สมุดหน้าเหลือง

สมุดหน้าเหลือง หรือ เยลโล่เพจเจส (อังกฤษ: Yellow Pages) เป็นคำสามัญที่หลายประเทศทั่วโลกใช้เรียกสมุดโทรศัพท์ประเภทไดเร็คทอรี่ส์ที่รวบรวมรายชื่อธุรกิจ สินค้า และบริการ ที่เรียบเรียงไว้เป็นหมวดหมู่ แจกจ่ายไปตามบ้านเรือน ที่พักอาศัย บริษัท ห้างร้าน และแหล่งธุรกิจต่าง ๆ โดยไม่มีค่าใช้จ่ายใด ๆ ถือว่าเป็นสื่อโฆษณาแบบรายปี

แรกเริ่มเดิมที สมุดหน้าเหลืองถูกพิมพ์ครั้งแรกในประเทศสหรัฐอเมริกา บนกระดาษสีเหลืองคุณภาพต่ำด้วยความจำเป็นด้านต้นทุน เนื่องจากต้องพิมพ์เป็นจำนวนมาก แม้ปัจจุบันสมุดหน้าเหลืองจะใช้กระดาษคุณภาพมาตรฐานที่มีสีขาวย้อมเหลืองแล้วก็ตาม คนทั่วไปก็ยังคงจำภาพลักษณ์ของสมุดโทรศัพท์ประเภทไดเร็คทอรี่ส์ว่า เยลโล่เพจเจส

ต่อมา รูปแบบการดำเนินธุรกิจแบบเยลโล่เพจเจส เป็นที่นิยมและเริ่มมีทั้งหน่วยงานภาครัฐและเอกชนนำรูปแบบนี้ไปทำธุรกิจทุกประเทศ หลากหลายภาษาทั่วโลก จวบจนธุรกิจสมุดหน้าเหลืองเข้าประเทศไทย โดยบริษัท จีทีอี ที่คนไทยเรียกกันติดปากว่า "หน้าเหลือง" จากนั้นโอนย้ายไปอยู่ในการดูแลของ เอที แอนด์ ที ภายใต้สัมปทานที่ได้มาจากองค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย (TOT) และต่อมากับบริษัทชินวัตร ไดเร็คทอรี่ (ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นบริษัทเทเลอินโฟ มีเดีย จำกัด มหาชน) ซึ่งหมายถึงไทยแลนด์ เยลโล่เพจเจส ในขณะที่บ้านเราก็มีสมุดหน้าขาว หรือ ไวท์เพจเจส ก็พิมพ์บนกระดาษสีขาวโดยตัวสมุดจะเป็นการรวบรวมรายชื่อบุคคล (หรือธุรกิจ) ที่เรียงตามลำดับตัวอักษร ก-ฮ

ปัจจุบันหลังจากมีการเปิดเสรีโทรคมนาคมแล้ว ผนวกกับการเข้ามาของเทคโนโลยีอินเทอร์เน็ต ได้เข้ามาท้าทายให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของสื่อประเภทไดเร็คทอรี่ส์ จนสมุดหน้าเหลืองต้องปรับตัวเป็นสื่อไดเร็คทอรี่ส์ออนไลน์มากยิ่งขึ้น ทำให้ก้าวต่อไปของสมุดหน้าเหลืองกลายเป็นเรื่องของธุรกิจฐานข้อมูลขนาดใหญ่ ที่สามารถกระจายเนื้อหาไปยังสื่อประเภทต่าง ๆ ได้อีกมากมาย

ดังนั้นในปี 2553 บริษัท เทเลอินโฟ มีเดีย จำกัด (มหาชน) มีการปรับรูปแบบการใช้งานจากเพียงแค่สมุดหน้าเหลืองที่เป็นสิ่งพิมพ์ เพิ่มเป็นรูปแบบออนไลน์ภายใต้ www.yellowpages.co.th ควบคู่กันไป

จนกระทั่งมาถึงปี 2560 พบว่ากระแสสังคมไทย ให้ความนิยมใช้การค้นหาสินค้าและบริการบนออนไลน์มากขึ้น ในปีนี้จึงได้ยุติการพิมพ์สื่อสิ่งพิมพ์สมุดหน้าเหลือง กลายเป็นตำนานจากนั้นเป็นต้นมา โดยหันไปทุ่มเทพัฒนาเว็บไซต์ www.yellowpages.co.th ปรับปรุงในเรื่องฐานข้อมูลรายชื่อ ปรับปรุงเนื้อหาข้อความสินค้าและบริการให้มี SEO (Search Engine Optimization) สอดรับการวิธีการค้นหาและการแสดงผลการค้นหาในลำดับต้น ๆ ของ Search Engine รายใหญ่ที่นิยมใช้ทั่วโลก แสดงผลแบบธรรมชาติ เข้าสู่หน้าเหลืองออนไลน์อย่างเต็มตัว

ตั้งแต่กลางปี 2560 มีการปรับปรุงรูปแบบเว็บไซต์ครั้งยิ่งใหญ่ ให้มีฟังก์ชันต่างๆ ที่ตอบโจทย์การใช้งานในการค้นหาโฆษณาสินค้าและบริการ ของธุรกิจประเภทต่างๆ อย่างหลากหลาย เพื่อรักษาความเป็นสื่อที่มีเอกลักษณของการเป็นศูนย์รวมโฆษณาสินค้าและบริการของภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมมากที่สุดของไทย และกลางปี 2562 บริษัท AIS ซึ่งยักษ์ใหญ่สื่อสารโทรคมนาคมรายใหญ่สุดของไทย ได้เข้าควบรวมกิจการ ของ บริษัท เทเลอินโฟ มีเดีย จำกัด (มหาชน) เข้าเป็นบริษัทในเครือ และพัฒนาอัพเกรด เว็บไซต์ www.yellowpages.co.th ให้มีความเป็นสากลทันกับยุคการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

แหล่งข้อมูลอื่น

• หน้าหลักสมุดหน้าเหลืองประเทศไทย