เหตุเครื่องบินชนกันกลางอากาศที่ดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ พ.ศ. 2522

เหตุเครื่องบินชนกันกลางอากาศที่ดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ พ.ศ. 2522

เครื่องบินตูโปเลฟ ตู-134เอรุ่นเดียวกับเครื่องบินลำที่เกิดเหตุขณะลงจอดที่ท่าอากาศยานยูโรแอร์พอร์ต พ.ศ. 2520
สรุปอุบัติเหตุ
วันที่	11 สิงหาคม พ.ศ. 2522
สรุป	ชนกลางอากาศเนื่องจากความผิดพลาดของเจ้าหน้าที่ควบคุมการจราจร
จุดเกิดเหตุ	ใกล้เมืองดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน 48°35′17.5″N 34°39′21.5″E
เสียชีวิต	178
รอดชีวิต	0
อากาศยานลำแรก
ประเภท	ตูโปเลฟ ตู-134เอ
ดําเนินการโดย	แอโรฟลอต – สาธารณรัฐมอลเดเวีย
ทะเบียน	СССР-65816
ต้นทาง	ท่าอากาศยานเชเลียบินสค์ เชเลียบินสค์ สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย
จุดพัก	ท่าอากาศยานนานาชาติโวโรเนจ โวโรเนจ สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตรัสเซีย
ปลายทาง	ท่าอากาศยานนานาชาติคีชีเนา คีชีเนา สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตมอลเดเวีย
ผู้โดยสาร	88
ลูกเรือ	6
เสียชีวิต	94
รอดชีวิต	0
อากาศยานลำที่สอง
ประเภท	ตูโปเลฟ ตู-134เอเค
ดำเนินการโดย	แอโรฟลอต
ทะเบียน	СССР-65735
ต้นทาง	ท่าอากาศยานนานาชาติทาชเคนต์ ทาชเคนต์ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก
จุดพัก	ท่าอากาศยานนานาชาติดอแนตสก์ ดอแนตสก์ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน
ปลายทาง	ท่าอากาศยานมินสค์-1 มินสค์ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเบียโลรัสเซีย
ผู้โดยสาร	77
ลูกเรือ	7
เสียชีวิต	84
รอดชีวิต	0

เหตุเครื่องบินชนกันกลางอากาศที่ดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ พ.ศ. 2522 เป็นอุบัติเหตุทางอากาศที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2522 เมื่อเครื่องบินสองลำของสายการบินแอโรฟลอตชนกันใกล้กับเมืองดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน (เมืองกามิยันสแก ประเทศยูเครนในปัจจุบัน) โดยมีสาเหตุจากความผิดพลาดของเจ้าหน้าที่ควบคุมจราจรทางอากาศ มีผู้เสียชีวิตจากอากาศยานทั้งสองลำรวม 178 คน ซึ่งในจำนวนนี้มีผู้เล่นและเจ้าหน้าที่ 17 คนของสโมสรฟุตบอลปัคทาคอร์ ทาชเคนต์ที่กำลังเดินทางไปแข่งขันฟุตบอลที่เมืองมินสค์ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเบียโลรัสเซีย

เที่ยวบิน

เชเลียบินสค์

โวโรเนจ

คีชีเนา

ดอแนตสก์

มินสค์

จุดเกิดเหตุ

class=notpageimage|

แผนที่สหภาพโซเวียตฝั่งยุโรปแสดงต้นทาง จุดพัก ปลายทางของเครื่องบินทั้งสองลำ ( เที่ยวบินที่ 7628 เที่ยวบินที่ 7880) และจุดเกิดเหตุ กรุงทาชเคนต์ซึ่งเป็นต้นทางของเที่ยวบินที่ 7880 ไม่แสดงในแผนที่

แอโรฟลอต เที่ยวบินที่ 7628

แอโรฟลอต เที่ยวบินที่ 7628 ใช้เครื่องบินตูโปเลฟ ตู-134เอหมายเลขทะเบียน CCCP-65816 ลำดับการผลิตที่ 4352210 ผลิตที่โรงงานผลิตเครื่องบินคาร์กิวใน พ.ศ. 2517 และเริ่มบินเที่ยวบินแรกในวันที่ 24 มีนาคม ปีเดียวกัน เครื่องบินลำดังกล่าวประจำฝูงบินของแอโรฟลอตสาขามอลเดเวีย โดยขณะเกิดเหตุเครื่องบินลำดังกล่าวใช้งานมาแล้ว 12,739 ชั่วโมงและบินขึ้น-ลงจอดจำนวน 7683 รอบ เที่ยวบินที่ 7628 มีต้นทางจากเชเลียบินสค์ จอดพักที่โวโรเนจ และมีปลายทางที่คีชีเนาในสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตมอลเดเวีย ขณะเกิดเหตุมีผู้โดยสาร 88 คนและลูกเรือ 6 คน ในจำนวนนี้มีเด็กอยู่ด้วย 18 คน

