการ). มรดกความทรงจำแห่งนพบุรีศรีลโวทัยปุระ : ว่าด้วยโคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์ฯ และจารึกโบราณแห่งเมืองละโว้. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2558. 330 หน้า. ISBN 978-616-7154-31-2
• อาณัติ อนันตภาค. สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา. กรุงเทพฯ : ยิปซี, 2557. 208 หน้า. ISBN 978-616-301-243-2

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ รัฐสุลต่านซิงกอรา