ก่องนม

อัปสรสีห์สวมก่องนม ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ก่อง, ก่องนม บ้างเรียก ฉลองนม เป็นเครื่องแต่งกายหรือเครื่องประดับของสตรีชั้นสูงซึ่งปรากฏในภาพจิตรกรรมฝาผนังในพื้นที่อาณาจักรล้านนา และบริเวณใกล้เคียง เพราะสตรีสามัญในสมัยโบราณจะเปลือยอกในชีวิตประจำวัน ด้วยมองว่าเป็นเพียงอวัยวะหนึ่งในร่างกาย หาใช่สิ่งยั่วกามารมณ์ ถ้าหากเป็นหญิงสูงศักดิ์จะสวมเครื่องประดับสวยงาม เพื่อแสดงสถานะสูงส่งของตนออกมาเป็นที่ประจักษ์ โดยก่องนมมีลักษณะคล้ายยกทรงแต่ผูกเชือกไว้ด้านหลัง ทำเป็นทรงรูปทรงกลมที่ทำจากวัสดุมีค่ารอบถันทั้งสอง ภายในเป็นตาข่ายโปร่ง เผยให้เห็นเนินเนื้อ แต่จะปิดส่วนหัวนมเอาไว้

ส่วนในคณะละครรำของคนไทยสยามในภาคกลางจะมีก่องนมอีกรูปแบบหนึ่ง ทำจากกะลามะพร้าวขัดมัน ลงรักปิดทองประดับกระจก ด้านในเย็บนวมกรุไว้ ผูกเชือกไว้ด้านหลังเพื่อให้นักแสดงสวมใส่

หลังการรับอิทธิพลยุควิกตอเรียเข้ามามีอิทธิพลในสยามตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นต้นมา ได้กำหนดให้สตรีแต่งกายอย่างมิดชิด โดยการหาผ้าแถบมาคาดนม ก่อนพัฒนาเป็นเปลนมเมื่อรับอิทธิพลจากชาติตะวันตก แล้วคลี่คลายเป็นเสื้อคอกระเช้าในเวลาต่อมา กอปรกับนโยบายรัฐนิยมของจอมพล แปลก พิบูลสงครามในศตวรรษถัดมา ที่ปรับปรุงการแต่งกายให้ทัดเทียมนานาอารยประเทศ ทำให้การแต่งกายยุคเก่าพ้นสมัยไป

ก่องนม หรือ ฉลองนม ปรากฏในภาพยนตร์เรื่อง สุริโยทัย (2544) ซึ่งมีฉากที่พระนางจิรประภาเทวี รับบทโดยเพ็ญพักตร์ ศิริกุล สวมฉลองพระองค์ก่องนมออกมารับเสด็จและถวายเครื่องบรรณาการแก่สมเด็จพระไชยราชาธิราช ทำให้ก่องนมเป็นที่รู้จักและเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ถึงความเหมาะสมในเวลาเดียวกัน