แอโรฟลอต เที่ยวบินที่ 7880

แอโรฟลอต เที่ยวบินที่ 7880 ใช้เครื่องบินตูโปเลฟ ตู-134เอเคหมายเลขทะเบียน CCCP-65735 ลำดับการผลิตที่ 1351405 ผลิตที่โรงงานผลิตเครื่องบินคาร์กิวในวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 และเริ่มบินเที่ยวแรกในปลายปีเดียวกัน แต่เดิมจัดที่นั่งแบบ "เค" โดยมีที่นั่งชั้นหนึ่งก่อนจะดัดแปลงมาเป็นที่นั่งแบบมาตรฐาน 78 ที่นั่ง ขณะเกิดเหตุเครื่องบินใช้งานมาแล้ว 10,753 ชั่วโมงและบินขึ้น-ลงจอดจำนวน 7075 รอบ เที่ยวบินที่ 7880 มีต้นทางจากทาชเคนต์ จอดพักที่ดอแนตสก์ และมีปลายทางที่มินสค์ในสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเบียโลรัสเซีย ขณะเกิดเหตุมีผู้โดยสาร 77 คนและลูกเรือ 7 คน ซึ่งรวมถึงผู้เล่นและเจ้าหน้าที่สโมสรฟุตบอลปัคทาคอร์ ทาชเคนต์ ในจำนวนนี้มีเด็กอยู่ด้วย 17 คน

การควบคุมจราจรทางอากาศ

บริเวณที่เกิดเหตุอยู่ในพื้นที่ของศูนย์ควบคุมจราจรทางอากาศในเมืองคาร์กิวซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีการจราจรหนาแน่นและบางครั้งเจ้าหน้าที่ต้องควบคุมเครื่องบินมากกว่าสิบลำในเวลาเดียวกัน ซึ่งปัญหาดังกล่าวเป็นมาเกือบสิบปีแล้วและยังไม่มีการแก้ไข พื้นที่ตะวันตกเฉียงใต้ซึ่งครอบคลุมน่านฟ้าทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ตั้งแต่ 180°–255° ตามเข็มนาฬิกาจากทิศเหนือนั้นมีการจราจรซับซ้อนและคาดเดาได้ยาก

ในวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2522 เวลา 07:50 น. ตามเวลามอสโก (UTC+03:00) เป็นช่วงเปลี่ยนกะของเจ้าหน้าที่ควบคุมจราจรทางอากาศ หัวหน้าเจ้าหน้าที่ชุดใหม่ ("หัวหน้า") มอบหมายให้เจ้าหน้าที่ชั้นสาม ("เจ้าหน้าที่") ที่ยังไม่มีประสบการณ์มากนักเป็นผู้ดูแล โดยมีเจ้าหน้าที่ชั้นหนึ่งเป็นพี่เลี้ยงควบคุม ("พี่เลี้ยง") ซึ่งในวันเดียวกันนั้นเลโอนิด เบรจเนฟ ผู้นำสหภาพโซเวียตก็กำลังจะเดินทางไปยังไครเมียเช่นเดียวกัน ทางการของสหภาพโซเวียตนั้นต้องการให้เส้นทางบินของผู้นำสะดวกที่สุด ซึ่งนั่นทำให้ส่งผลกระทบต่อเที่ยวบินอื่น ๆ ที่ดำเนินการในพื้นที่ใกล้เคียง

ลำดับเหตุการณ์ก่อนเกิดเหตุ

เที่ยวบินที่ 7628 บินขึ้นจากท่าอากาศยานโวโรเนจเวลา 12:54 น. มุ่งหน้าไปยังคีชีเนา ส่วนเที่ยวบินที่ 7880 บินขึ้นจากท่าอากาศยานดอแนตสก์เวลา 13:11 น. มุ่งหน้าไปยังมินสก์

