ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ยุงลาย"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Teetaweepo (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 3,539 ครั้ง
ลไม่มีความย่อการแก้ไข
Teetaweepo (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 3,539 ครั้ง
ลไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 41: บรรทัด 41:
== บทบาทในการระบาดของโรค ==
== บทบาทในการระบาดของโรค ==
สมาชิกของสกุลยุงลาย ล้วนเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องพาหะของเชื้อ[[ไวรัส]]ก่อโรคหลายโรค โดยสองสปีชีส์ที่โดดเด่นที่สุดของสกุล คือ ''[[ยุงลายบ้าน]]'' (''Aedes aegypti'') และ ''[[ยุงลายสวน]]'' (''Aedes albopictus'') ซึ่งเป็นพาหะ [[ไข้เด็งกี|ไข้เลือดออก]]<ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/denguecontrol/mosquito/en/|title=WHO &#124; The mosquito|website=WHO}}</ref>, [[ไข้เหลือง]], [[ไข้ซิกา]]<ref>{{cite web|url=http://www.paho.org/hq/index.php?option%3Dcom_content%26view%3Darticle%26id%3D11605%26Itemid%3D0%26lang%3Den |title=PAHO Statement on Zika Virus Transmission and Prevention | date = 2 February 2016 | work = Pan American Health Organization |access-date=2016-01-26 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160126055104/http://www.paho.org/hq/index.php?option=com_content&view=article&id=11605&Itemid=0&lang=en |archive-date=2016-01-26 }}</ref>, [[โรคเท้าช้าง]], โรค[[ชิคุนกุนยา]], [[ไข้ไนล์ตะวันตก]], [[ไข้สมองอักเสบม้าตะวันออก]] และโรคอื่นอีกมากที่มักไม่เป็นที่รู้จัก <br/>
สมาชิกของสกุลยุงลาย ล้วนเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องพาหะของเชื้อ[[ไวรัส]]ก่อโรคหลายโรค โดยสองสปีชีส์ที่โดดเด่นที่สุดของสกุล คือ ''[[ยุงลายบ้าน]]'' (''Aedes aegypti'') และ ''[[ยุงลายสวน]]'' (''Aedes albopictus'') ซึ่งเป็นพาหะ [[ไข้เด็งกี|ไข้เลือดออก]]<ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/denguecontrol/mosquito/en/|title=WHO &#124; The mosquito|website=WHO}}</ref>, [[ไข้เหลือง]], [[ไข้ซิกา]]<ref>{{cite web|url=http://www.paho.org/hq/index.php?option%3Dcom_content%26view%3Darticle%26id%3D11605%26Itemid%3D0%26lang%3Den |title=PAHO Statement on Zika Virus Transmission and Prevention | date = 2 February 2016 | work = Pan American Health Organization |access-date=2016-01-26 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160126055104/http://www.paho.org/hq/index.php?option=com_content&view=article&id=11605&Itemid=0&lang=en |archive-date=2016-01-26 }}</ref>, [[โรคเท้าช้าง]], โรค[[ชิคุนกุนยา]], [[ไข้ไนล์ตะวันตก]], [[ไข้สมองอักเสบม้าตะวันออก]] และโรคอื่นอีกมากที่มักไม่เป็นที่รู้จัก <br/>
ขณะที่ ''[[ยุงลายเสือพอลินีเชีย]]'' (''Aedes polynesiensis'') เป็นพาหะ [[โรคเท้าช้าง]] ใน[[พอลินีเชีย]] <ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/denguecontrol/mosquito/en/|title=WHO &#124; The mosquito|website=WHO}}</ref>
ขณะที่ ''[[ยุงลายพอลินีเชีย]]'' (''Aedes polynesiensis'') เป็นพาหะ [[โรคเท้าช้าง]] ใน[[พอลินีเชีย]] <ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/denguecontrol/mosquito/en/|title=WHO &#124; The mosquito|website=WHO}}</ref>


โรคติดเชื้อไวรัสเหล่านี้มักมีอาการ[[ไข้]] และ[[สมองอักเสบ]] ในบางกรณีเป็นสาเหตุการเสียชีวิตจำนวนมาก
โรคติดเชื้อไวรัสเหล่านี้มักมีอาการ[[ไข้]] และ[[สมองอักเสบ]] ในบางกรณีเป็นสาเหตุการเสียชีวิตจำนวนมาก

รุ่นแก้ไขเมื่อ 00:49, 19 มกราคม 2563

Aedes หรือยุงลาย เป็นสกุลของยุง ซึ่งดั้งเดิมกระจายพันธุ์ในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน แต่ปัจจุบันเพราะกิจกรรมของมนุษย์ ยุงลายบางสปีชีส์กระจายทั่วทุกทวีป ยกเว้นทวีปแอนตาร์กติกา

