พยาธิ

พยาธิปากขอ

พยาธิ เป็นสิ่งมีชีวิตที่ต้องอาศัยในร่างกายของสัตว์อื่น (ปรสิต) ประเภทหนึ่ง

การดำรงชีวิต

ดำรงชีวิตอยู่ได้โดยการแย่งและดูดซึมสารอาหารจากร่างกาย และสืบพันธุ์ในร่างกายของคนและสัตว์ บางชนิดก็ไม่ก่อความเดือดร้อนต่อร่างกายคนและสัตว์ที่อาศัยอยู่ เพียงแต่แย่งดูดซึมอาหารเท่านั้น บางชนิดก็ก่อให้เกิดพยาธิสภาพรุนแรงถึงชีวิตได้ถ้าไม่ได้รับการรักษา

กลุ่ม

พยาธิมีจำนวนกว่า 3,200 ชนิด (varieties) แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ดังนี้

1. พยาธิตัวกลม ได้แก่ พยาธิเข็มหมุด พยาธิปากขอ พยาธิไส้เดือน พยาธิแส้ม้า พยาธิตัวจี๊ด พยาธิสตรองจิลอยด์ และพยาธิเส้นด้าย จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ (Animalia) ไฟลัม (Phylum) Nematoda มี 2 ชั้น (Class) จำแนกโดย Karl Rudolphi ในปี ค.ศ. 1808
2. พยาธิตัวแบน จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ (Animalia) ไฟลัม (Phylum) Platyhelminthes (ภาษากรีก "platy"': แบน; "helminth": หนอน) หรือหนอนตัวแบน (Flatworm) ชั้น (Class) Trematoda จำแนกโดย Karl Rudolphi ในปี ค.ศ. 1808
3. พยาธิใบไม้ จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ (Animalia) ไฟลัม (Phylum) Platyhelminthes ชั้น (Class) Cestoda

พยาธิก่อโรค

พยาธิที่ก่อให้เกิดโรคในมนุษย์ ตัวอย่างเช่น:

1. นีมาโทดา (Nematodes) จะมีลำตัวไม่แบ่งเป็นปล้อง ๆ รูปร่างทรงกระบอก หัวท้ายเรียวแหลม ตัวอย่างเช่น พยาธิไส้เดือนกลม พยาธิเส้นด้าย พยาธิปากขอ พยาธิตัวจี๊ด ชนิดที่พบผู้ป่วยในประเทศไทยมากคือ พยาธิเส้นด้าย (พยาธิเข็มหมุด หรือ Threadworm) ซึ่งผู้ป่วยรับพยาธิได้ง่ายจากการบริโภคอาหารดิบหรือปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ จากเนื้อสัตว์และหอยชนิดต่าง ๆ นอกจากนั้นยังอาจได้รับพยาธิจากการใช้มือที่ไม่สะอาดหรือไม่ได้ล้างมือให้สะอาดหยิบอาหารรับประทาน
2. พยาธิตัวแบน หรือ พยาธิตัวตืด (Cestodes หรือ Tapeworm) จะมีลำตัวแบน แบ่งเป็นปล้อง ๆ ตัวอย่างเช่น พยาธิตืดหมู พยาธิตืดวัว เป็นต้น ชนิดที่พบผู้ป่วยในประเทศไทยมากคือ พยาธิตืดหมูและพยาธิตืดวัว ซึ่งผู้ป่วยรับพยาธิได้ง่ายจากการบริโภคอาหารดิบหรือปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ จากเนื้อหมูและเนื้อวัว
3. พยาธิใบไม้ (Trematodes หรือ Fluke) จะมีลำตัวแบนไม่แบ่งเป็นปล้อง ตัวอย่างเช่น พยาธิใบไม้ในเลือด พยาธิใบไม้ในตับ ติดต่อได้ง่ายจากการบริโภคอาหารประเภทปลาและสัตว์น้ำจืด ในลักษณะดิบหรือปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Helminths