เวลา 13:17:15 น. เที่ยวบินที่ 7628 แจ้งต่อหอบังคับการว่าอยู่ที่ระดับความสูง 8400 เมตร ขอไต่ระดับขึ้นไปที่ 9600 เมตร จะถึงจุดนำทางคาร์กิวเวลา 13:22 น. และถึงจุดนำทางกรัสนอครัดเวลา 13:28 น. แต่ "เจ้าหน้าที่" บันทึกเวลาผิดเป็น 13:19 น. และ 13:26 น. ตามลำดับ ทำให้เที่ยวบินที่ 7628 ปรากฏเร็วกว่าที่กำหนด

เวลา 13:21:43 น. เที่ยวบินที่ 7628 แจ้งหอบังคับการอีกครั้งเพื่อขอไต่ระดับขึ้นไปที่ 9600 เมตรอีกครั้งแต่ "เจ้าหน้าที่" ปฏิเสธ

เวลา 13:25:48 น. เที่ยวบินที่ 7880 แจ้งหอบังคับการบินว่าพวกเขาออกจากดอแนตสก์ 14 นาทีก่อนหน้านี้ อยู่ที่ระดับความสูง 5700 เมตร จะมาถึงจุดนำทางดนีปรอแปตร็อวสก์เวลา 13:34 น. และถึงจุดนำทางเกรเมนชุกเวลา 13:44 น. "เจ้าหน้าที่" รับทราบตำแหน่งและสั่งให้ไต่ระดับขึ้นไปที่ 7200 เมตร

เวลา 13:27:50 น. เที่ยวบินที่ 7628 แจ้งหอบังคับการบินว่าพวกเขามาถึงกรัสนอครัดที่ระดับความสูง 8400 เมตร ขอทราบความเร็วพื้นของเที่ยวบิน 7628 และความเร็วพื้นของเครื่องบินตู-134เอ อีกลำหนึ่งหมายเลขทะเบียน 65132 ซึ่งอยู่ที่ระดับความสูง 9600 เมตร เที่ยวบินที่ 7628 ใช้ความเร็ว 830 กิโลเมตรต่อชั่วโมงและเครื่องบิน 65132 ใช้ความเร็ว 750 กิโลเมตรต่อชั่วโมง เนื่องจากความเร็วของเครื่องบินทั้งสองลำไม่เท่ากันเจ้าหน้าที่จราจรจึงยังไม่ให้เที่ยวบินที่ 7628 ไต่ระดับไปที่ 9600 เมตร เที่ยวบินที่ 7628 รับทราบ แต่ตอบกลับไปด้วยว่าพวกเขาชะลอเครื่องได้หลังจากไต่ระดับขึ้นไปแล้ว นี่คือข้อความสุดท้ายจากเที่ยวบินที่ 7628

เวลา 13:30:40 น. เที่ยวบินที่ 7880 แจ้งหอบังคับการบินว่าพวกเขาอยู่ที่ระดับความสูง 7200 เมตร ห่างจากจุดนำทางดนีปรอแปตร็อวสก์ 25 กิโลเมตร "เจ้าหน้าที่" รับทราบและสั่งให้ไต่ระดับขึ้นไปที่ 8400 เมตร

เวลา 13:33:52 น. เที่ยวบินที่ 7880 แจ้งว่าไต่ระดับถึง 8400 เมตร แล้ว และอยู่ที่จุดนำทางดนีปรอแปตร็อวสก์ "เจ้าหน้าที่" ระบุเครื่องบินดังกล่าวผิดก่อนจะระบุถูกต้องภายหลังว่าเที่ยวบินที่ 7880 อาจจะชนกับเครื่องบินอีกลำหนึ่ง (อิลยูชิน อิล-62 หมายเลขทะเบียน CCCP-86676 ที่ระดับความสูง 9000 เมตร) และสั่งให้เที่ยวบินที่ 7880 รักษาระดับที่ 8400 เมตร เที่ยวบินที่ 7880 รับทราบ

