ภูเขาในมิดเดิลเอิร์ธ

ในปกรณัมชุด เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ ของ เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน ทั้งทวีปมิดเดิลเอิร์ธ และทวีปอามัน ตลอดจนถึงดินแดนอื่นๆ ทั่วพิภพอาร์ดา มีเทือกเขาใหญ่น้อยมากมาย ต่อไปนี้เป็นรายชื่อภูเขาหรือเทือกเขาที่สำคัญ

ค

• คริสซายกริม
• คาราธราส
• คาลาเคียร์ยา
• เคเล็บดิล

ท

• ทานิเควทิล ยอดเขาสูงสุดของทวีปอามันและของพิภพ ตั้งอยู่บนเทือกเขาเพโลริ เป็นที่ตั้งพระราชฐานของมานเวกับวาร์ดา

ธ

• ธังโกโรดริม ยอดเขาที่มอร์กอธสร้างขึ้นเป็นสามยอด ตั้งอยู่เหนืออาณาจักรบาดาลอังก์บันด์ ทางตอนเหนือของแผ่นดินเบเลริอันด์

พ

• เพโลริ

ม

• มิสตี้ หรือ "เทือกเขาแห่งหมอก" เป็นเทือกเขาที่สูงใหญ่ที่สุดบนทวีปมิดเดิลเอิร์ธ ตั้งเป็นแนวเหนือ-ใต้ ทางด้านตะวันตกของแม่น้ำอันดูอิน ข้างใต้เทือกเขาเป็นโถงถ้ำมากมาย และเป็นที่ตั้งของอาณาจักรเหมืองมอเรีย ของพวกคนแคระ - ดู ฮ : ฮิธายเกลียร์

อ

• อะมอนซูล

• อะมอนเฮน

• เอโฅริอัธ

• เอเฟลดูอัธ

• เอเร็ดนิมไรส์ หรือ "เทือกเขาขาว" ตั้งอยู่บนทวีปมิดเดิลเอิร์ธตอนกลาง เหนืออ่าวเบลฟาลัส ใต้เทือกเขามิสตี้ เป็นที่ตั้งของอาณาจักรกอนดอร์ เมืองและป้อมปราการสำคัญที่ตั้งอยู่บนเทือกเขานี้คือ มินัสทิริธ เมืองหลวงในยุคหลังของกอนดอร์ ตั้งอยู่ทางปลายสุดตะวันออกของเทือกเขาขาว อะกลารอนด์ ตั้งอยู่ทางด้านเหนือของเทือกเขา

• เอเร็ดลิธุย

• เอเร็ดลินดอน "เทือกเขาแห่งเสียงเพลง" ชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งของเอเร็ดลูอิน เนื่องจากเป็นที่อยู่อาศัยของบรรดาเอลฟ์ชาวเทเลริ (คือชาวนันดอร์ ผู้รักเสียงเพลง)

• เอเร็ดลูอิน "เทือกเขาสีน้ำเงิน" เทือกเขาที่ทอดตัวอยู่ในแนวเหนือ-ใต้ ทางด้านตะวันตกของทวีปมิดเดิลเอิร์ธ กั้นแบ่งระหว่างแผ่นดินเบเลริอันด์ทางฟากตะวันตก กับแผ่นดินเอเรียดอร์ทางฟากตะวันออก เมืองสำคัญที่ตั้งอยู่บนเทือกเขานี้คือ โนกร็อด และ เบเลกอสต์ อาณาจักรของเหล่าคนแคระ

• เอเร็ดเวธริน

• เอเรบอร์ "ภูเขาโลนลี่" ขุนเขาโดดเดี่ยวตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของแผ่นดินโรห์วานิออน เป็นที่ตั้งอาณาจักรของคนแคระที่ใหญ่ที่สุดในยุคที่สาม มีชื่อเดียวกับชื่อภูเขา คืออาณาจักรเอเรบอร์

• โอโรคาร์นิ "เทือกเขาสีแดง" เทือกเขาหลักหนึ่งในสี่ของมิดเดิลเอิร์ธ ทอดตัวในแนวเหนือ-ใต้ ทางด้านตะวันออกของทวีป

• โอโรดรูอิน (Orodruin) หรือ เมาท์ดูม (Mount Doom) ชื่อภูเขาไฟที่ตั้งอยู่ใจกลางแผ่นดินมอร์ดอร์ เป็นสถานที่ซึ่งเซารอน ใช้หลอมสร้างแหวนเอกธำมรงค์ ผ่านทางร่องแยกบนภูเขาไฟที่ทะลุลึกลงไปถึงใจกลางโลก เรียกว่า แซมมัธเนาร์ (Sammath Naur) คำว่า 'โอโรดรูอิน' เป็นคำในภาษาซินดาริน หมายถึง 'ภูเขาที่เต็มไปด้วยไฟ' ส่วนคำซินดารินที่มีความหมายเดียวกับ เมาท์ดูม คือคำว่า อะมอน อมาร์ธ (Amon Amarth) ซึ่งหมายถึง 'ภูเขาแห่งชะตา' ในเดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ฉบับภาษาไทยแปลชื่อภูเขานี้ว่า ภูมรณะ

ฮ

• ฮิธายเกลียร์ หรือ เทือกเขามิสตี้ เป็นเทือกเขาที่สูงใหญ่ที่สุดบนทวีปมิดเดิลเอิร์ธ ทอดตัวอยู่ในแนวเหนือ-ใต้ ทางฟากตะวันตกของแม่น้ำอันดูอิน มหานที ฟากตะวันตกของเทือกเขามิสตี้คือแผ่นดินเอเรียดอร์ ส่วนฟากตะวันออกคือแผ่นดินโรห์วานิออน

เทือกเขามิสตี้เป็นเทือกเขาใหญ่ มียอดเขาสูงสุดหลายยอด ที่โดดเด่นคือ คาราธราส นอกจากนี้ยังมีเส้นทางผ่านช่องเขาอีกหลายแห่ง ส่วนเส้นทางลอดใต้ขุนเขาก็มีมากมาย ดังเช่นที่กอลลัมเคยหลบหนีไปซ่อนตัวอยู่ในโถงถ้ำภายในเทือกเขาแห่งนี้ แต่ส่วนโถงถ้ำใต้ดินที่ใหญ่มากจนเป็นอาณาจักรสำคัญ คือ เหมืองหรืออาณาจักรมอเรีย ซึ่งเป็นอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่ของเหล่าคนแคระ