เสมหะ

เสมหะ เสลด หรือ สิ่งขาก (อังกฤษ: phlegm) เป็นของไหลเหนียวที่ผลิตโดยเยื่อเมือกของมนุษย์และสัตว์อื่น ๆ คำจำกัดความของเสหะคือเมือกที่ผลิตโดยระบบการหายใจนอกจากเมือกที่ออกมาทางช่องจมูกโดยเฉพาะที่ออกมาจากร่างกายโดยการจาม ส่วนผสมของเสหะอาจไม่เหมือนกันในแต่ละคนขึ้นอยู่กับสภาพอากาศ สถานะของระบบภูมิต้านทาน หรือพันธุกรรมของคน ทั้งนี้ เสมหะยังเป็นเจลที่มีส่วนผสมของน้ำเป็นหลักและมีสารประกอบโปรตีน โปรตีนที่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกันโรค ลิพิดและอื่น ๆ อีกมากมาย เสมหะอาจจะมีหลายสีแตกต่างกันไป

การป่วยที่เกี่ยวข้องกับเสมหะ

เสมหะอาจจะเป็นพาหะนำตัวอ่อนของพยาธิลำไส้ (ดูพยาธิปากขอ) การจามติดเลือดอาจจะเป็นอาการของโรคร้ายแรงหลายโรค (เช่นวัณโรคและมะเร็งปอด) แต่ก็อาจจะเป็นอาการทั่วไปของโรคที่ไม่ร้ายแรงมากเช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใดที่ใครก็ตามจามออกมาเป็นเลือดหรือมีเลือดผสมอยู่เป็นส่วนหนึ่งก็ตาม การจามออกมาเป็นเลือดหรือมีเลือดเป็นส่วนผสมถือเป็นอาการรุนแรง ผู้ใดที่มีอาการดังกล่าวควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาทันที

เสมหะกับฮิวเมอริซึ่ม

ฮิวเมอริซึ่มเป็นทฤษฏีความเชื่อในสมัยโบราณที่ว่าร่างกายมนุษย์มีองค์ประกอบ 4 ชนิดคือ น้ำดีดำ, น้ำดี, เสมหะ และเลือด ผู้ที่มีโรคต่าง ๆ นั้นเกิดจากการมีจำนวนของเลือด เสมหะ และธาตุอื่น ๆ ในร่างกายมากเกินไป คนในสมัยก่อนจึงนิยมกรีดตัวเองเพื่อหวังว่าโรคจะหายไปพร้อม ๆ กับเลือดที่เสียไปด้วย ความเชื่อนี้มีมาตั้งแต่สมัยกรีกโบราณ 400 ปีก่อนคริสกาลและเรื่องนี้ได้ถูกพิสูจน์ว่าไม่ถูกต้องในทศวรรษที่ 18

หลักการอื่น ๆ

หลายบุคคลคิดว่าการมีเสมหะเป็นผลพวงมาจากการไม่แสดงอารมณ์หรือแสดงอารมณ์เล็กน้อยซึ่งก็ถูกพิสูจน์ว่าไม่ถูกต้องเช่นกัน

ปัจจัยที่ทำให้เกิดเสมหะ

ปัจจัย ที่อาจทำให้มีเสมหะได้ คือ

1. สภาพแวดล้อมภายในที่แห้ง (ซึ่งเกิดจากความร้อนหรือเครื่องปรับอากาศ)
2. ดื่มน้ำ ไม่เพียงพอ
3. ดื่มเครื่องดื่ม เช่น กาแฟ ชา หรือแอลกอฮอล์ซึ่งทำให้เกิดการสูญเสียน้ำ
4. รับประทานยาบางประเภท
5. สูบบุหรี่
6. อาหารการกิน
7. โรคหอบหืด
8. เป็นหวัด
9. โรคหลอดลมอักเสบ
10. ร่างกายอ่อนแอ
11. กระเพาะไม่แข็งแรง คนที่เป็นโรคกระเพาะ อาจมีสมหะมากกว่าคนปกติ