เที่ยวบินที่ 7628 บินตามแอร์เวย์ 50 (มัคดาลินีวกา–ดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ มุ่งหน้า 201°) ส่วนเที่ยวบินที่ 7880 บินตามแอร์เวย์ 147 (ดนีปรอแปตร็อวสก์–เกรเมนชุก มุ่งหน้า 300°) ซึ่งเส้นทางบินทั้งสองจะพบกันทำมุม 99° ทางตะวันออกเฉียงเหนือของดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ "พี่เลี้ยง" ที่ดูแล "เจ้าหน้าที่" ได้ยินข้อความที่พูดคุยทางวิทยุและเห็นบนจอเรดาร์ว่าเครื่องบินสองลำกำลังมุ่งหน้าชนกันและพยายามแก้ไข เวลา 13:34:07 น. "พี่เลี้ยง" สั่งให้เครื่องบินทะเบียน 86676 ไต่ระดับขึ้นจาก 9000 เมตรไปยัง 9600 เมตร หลังจากนั้นเวลา 13:34:21 "พี่เลี้ยง" ทวนคำสั่งอีกครั้งและสั่งให้เที่ยวบินที่ 7880 ไต่ระดับขึ้นจาก 8400 เมตรไปยัง 9000 เมตร ข้อความระหว่างนักบินและเจ้าหน้าที่ทั้งสองในช่วงท้ายไม่ชัดเจน แต่ "พี่เลี้ยง" คาดเดาว่าเครื่องบินอยู่ห่างกันมากพอแล้วและเดินออกไป

เวลา 13:35:38 น. เครื่องบินทั้งสองลำหายไปจากจอเรดาร์ "เจ้าหน้าที่" พยายามติดต่อเครื่องบินทั้งสองลำแต่ไม่สำเร็จ

อุบัติเหตุ

ทิศทางของเครื่องบินทั้งสองลำขณะเข้าชนกัน เครื่องบินหมายเลขทะเบียน 65816 คือเที่ยวบินที่ 7628 และเครื่องบินหมายเลขทะเบียน 65735 คือเที่ยวบินที่ 7880

เครื่องบินทั้งสองลำชนกันในก้อนเมฆที่ระดับความสูง 8400 เมตร ปีกขวาของเที่ยวบินที่ 7880 ชนเข้ากับลำตัวส่วนหน้าของเที่ยวบินที่ 7628 ชื้นส่วนปีกของเที่ยวบินที่ 7880 ปลิวเข้าไปในเครื่องยนต์ด้านขวาของเที่ยวบินที่ 7880 เที่ยวบินที่ 7628 หมุนไปด้านขวาทำให้ส่วนหางของเครื่องบินทั้งสองลำชนกัน เครื่องยนต์ด้านซ้ายของเที่ยวบินที่ 7628 ชนกับส่วนท้องของเที่ยวบินที่ 7880 ในขณะที่ปีกขวาของเที่ยวบินที่ 7628 ถูกฉีกออกจากลำตัว เที่ยวบินที่ 7628 เบี่ยงออกไปทางซ้ายประมาณ 4 กิโลเมตรจากแอร์เวย์เดิม ส่วนเที่ยวบินที่ 7880 เบี่ยงไปทางซ้ายประมาณ 0.5 กิโลเมตรจากแอร์เวย์เดิม เที่ยวบินที่ 7628 สูญเสียการควบคุม หมุนวนและแตกกระจายออก ในขณะที่เที่ยวบินที่ 7880 ส่วนแพนหางหายไปเกือบทั้งหมด เครื่องยนต์หายไปหนึ่งตัวและปีกด้านขวาหายไปบางส่วน นักบินพยายามนำเครื่องลงจอดแต่สูญเสียการควบคุมขณะลงมาถึงระดับความสูง 4000 เมตร เวลา 13:37 น. นักบินของเครื่องบินอานโตนอฟ อาน-2 หมายเลขทะเบียน CCCP-91734 จากแชร์กาซือ (ยูเครน: Черка́си) ไปยังดอแนตสก์แจ้งว่ามีบางสิ่งตกจากฟ้า เวลา 13:40 น. นักบินคนเดียวกันแจ้งว่าเห็นชิ้นส่วนเครื่องบินใกล้เมืองดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ ชื้นส่วนของเครื่องบินทั้งสองลำกระจายในพื้นที่หมู่บ้านสามแห่งใกล้กับดนีปรอดแซร์ฌึนสก์ได้แก่กูรือลิวกา (ยูเครน: Курилівка) มือกอลายิวกา (ยูเครน: Миколаївка) และแยลือซาแวติวกา (ยูเครน: Єлизаветівка)