สกุลยุงลาย มีมากกว่า 700 สปีชีส์ บางสปีชีส์เป็นพาหะของปรสิตก่อโรคระบาดร้ายแรงหลายโรค โดยที่สำคัญได้แก่ ไข้เลือดออก, ไข้เหลือง, โรคเท้าช้าง, ไข้ซิกา[1], โรคชิคุนกุนยา, ไข้ไนล์ตะวันตก และ ไข้สมองอักเสบม้าตะวันออก

ลักษณะ

ลักษณะเด่นประจำสกุลที่ใช้จำแนกได้ง่ายคือสังเกตได้ง่ายจาก ลายสีดำสลับขาว ตามลำตัวและขา
และอีกเอกลักษณ์ของสกุลคือ มักตื่นตัวและกัดเฉพาะในกลางวัน ซึ่งต่างจากยุงสกุลอื่น ที่มักกัดบ่อยในตอนเช้าและพลบค่ำ [2]

การค้นพบและจำแนก

โยฮันน์ วิลเฮล์ม เมเกน นักกีฏวิทยาชาวเยอรมัน พรรณนาและตั้งชื่อสกุลครั้งแรกในปี ค.ศ. 1818 โดยมาจากภาษากรีกโบราณ "ἀηδής" (aēdēs) แปลว่า "ไม่พึงประสงค์"[3] หรือ "น่ารังเกียจ" สปีชีส์แรกในสกุลนี้ที่ถูกศึกษาคือ Aedes cinereus [4]

สกุลยุงลายแบ่งออกเป็นหลายสกุลย่อย เช่น Aedes, Diceromyia, Finlaya, Stegomyia ฯลฯ [5] แบ่งย่อยมากกว่า 700 สปีชีส์ การจัดประเภทถูกแก้ไขในปี 2009 [6]

บทบาทในการระบาดของโรค

สมาชิกของสกุลยุงลาย ล้วนเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องพาหะของเชื้อไวรัสก่อโรคหลายโรค โดยสองสปีชีส์ที่โดดเด่นที่สุดของสกุล คือ ยุงลายบ้าน (Aedes aegypti) และ ยุงลายสวน (Aedes albopictus) ซึ่งเป็นพาหะ ไข้เลือดออก[7], ไข้เหลือง, ไข้ซิกา[8], โรคเท้าช้าง, โรคชิคุนกุนยา, ไข้ไนล์ตะวันตก, ไข้สมองอักเสบม้าตะวันออก และโรคอื่นอีกมากที่มักไม่เป็นที่รู้จัก
ขณะที่ ยุงลายพอลินีเชีย (Aedes polynesiensis) เป็นพาหะ โรคเท้าช้าง ในพอลินีเชีย [9]

โรคติดเชื้อไวรัสเหล่านี้มักมีอาการไข้ และสมองอักเสบ ในบางกรณีเป็นสาเหตุการเสียชีวิตจำนวนมาก

ปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันบางโรคเช่น ไข้เหลือง ฯลฯ แต่มาตรการที่ดีกว่าคือป้องกันถูกยุงกัด ได้แก่

  • การลดปริมาณยุง
    • ทำลายแหล่งน้ำขัง เพื่อกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำที่เป็นตัวอ่อนของยุง
    • ฉีดพ่นยาฆ่าแมลง บริเวณที่มียุงโตเต็มวัยมาก
    • เครื่องดักยุง ระบบต่างๆ
  • การป้องกันยุงกัด
  • ดักจับลูกน้ำเพื่อสังเกตวิจัยการกำจัด
    • กับดักยุงวางไข่ (Ovitrap)

อ้างอิง

  1. ↑ "CDC Transmission of Zika virus". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-09-20. สืบค้นเมื่อ 2017-09-08.
  2. ↑ "WHO | Dengue/Severe dengue frequently asked questions". WHO.
  3. ↑ Powell JR, Tabachnick WJ (October 2016). "History of domestication and spread of Aedes aegypti--a review". Memorias do Instituto Oswaldo Cruz. 108 Suppl 1 (10): 11–7. doi:10.3201/eid2210.ET2210. PMC 5038420.
  4. ↑ "Aedes". Walter Reed Biosystematics Unit. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-06. สืบค้นเมื่อ 2016-02-04..
  5. ↑ Reinert JF, Harbach RE, Kitching IJ (2004). "Phylogeny and classification of Aedini (Diptera: Culicidae), based on morphological characters of all life stages" (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 142 (3): 289–368. doi:10.1111/j.1096-3642.2004.00144.x. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-03-13.
  6. ↑ Reinert JF, Harbach RE, Kitching IJ (2009). "Phylogeny and classification of tribe Aedini (Diptera: Culicidae)" (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 157 (4): 700–794. doi:10.1111/j.1096-3642.2009.00570.x.
  7. ↑ "WHO | The mosquito". WHO.
  8. ↑ "PAHO Statement on Zika Virus Transmission and Prevention". Pan American Health Organization. 2 February 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-01-26. สืบค้นเมื่อ 2016-01-26.
  9. ↑ "WHO | The mosquito". WHO.

แหล่งข้อมูลอื่น

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ยุงลาย&oldid=8678045"