ผักเป็ดน้ำ
| ผักเป็ดน้ำ | |
|---|---|
| |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอตา |
| อาณาจักร: | พืช |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
| เคลด: | พืชดอก |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
| อันดับ: | คาร์เนชัน |
| วงศ์: | วงศ์บานไม่รู้โรย |
| สกุล: | Alternanthera (Mart.) Griseb.[1] |
| สปีชีส์: | Alternanthera philoxeroides |
| ชื่อทวินาม | |
| Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb.[1] | |
ผักเป็ดน้ำ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Alternanthera philoxeroides) เป็นพืชท้องถิ่นในเขตอบอุ่นของทวีปอเมริกาใต้ ได้แก่ อาร์เจนตินา, บราซิล, ปารากวัย และอุรุกวัย[2] โดยอาร์เจนตินาเพียงประเทศเดียวมีพืชที่อยู่ในสกุล Alternanthera ถึงประมาณ 27 ชนิด[2] เดิมอยู่ในบริเวณเฉพาะเขตแม่น้ำปารานา แต่ได้แพร่กระจายไปยังประเทศต่าง ๆ มากกว่า 30 ประเทศ เช่น สหรัฐ, ญี่ปุ่น, จีน, ออสเตรเลีย, นิวซีแลนด์ เป็นต้น[3] พืชพันธุ์ต่างถิ่นรุกรานเชื่อว่านำมาโดยบังเอิญผ่านตะกอนที่ติดอยู่ในหรือติดอยู่กับถังและสินค้าของเรือที่เดินทางจากอเมริกาใต้ไปยังพื้นที่ต่าง ๆ เหล่านี้
ชื่ออื่นๆ[แก้]
โดยทั่วไปอาจเรียกว่า ผักเป็ด แต่ในถิ่นอื่น ๆ อาจมีชื่อเรียกต่างออกไป เช่น คงซิ่มเกี่ยง (จีน-แต่จิ๋ว), คงซินเจี้ยน คงซินเหลี่ยนจือเฉ่า (จีนกลาง) เป็นต้น[4]
ลักษณะของผักเป็ดน้ำ[แก้]
ผักเป็ดน้ำจัดเป็นไม้น้ำหรือไม้ล้มลุก อายุประมาณ 1 ปี ขึ้นตามแอ่งน้ำหรือริมน้ำ ส่วนของลำต้นยาวประมาณ 100 เซนติเมตร อยู่เหนือผิวน้ำเลื้อยทอดไปตามผิวน้ำหรือพื้นดิน มีการแตกกิ่งมาก ภายในของลำต้นกลวง มีการแตกรากตามข้อของลำต้น ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยว สีเขียว รูปรียาวหรือรูปใข่กลมรี ปลายและโนใบแหลม ขอบใบเรียบ กว้าง 1-1.8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร ออกตรงข้ามเป็นคู่ๆตามข้อต้น มีขนขึ้นปกคลุมทั่วใบ ก้านใบสั้น ส่วนของดอกเป็นดอกช่อหรือดอกเดี่ยว ออกตามส่วนยอดของลำต้นหรือง่ามใบ ก้านช่อยาว 1-4 เซนติเมตร กลีบดอกเป็นสีขาวเรียงซ้อนกัน แต่ละดอกมีเกสรเพศผู้ 5 อัน เกสรเพศเมีย 1 อัน [4]
การแพร่กระจาย[แก้]
ขึ้นตามขอบของแอ่งน้ำในที่ที่มีน้ำ มีรากตามข้อของลำต้น เมื่อหักอาจจะลอบไปขึ้นที่อื่นได้[4]
การเป็นพืชพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกราน[แก้]
ผักเป็ดน้ำเป็นพืชพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน (invasive alien species) ที่สร้างความเสียหายแก่ระบบนิเวศธรรมชาติ และเป็น 1 ใน 100 ชนิดพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน ตามคู่มือ Global Invasive Species Database (GISD) ที่จัดทำขึ้นโดย IUCN (International Union for Conservation of Nature) เมื่อผักเป็ดน้ำรุกล้ำทางน้ำก้จะทำให้ลดการไหลของน้ำ และทำให้คุณภาพของน้ำแย่ลงเพราะลดและปิดกั้นการผ่านของแสงและออกซิเจน และยังลดจำนวนและการหาอาหารของนกน้ำ และปลาในน้ำ เป็นสาเหตุการตายของปลา และพืชท้องถิ่นเดิม อีกทั้งยังเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงได้ดี เป็นพืชที่ยากจะควบคุม ในประเทศศรีลังกาจะมีลักษณะคล้ายกับพืชท้องถิ่นที่กินได้อย่าง ผักเป็ดขาว ในบางครั้งผักเป็ดน้ำนั้นสามารถนำไปกินได้ แต่ในปัจจุบันมีกรณีศึกษาที่แสดงให้เห็นว่าเป็นพืชที่มีพิษที่เป็นอันตราย และยังมีการสะสมไอออนของโลหะหนักจากมลพิษทางน้ำ ตามแหล่งน้ำหรือในแหล่งน้ำและที่อยู่อาศัยอื่นๆที่หมักหมมด้วย[5]
วิธีควบคุม[แก้]
ตัวควบคุมทางชีวภาพของผักเป็ดน้ำที่ดีคือ แมลง โดย alligator weed flea beetle ซึ่งประสบความสำเร็จในการควบคุมที่สุด และได้ถูกปล่อยเพื่อควบคุมผักเป็ดน้ำในออสเตรเลีย จีน และสหรัฐอเมริกา และในสหรัฐอเมริกาได้มีการปล่อยแมลง alligator weed thrips และ alligator weed stem borer เพื่อควบคุมผักเป็ดน้ำเช่นกัน และยังมีสารเคมีที่ใช้ในการกำจัดวัชพืชเช่น glyphosate, triclopyr, fluridone, imazamox และ imazapyr ก็ถูกนำมาใช้ควบคุมและกำจัดผักเป็ดน้ำด้วยเช่นกัน [5]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "Plant Name Details for Alternanthera philoxeroides". International Plant Names Index (IPNI). International Organization for Plant Information (IOPI). สืบค้นเมื่อ 2019-01-21.
- ↑ 2.0 2.1 A.J. Sosa1; E. Greizerstein; M.V. Cardo; M.C. Telesnicki; M.H. Julien. "The evolutionary history of an invasive species: alligator weed, Alternanthera philoxeroides" (PDF). Bugwoodcloud.org. สืบค้นเมื่อ 2022-03-30.
- ↑ "NSW WeedWise". Weeds.dpi.nsw.gov.au. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-09-14. สืบค้นเมื่อ 2021-11-23.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "ผักเป็ดน้ํา สรรพคุณและประโยชน์ของผักเป็ดน้ำ 16 ข้อ !". www.frynn.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-15. สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2559.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ 5.0 5.1 "Alternanthera philoxeroides". wikipedia. สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2559.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- The evolutionary history of an invasive species: alligator weed, Alternanthera philoxeroides, XII International Symposium on Biological Control of Weeds
- Pest Plant Risk Assessment: Alligatorweed, Biosecurity Queensland, Department of Employment, Economic Development and Innovation
- Species Profile - Alligatorweed (Alternanthera philoxeroides), National Invasive Species Information Center, United States National Agricultural Library. Lists general information and resources for Alligatorweed.
- Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb. Medicinal Plant Images Database (School of Chinese Medicine, Hong Kong Baptist University) (ในภาษาจีน) (ในภาษาอังกฤษ)